Het CDA in de gemeente Vaals wil dat een in september genomen raadsbesluit alsnog wordt vernietigd. De reden daarvoor is gelegen in het feit dat een wethouder een relatie heeft met een hoge ambtenaar binnen de gemeente.
In het raadsbesluit wordt een nieuwe taak gecreëerd, inclusief de bijbehorende fte’s voor de betrokken beleidsambtenaar. De wethouder zou samen met de betreffende ambtenaar een presentatie hebben gehouden en heeft zich inhoudelijk met de discussie bemoeid.
Alhoewel de relatie binnen de gemeente geen geheim was, wil het CDA alsnog dat het raadsbesluit wordt vernietigd. Mocht dit niet gebeuren, dan wil de partij zich wenden tot de Kroon.
Hoe zit het nu
Hoe zit het nu met vernietiging van besluiten indien er sprake zou zijn van belangenverstrengeling? Artikel 28 van de Gemeentewet bepaalt, kort gezegd, dat een raadslid zich onder bepaalde omstandigheden dient te onthouden van stemming. Ingevolge artikel 58 van de Gemeentewet is artikel 28 eveneens van toepassing op vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders. Uit de lijn in de jurisprudentie tot 2002 mocht worden aangenomen dat artikel 28 van de Gemeentewet (en dus ook artikel 58) bepalend was voor de vraag of een raadslid (of zoals in onderhavig geval, een lid van het college) zich diende te onthouden van stemming, namelijk wanneer het een aangelegenheid betrof die die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken. Schending van dit voorschrift kan ertoe leiden dat het besluit wordt vernietigd door de bestuursrechter of, in gevallen, door de Kroon. Verder volgde uit de rechtspraak tot dat moment dat artikel 28 van de Gemeentewet strikt moest worden uitgelegd vanwege de inbreuk die het artikel maakt op het recht van het raadslid om gebruik te maken van zijn stemrecht. In 2002 volgde de uitspraak inzake Winsum (ECLI:NL:RVS:2002:AE6228). Met deze uitspraak week de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (“de Afdeling”) af van de tot dan toe gehanteerde koers. Ten eerste omdat naast artikel 28 (en 58) van de Gemeentewet, ook artikel 2:4 van de Algemene wet bestuursrecht (“Awb”) als toetsingskader werd beschouwd bij de vraag wanneer van stemming dient te worden onthouden. Kort gezegd stelt artikel 2:4 Awb dat een bestuursorgaan zonder vooringenomenheid dient te handelen. Voorts werd het begrip ‘persoonlijk belang’ verruimd en was de Afdeling van oordeel dat in het kader van artikel 2:4 Awb daaronder ook diende te worden begrepen ‘ieder belang dat niet behoort tot de belangen die het bestuursorgaan uit hoofde van de hem opgedragen taak behoort te behartigen’. Daarnaast werd eveneens aangenomen dat er vanuit de raad (of college) een actieve plicht was om te voorkomen dat een raadslid in een dergelijk geval over zou gaan tot stemming en tenslotte werd aangenomen dat ook de schijn van belangenverstrengeling zou kunnen leiden tot strijd met artikel 2:4 Awb.
In 2013 heeft de Afdeling met de uitspraken inzake Graft-De Rijp (ECLI:NL:RVS:2013:BZ0796) en in dezelfde lijn Middelburg (ECLI:NL:RVS:2013:BZ4957) de eerdere lijn bijgesteld. Zonder te veel in detail te treden, heeft de Afdeling in deze uitspraken de reikwijdte van (vooral) artikel 2:4 Awb beperkt en lijkt meer rekening te houden met het politieke karakter van het gemeentelijk bestuur.
Maakt de nieuwe lijn in de jurisprudentie nog enig verschil voor de situatie in Vaals? Waarschijnlijk niet: in deze betreft het, voor zover de berichtgeving aangeeft, een besluit dat genomen is door de gemeenteraad en zou er sprake zijn van belangenverstrengeling van een wethouder. Natuurlijk kan de gemeenteraad de betreffende wethouder politiek ter verantwoording roepen, gelet op de bevoegdheden daartoe in de Gemeentewet. Gezien de stand van zaken in de jurisprudentie zal vernietiging wegens strijd met artikel 28 of 58 van de Gemeentewet, dan wel artikel 2:4 Awb, een brug te ver zijn.
Auteur mr. L.L. (Leon) Scheppink is werkzaam op de Afdeling Juridische Zaken | Domein Bedrijfsvoering | Gemeenschappelijke Regeling BAR-organisatie, die werkt voor de gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk
Geef een reactie