• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners Gemeente.nu
    • Centric
    • Segment
    • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)
    • Sdu VIND
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers

Van onze partner Sdu VIND

Omgevingswet vraagt nieuwe werkwijze toezicht en handhaving

18 april 2022 door Redactie VIND

VTH-Omgevingswet-blog

Naar verwachting treed op 1 januari 2023 de Omgevingswet in werking. Daarna is er nog tijd voor de implementatie, doordat de Omgevingsvisie (langetermijnbeleid) en het Omgevingsplan (de juridische regels) niet direct af hoeven te zijn. Maar hebben VTH-medewerkers de ruimte ervoor? Voor hen verandert er veel.

De Omgevingswet, de grootste wetgevingsoperatie sinds de Grondwet, heeft al vanaf dag één effect op de uitvoering. Veel aandacht gaat uit naar de harde inhoud; waar zijn de regels te vinden, en waar de inhoudelijke duiding? Daarnaast zal echter veel meer nadruk komen te liggen op de houding en het gedrag van de VTH-medewerker. Aan de hand van de volgende zes thema’s wordt nader uitgewerkt wat we ‘op straat’ van de Omgevingswet gaan merken:

  • De paradigmawisseling
  • Zorgplicht en milieubeginselen
  • Denken in de beleidscyclus
  • Vergunningen
  • Meldingen en informatieplichten
  • Nieuwe handhavingsinstrumenten
  • ICT

Paradigmawisseling

De Omgevingswet gaat uit van het zoeken naar balans tussen het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving. Vertrouwen in initiatiefnemers dus, en handelen vanuit de ‘ja, mits’-gedachte. Dit zijn niet alleen modieuze termen, het vraagt ook echt verandering van toezichthouders en handhavers: een nieuwe ‘mindset’ in het werk.

Het betekent nadrukkelijk niet dat elke overtreding met gejuich moet worden gedoogd. Maar het vraagt bijvoorbeeld wel dat medewerkers nadenken over de redenen van niet naleven, goed de (landelijke) handhavingsstrategie toepassen en meer vanuit prioriteiten controleren. Durf je er als inspecteur bij een overtreding op te vertrouwen dat het wordt opgelost? Of maak je de situatie meteen heel juridisch?

Hierbij is het belangrijk te realiseren dat de opgave waar de inspecteur bij betrokken is, zich leent voor deze houding. De Omgevingswet roept namelijk ook om een duidelijke en stringente handhaving.

Voorbeeld: een bedrijf vergeet een ontheffing aan te vragen voor een feest. Er zijn geen klachten, het geluidsniveau is akkoord. Als de ontheffing was aangevraagd, zou deze dan ook zijn verleend. Kies je hier voor strikte handhaving, of voor de ‘ja, mits’-houding, waarbij een volgende keer pas handhavend wordt opgetreden? Let wel, er zijn ook onderwerpen waar handhaven altijd nodig is. Bijvoorbeeld als het gaat om directe veiligheid of ondermijning,

Zorgplicht en milieubeginselen

De Omgevingswet heeft veel wetsartikelen die eerder volledig waren uitgeschreven, omgezet in een zogeheten zorgplichtbepaling. Hierop kan direct handhavend worden opgetreden.

Een voorbeeld van een zorgplichtbepaling betreft geurhinder bij horeca. Een van de oplossingen om geuroverlast te beperken is een doelmatige ontgeuringsinstallatie. Maar wat versta je onder doelmatig? Hoe voorkom je dat  een collega deze ontgeuringsinstallatie afkeurt, terwijl jij het misschien wel een doelmatig ding vindt?

Wat maakt dat op de ene locatie de zorgplicht anders wordt ingevuld (een stadscentrum vs. buitengebied) en kan dit uitgelegd worden? Zo vraagt de zorgplicht ineens veel méér wat betreft het kunnen uitleggen van de regels, techniek en het waarom. De Omgevingsvisie moet daarbij helpen.

De Omgevingsvisie dient daarbij rekening te houden met milieubeginselen. Onder de milieubeginselen vallen de volgende beginselen:

  • Voorzorg
  • Preventief handelen
  • Bronbestrijding
  • De vervuiler betaalt

Zeker de laatste twee beginselen kunnen helpend zijn in de motivatie van handhavingsbeschikkingen.  

Input in beleidscyclus

Wie kent het niet: regels die knellen in de uitvoering. Vaak omdat meerdere regels vanuit verschillende oogmerken worden opgesteld. Los van elkaar zijn de regels prima uitlegbaar, maar de combinatie kan problemen geven. De Omgevingswet vraagt daarom een integraal beleid met voldoende decentrale afwegingsruimte. Juridisch krijgt dit vorm in het Omgevingsplan. Voor de VTH-medewerker is het dus belangrijk zicht te hebben op het Omgevingsplan en de aanstaande wijzigingen.

Het allerbelangrijkste is echter dat de VTH medewerker input gaat leveren in de gehele beleidscyclus.

Blijf jij van zaak naar zaak lopen of kun je intern in gesprek over het nut en de noodzaak, en over andere oplossingen? Stel, in een wijk staan overal schuttingen die te hoog zijn. Formeel sta je helemaal in je recht om handhavend op te treden. De andere optie is dat je het gesprek aangaat met de beleidsafdeling over het waarom van deze regel en het eventueel aanpassen er van. Hierdoor wordt beleid echt uitvoerbaar en zijn de regels beter uit te leggen.

Vergunningvrij is niet regelvrij

Het aantal vergunningplichtige activiteiten zal afnemen met de Omgevingswet. Zonder vergunning vooraf, vindt de belangenafweging rondom activiteiten al plaats op het moment dat de algemene regels gesteld worden in het Omgevingsplan. Dan is dus de vraag: ben jij daar als VTH-medewerker voldoende bij betrokken? Dit betekent ook dat meer overlastsituaties dan voorheen niet opgelost kunnen worden door te verwijzen naar ‘de vergunning’.

Vergunningvrij betekent niet regelvrij. Onder de Omgevingswet moeten initiatiefnemers veelal vier weken voor de start van een vergunningvrije activiteit een melding indienen. Is de melding niet of niet volledig gedaan, dan kan er direct handhavend worden opgetreden. Formeel gezien moet dan de activiteit gestaakt worden en kan deze pas vier weken na het indienen van de volledige melding weer opgestart worden.

Bij informatieplichten gaat het om een iets lichtere vorm. Dit is veelal een administratieve verplichting: de activiteit mag wel al uitgevoerd worden. Op beide instrumenten is geen bezwaar en beroep mogelijk; hoe communiceer je hierover met de omwonenden?  

Nieuwe handhavingsinstrumenten

De last onder bestuursdwang en last onder dwangsom zijn nu al bekend. Door de Omgevingswet komen er meer opties om ook de bestuurlijke boete in te zetten. Die laatste is een bestraffende sanctie die het bestuursorgaan oplegt. Meestal als herstel niet meer mogelijk is. De sanctie heeft een preventief oogmerk. De bestuurlijke boete valt onder het bestuursrecht. Voor de volgende regels uit het Omgevingsplan kan de bestuurlijke boete worden ingesteld:

  • Op het gebied van het gebruik of de staat van open terrein.
  • Op het gebied van het gebruik of de staat van erven.
  • Op het gebied van het gebruik van een gebouw.
  • Bij het tegengaan van hinder.
  • Bij de rijksregels op het gebied van bouw, sloop en in stand houden van een bouwwerk.

Veel regels uit lokale verordeningen zullen omgezet worden in het Omgevingsplan. Zo kan een deel van de afvalstoffenverordening terecht komen in het Omgevingsplan. Alle regels die opgenomen zijn in het Omgevingsplan zijn via de Wet op de economische delicten strafbaar gesteld. Ook de strafrechtelijke handhaving biedt dus meer instrumenten.

De vraag is voor welk instrument je wanneer gaat kiezen. Hoe stem je dit af met ketenpartners? Hier ligt de uitdaging om met elkaar slagvaardiger op te treden als het vertrouwen wordt geschonden.

Tagged With: handhaving, Omgevingswet, toezicht Filed Under: Omgevingswet

Reageer
Vorige artikel
Minister: software Omgevingswet is probleem van gemeenten
Volgende artikel
Omgevingswet-ICT steeds verder uitgekleed

Reader Interactions

GERELATEERD

Omgevingswet invoeringsdatum

Eerste Kamer: invoering Omgevingswet geen gelopen race

De Eerste Kamer vindt dat minister De Jonge de inwerkingtreding van de Omgevingswet erdoorheen probeert te jassen. De senaat eist nieuw onderzoek naar de stabiliteit van het digitaal stelsel, en is bezorgd over intimidaties vanuit het ministerie. Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) wil dat de Eerste Kamer uiterlijk 21 juni de knoop doorhakt... lees verder

zorgfraude

‘Orde op zaken nodig bij lokale aanpak zorgfraude’

Gemeenten die zorgfraude nog niet structureel opsporen, moeten daarmee snel aan de slag. ‘Handhaving en toezicht dienen een volwaardige pijler te zijn van het zorgbeleid,’ rapporteren onderzoekers in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Volgens het rapport Van pionieren naar structureren ‘dient orde op zaken te worden gesteld’ bij de aanpak van zorgfraude... lees verder

omgevingswet 2023

Omgevingswet-ICT steeds verder uitgekleed

De Eerste Kamer moet binnenkort de knoop doorhakken over invoering van de Omgevingswet begin 2023. De zorgen over het flink uitgeklede digitale stelsel nemen ondertussen toe. De zorgen van de Eerste Kamer komen naar voren in een waslijst aan schriftelijke vragen. Verantwoordelijk minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) zond eind vorig week zijn... lees verder

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

Contactgegevens

VIND: Het antwoord op elke vraag
Tel. 070 378 01 52
E-mail vind@sdu.nl
Website www.sdu.nl/vind
Volg ons

Experts

Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

 

Het laatste nieuws van Gemeente.nu in je mail?

Meld je aan voor de algemene nieuwsbrief of een van de themanieuwsbrieven van Gemeente.nu.

Aanmelden

×