De kosten per bezwaarschrift bij grote gemeenten liggen substantieel lager dan bij kleinere gemeenten: 645 euro tegenover 998 euro. Ook handelen grote gemeenten meer bezwaarschriften af dan kleine gemeenten. En ze doen dit bovendien sneller.
Dat zijn de voornaamste uitkomsten van een benchmarkonderzoek van adviesbureau Berenschot onder twintig gemeenten.
Het adviesbureau onderzocht bij de deelnemende gemeenten het aantal bezwaar- en beroepsprocedures en de kosten, doorlooptijd en kwaliteit ervan. Daarnaast werd per gemeente bekeken hoe de resultaten zich verhielden tot die van andere gemeenten. “Het doel van de benchmark is enerzijds het ontwikkelen van eenduidige ken- en stuurgetallen”, aldus de onderzoekers Marvin Hanekamp en Frank Maas. “Anderzijds moet het onderzoek de deelnemende gemeenten in staat stellen de bezwaar- en beroepsprocedures te verbeteren. Denk aan het verkorten van de doorlooptijden, het verbeteren van de kwaliteit of het verlagen van de kosten.”
Gemiddeld handelt een grote gemeente 7,4 bezwaarschriften en een kleinere gemeente 3,5 bezwaarschriften per 1.000 inwoners af. Een mogelijke verklaring hiervoor kan gezocht worden in de regeldruk die in grotere gemeenten veelal hoger is. “Waar veel mensen op elkaar wonen wordt vaak meer gehandhaafd. Denk aan boetes voor foutparkeren of het los laten lopen van honden, dit zijn besluiten waarop bezwaar gemaakt kan worden.” aldus Maas. Om dit met zekerheid te zeggen, is echter aanvullende onderzoek vereist.
Voor de totale groep ligt het gemiddelde aantal bezwaren op 5,55. De gemiddelde afdoeningstermijn van bezwaarschriften bij kleinere gemeenten is beduidend hoger dan bij grote gemeenten. Opvallend is verder dat de kosten per bezwaarschrift bij grote gemeenten substantieel lager liggen dan bij kleinere gemeenten: respectievelijk 645 en 998 euro. “Een mogelijke verklaring is dat grotere gemeenten door de grote hoeveelheid te verwerken bezwaarschriften meer mogelijkheden hebben om de bezwaarprocedure efficiënt in te richten”, aldus Maas.
Tussen bezwaarschiften en bezwaarschriften zit vaak een groot verschil. Denk hierbij eens aan de WOZ-bezwaarschriften die doorgaans op een eenvoudige en puur ambtelijke wijze worden afgedaan, zonder hoorzittingen. Een dergelijke wijze van afdoening van bezwaarschriften simpelweg vergelijken met een afdoening door een op grond van de Awb ingestelde zgn. externe bezwaarcommissie vertroebelt mijns inziens in hoge mate de uitkomst van onderzoeken als deze. Dan heb ik het nog niet over de kwaliteit sec van het behandeltraject!
Een goede verklaring tussen het lager aantal bezwaarschriften en de langere behandeltijd bij kleine gemeenten kan ook gelegen zijn in de intensievere contacten met inwoners. Door de kleinschaligheid is meer contact met inwoners, waardoor meer over de inhoud en noodzaak van besluiten wordt gecommuniceerd. Gevolg hiervan is dat inwoners minder snel een bezwaarschrift indienen. Echter in die situaties dat een bezwaarschrift wordt ingediend, is dit vaak ook inhoudelijk ingewikkelder. Hierdoor vraagt ieder bezwaarschrift dan ook een langere behandeltijd.