Gemeenten moeten komende jaren miljoenen bezuinigen op jeugdzorg. Een andere werkwijze kan daarbij helpen. ‘Ze zouden moeten gaan werken vanuit een meervoudig perspectief en niet vanuit de ketens jeugdzorg, onderwijs en veiligheid afzonderlijk’, zegt Segment-trainer Janny Rijks. Beleidsadviseurs jeugd en onderwijs kunnen haar training Integraal (preventief) Jeugdbeleid vanaf dit najaar via Segment volgen.
Een onderwijsvrouw in hart en nieren, zo kun je Janny Rijks zeker noemen. Sinds 2019 is zij senior beleidsadviseur Onderwijs en projectleider Ecosysteem bij gemeente Gorkum. Daarvoor was zij jarenlang schoolleider, met name op het VMBO. Haar switch naar gemeente Gorkum is mede ingegeven, doordat ze als leidinggevende in het onderwijs merkte dat ‘het zogenaamd moeilijke gedrag van kinderen steeds lastiger is te kantelen’. Vanaf de beleidskant probeert zij dit nu met de ontwikkeling van een evidenced based aanpak. En door haar kennis te delen als trainer bij Segment.
Waarom moeten beleidsadviseurs over de schotten heen kijken?
‘De nieuwe Segment-training, Integraal (preventief) Jeugdbeleid, is mede ontwikkeld naar aanleiding van het ministerieel onderzoek Groeipijn over de Jeugdhervormingsagenda. Daarin staat onder andere dat je meer preventief en gezamenlijk met de jeugd aan de slag moet. Ook uit verschillend wetenschappelijk onderzoek blijkt dat je niet in ketens zoals jeugdzorg, onderwijs en veiligheid moet blijven denken, maar het vanuit verschillende perspectieven tegelijk moet benaderen. Als ouders bijvoorbeeld onvoldoende in staat blijken de kinderen veerkrachtig te laten opgroeien, dan worden school- en straatomgeving belangrijker. Op school worden dan vaak de eerste tekenen opgemerkt dat het niet goed gaat met een kind. Maar zodra scholen handelingsverlegen worden, zie je dat er in afzonderlijke ketens wordt gewerkt en gedacht en niet over de schotten wordt gekeken. Ouders lukt het niet, school lukt het niet, dan jeugdzorg maar inschakelen. Terwijl je samen veel meer voor het kind in kwestie kunt doen. Uiteindelijk willen we er met beleid voor zorgen dat kinderen minder in de jeugdhulp terechtkomen.’
Kun je in het kort vertellen hoe de training eruitziet?
‘Ik ga niet alles verklappen natuurlijk, maar ik kan zeker wat vertellen over de inhoud. Met deze training leer je om niet in ketens te blijven denken, maar samen tot oplossingen te komen. Ook leer je budgetten beter te benutten door het opstellen van een integraal (preventief) jeugdbeleid. Zo vraag ik cursisten aan het begin van de training op te schrijven wat ze allemaal al doen voor de jeugd in hun eigen gemeente. Een voorbeeld: er is een sociaal team, ze doen iets met jongerenwerk, geven subsidies voor onderwijs en hebben interventies in de jeugdzorg uitbesteed. Al die informatie breng ik dan vervolgens onder in een systeem met over elkaar vallende cirkels rondom een kind. Dat systeem gaat uit van het gegeven dat alles wat dicht bij het kind zit het meest van invloed is. Aan de cursisten vraag ik vervolgens of hun bestaande beleid vlak bij het kind in de buurt is of juist heel ver weg. Dan zien ze dat alles wat de gemeente nu doet zich vaak best ver van het kind bevindt. En daardoor minder effectief is.’
Moeten cursisten hiervoor uit hun comfortzone komen?
‘Vaak zitten gemeenten vast in bestaande systemen, maar als de beleidsadviseurs jeugd en onderwijs blijven werken zoals ze nu doen, kan de gemeente het niet allemaal meer betalen. Er is vanaf 2026, het ravijnjaar, minder geld te besteden dus dan zul je elkaar op de randen moeten opzoeken. Een ander onderzoek van het Verwey Jonker instituut gaat over wat er gebeurt met jongeren op straat, school en thuis. Uit het onderzoek zijn 30 factoren gekomen die van invloed zijn op jongeren. Met de cursisten kijk ik of de bestaande interventies vanuit hun gemeente hierbij passen. Is dat niet het geval, dan kun je er beter mee stoppen, want dan hebben die interventies weinig effect. En ja, dat kan lastig zijn om te erkennen. Maar een andere manier van denken – en werken – is hard nodig.’
Geeft de training ook handvatten om anders te gaan werken?
‘De gemeente is zoals gezegd een systeemwereld. Terwijl het voor het jeugddossier veel effectiever is om vanuit de bedoeling te werken, de jongeren zelf als uitgangspunt te nemen. De systemen moeten zich aanpassen aan de jongeren. Als een jongere in de criminele aanwas dreigt te komen, wat doe je dan? De gemeente zegt daar hebben we jeugdzorg voor, de school zegt daar hebben we het samenwerkingsverband voor. Iedereen gooit het over de schutting, terwijl je er in de bestaande netwerken samen het gesprek over moet aangaan. En dan niet over 6 weken als er toch al een vergadering staat gepland, maar op korte termijn met zijn allen om de tafel voor een integrale aanpak.’
Waarom is het belangrijk dat beleidsadviseurs jeugd en onderwijs de training volgen?
‘De urgentie zit in de aankomende forse bezuinigingen op de Jeugdhervormingsagenda, in combinatie met het toenemend aantal jongeren met problemen. Dat geld moet ergens vandaan komen. Nu heeft 1 op de 7 kinderen te maken met jeugdzorg en gemeenten zijn daar financieel verantwoordelijk voor. Een kind in de jeugdzorg of dat niet meer naar school gaat, kost gemiddeld tussen de 1,5 en 4 ton. Als je als gemeente 10 kinderen hebt met complexe uitdagingen, kost je dat zo 4 miljoen euro. Elk kind dat je op een meer effectieve manier kunt helpen, scheelt de gemeente veel geld. Maar bovenal, veel belangrijker nog dan het geld, kunnen kinderen veerkrachtiger opgroeien.’
‘Deze training kan beleidsadviseurs die zich met jeugd bezighouden meer inzicht en overzicht verschaffen. Probleem is dat ze zich vaak alleen voor de gangbare cursussen inschrijven en naar de vertrouwde netwerkbijeenkomsten gaan. Leidinggevenden zouden meer buiten de bestaande kaders moeten kijken. Dit soort trainingen zijn nu vaak niet bekend, ook niet bij de gemeentesecretarissen en wethouders. Zorg dat er een bestuurlijke opdracht voor komt, dan kun je aan het werk en krijg je er de tijd voor.’
Interesse? Meld je hier aan!
Geef een reactie