Uit het onderzoek ‘Staat van het Bestuur’ blijkt dat bijna 50 procent van de burgemeesters met geweld te maken heeft gehad. Vooral verbaal geweld, maar ook met bedreigingen.
Dit valt te lezen in trendrapport ‘Staat van het bestuur 2010’ dat staatssecretaris Bijleveld van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vandaag aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.
Sinds 2006 brengt het ministerie elke twee jaar dit trendrapport uit met feiten en cijfers over bestuurlijke en financiële ontwikkelingen bij gemeenten, provincies en waterschappen. Het rapport meldt hoeveel bestuurders er zijn in elke bestuurslaag, hoe het staat met de financiën bij de decentrale overheden en hoe het gaat met de verhoudingen tussen de bestuurslagen en het Rijk onderling. Ook biedt het rapport een uitgebreide analyse van de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart. Verder is er ruim aandacht voor enkele specifieke thema’s. De meeste opvallende is daarbij ágressie en geweld’
Geweld
Dit jaar is voor het eerst onderzoek gedaan naar agressie en geweld bij ambtsdragers bij ondermeer gemeenten. In 2008 was alleen nog gekeken naar Raadsleden. De resultaten zijn tamelijk verbijsterend. In 2009 is 51% van de Wethouders en 49,8% van de burgemeesters geconfronteerd met geweld.
In verreweg de meeste gevallen gaat het dan om verbaal geweld, maar toch voor 30% van de burgemeesters die met geweld te maken krijgen is dat al ingrijpender. Dan gaat het om aggressie en bedreiging. Tot fysieke agressie komt het ‘slechts’ in 5,4 % van de gevallen.
Melding en aangifte
Tot heel veel aangiftes leidt het niet. Burgemeesters doen in 30% van de gevallen aangifte, wethouders slechts in 18%. Meer wordt er, intern, melding van gemaakt. Het rapport concludeert op basis van een nog te publiceren onderzoek van BZK dat het vaak bij meldingen blijft. In tweederde van de gevallen neemt de gemeente namelijk geen verdere maatregelen.
Het programma Veilige publieke taak en de vertrouwenslijn van stichting M zijn al eerder opgezet om dit probleem terug te dringen. “Daarnaast brengen wij collega’s bij wi dat gebeurt met elkaar in contact”, vult Ruud van Bennekom, directeur bij het Nederlandse Genootschap van Burgemeesters (NGB), aan.
“Agressie valt niet te tolereren”, aldus Van Bennekom. De NGB adviseert dan ook om altijd aangifte te doen. “Een stemverheffing of een emotionele reactie kan je nog wel ter plekke in de kiem smoren, maar verder mag het toch echt niet gaan.” Maar verder gaat het vaak dus wel.
“Vaak kan de burgemeester er zelfs helemaal niks aan doen. Iemand is boos op de gemeente en de burgemeester is dan de meest in het zicht springende persoon. Sommige mensen gaan echt helemaal door het lint.” Voorbeelden geven doet de NGB niet, zij richt zich op de buirgemeesters. Probeert hen te informeren over hoe het voorkomen en wat te doen als je het overkomt.
De NGB start samen met de Universiteit in Tilburg een onderzoek naar agressie. Één die verder zal gaan dan de percentages die het rapport vandaag brengt.
E-overheid
Verder becijfert het rapport hoe het gesteld is met de betrokkenheid van burgeres bij het bestuur en de mate waarin gemeenten dit faciliteren. De trend daar lijkt positief, gemeenten maken steeds meer gebruik van internet voor het aanbieden van informatie en diensten. Zo maakt 84% van de gemeenten het bestemmingsplan bekend via de gemeentewebsite. Gemeenten maken echter nog weinig gebruik van internet om burgers te laten participeren bij beleid: pas 12,5% van de gemeenten maakt intensief gebruik van nieuwe media om burgers via e-participatie te betrekken bij beleidsontwikkeling.
Terugtredende wethouders
Het rapport bevat ook enkele onderzoeksbevindingen over voortijdig terugtredende wethouders. Onder 98 wethouders die zijn terug getreden in de periode 2007-2009 is een verkennend onderzoek gedaan naar hun ervaringen rond het terugtreden. Daarbij gaf 68% aan wel belemmeringen te hebben ervaren bij het zoeken naar een nieuwe werkkring. Op de vraag of de wethouders ondersteuning hebben gehad bij het zoeken naar een nieuwe baan zegt echter 71% dat er geen ondersteuning is geweest en dat dit ook niet nodig was. Slechts 8% zegt geen ondersteuning te hebben gehad terwijl ze dat wel gewild zouden hebben. Deze nieuwe gegevens vormen de basis voor nader onderzoek dat de komende tijd nog in opdracht van het ministerie uitgevoerd gaat worden.
U geeft het al aan, de burger die boos is op de gemeente en dan veelal nog nul op het request krijgen. Geen ambtenaar bereikbaar en dan naar de hoogste in rang. De burgemeester of wethouder. Maar waar ligt nu de oorzaak. In hoeveel gemeenten is de afstand tussen burger en college groot en dikwijls onoverbrugbaar terwijl een gewoon goed luisterend oor de oplossing kan bieden. Niet dat ik agressie goedkeur en dit zelfs afwijs maar de bestuurder zou uit het glazen huis moeten durven komen.