Welke juridische vorm past het best bij welke samenwerking? Kenners van zaken werken momenteel samen om elkaar op weg te helpen en vragen anderen mee te doen met deze crowdsourcing.
Onlangs was ik op een bijeenkomst van het Adviesteam
Intergemeentelijke Samenwerking van Binnenlandse Zaken. Daar sprak professor Ruud Galle over de
coöperatie. Het door de wet voorgeschreven doel van de coöperatie sluit zo
goed aan bij intergemeentelijke samenwerking dat onmiddellijk de vraag werd
opgeworpen of dit een goed alternatief zou kunnen zijn voor een
Gemeenschappelijke Regeling, de vorm die nu het meest wordt gekozen.
Behoefte aan overzicht
Meerdere van de aanwezigen op deze bijeenkomst gaven aan een
overzicht te willen hebben van de voor en nadelen van de verschillende
rechtsvormen, zowel publiekrechtelijk als privaatrechtelijk.
Deze wens hoorde ik onlangs ook op de KING-bijeenkomst over
intergemeentelijke ICT-samenwerking. Ook hier bleken gemeenten
zoekende naar de beste juridische vorm, waarbij verschillende “functionele
eisen” werden geformuleerd, zoals het behoud van zeggenschap van het bestuur
maar wel met gepaste afstand van de bedrijfsvoering, een gunstig BTW en
aanbestedingsregime, soepele toetreding en uittredingsbepalingen etcetera.
Uit interviews met gemeentesecretarissen ten behoeve voor publicatie
over sturen op samenwerking blijkt bovendien dat veel gemeenten zich deze vraag stellen en – vermoedelijk zeer vergelijkbare – rapporten laten
opstellen. Overigens doe ik deze deze interviews vanuit mijn werk als directeur van het Platform shared services bij de Overheid. Dit samen met Marly Kiewik van Deloitte.
Crowdsourcing
In één van deze gesprekken ontstond het idee om de krachten
te bundelen en te werken aan een overzicht dat door iedereen vrij te gebruiken
is. Een eerste inventarisatie van de mogelijke eisen en criteria vanuit
gemeenten is al gemaakt. De tweede stap is het inventariseren van de verschillende juridische
vormen. Dit staat in de startblokken.
Hierbij is gebruik gemaakt van een eerder initiatief vanuit
het Platform Shared services bij de Overheid, dat heeft geresulteerd in een
online test
met als vraag: welk samenwerkingmodel past het best? Deze test richt zich meer
op de vraag of het verstandig is een vaste of lichtere verbintenis aan te gaan,
afhankelijk van de urgentie en bereidheid om samen te werken.
Op het moment dat je een verbintenis aan wil gaan is het
moeilijk te bepalen welke juridische vorm het best past bij de wensen die je
als gemeente hebt. Het maken van een overzicht van de voor- en nadelen van de
juridische vormen kan hierbij
behulpzaam zijn. Dit willen we doen met dit openbaar toegankelijke document. Zo willen we onze kennis delen.
Schrijf mee
Het platform, KING, de gemeente Enkhuizen en vele anderen doen al mee. Professor Hans Strikwerda is bereid de teksten die we samen gaan produceren na te lezen. Wie schrijft mee?
We willen in het najaar onze eerste versie afhebben en
bespreken in een werkconferentie. We zullen deze daarna ook publiceren op
internet zodat deze voor iedereen toegankelijk is. Mocht daar behoefte aan
bestaan dan zullen we het ook in druk laten verschijnen.
Dit is een relevante discussie, maar staat tegelijk wat haaks op het streven van deze regering om tot een vermindering van allerlei ‘bestuurlijke kraakbeen’. Uiteindelijk zal het neerkomen op de effectiviteitsvraag. In dat verband vraag ik mij af in hoeverre de optie om als ‘opdrachtgever’ voor een provincie te gaan fungeren hoort bij de opdracht die dit gemrium zich stelt. Wat worden de spelregels als (combinaties van) gemeenten hun back-office taken op bjivoorbeeld het terrein van (jeugd)zorg alsnog uitbesteden aan de provincie en welke juridische afspraken horen daar dan bij?
Beste Liesbeth, het zou fijn zijn als je mee zou schrijven! Meld je even aan, dan geef ik je toegang tot het document. Er hebben zich inmiddels meer dan 25 belangstellenden gemeld, waarvan er een aantal ook actief mee willen schrijven.
Beste Minke, ik zal je mailen, weet ook van jouw juridische kennis en ben benieuwd naar jullie oplossingen!
Beste Mark, ben zeer benieuwd naar jullie overwegingen over de co?peratie. Hebben jullie hier stukken over?
Wil graag meeschrijven. Ben publiekrecht jurist, ben begin jaren ’80 betrokken geweest bij de invoering van de toen nieuwe WGR (en de als gevolg daarvan verplichte aanpassingen van de GR’s met een openbaar lichaam), Zit/zat namens de gemeente in diverse AB’s, DB’s en een gemeenschappelijk orgaan. Onlangs is de waarschijnlijk langstlopende GR (centrumgemeentecontructie) uit 1946 tussen Zoeterwoude en Leiden opgeheven. Kortom, weet er wel wat vanaf.
Liesbeth Bloemen
De uitgangspunten en principes van een privaatrechtelijke rechtsvorm, zijn zeker vergelijkbaar met de uitgangspunten van een regeling binnen de Wgr, waar het democratisch gehalte beter geregeld is. Enkel, bij de Wgr pakt de uitwerking/ praktijk niet altijd even handig uit. Het imago ligt daar wat dwars zal ik maar zeggen. En daar zijn ook handige, werkbare prakijkoplossingen voor. Meer weten? Stuur een mail. Hg, Minke (beleidsregisseur BEL combinatie)
De gemeenten in de Achterhoek zijn via de regio Achterhoek van plan om 1 co?peratie te stichten waarmee 8 gemeenten maar ook de ondernemers en het onderwijs worden opgenomen. Of dit doorgang vind weet ik nog niet, er zijn nogal wat bedenkingen van gemeenteraden over het democratisch gehalte. Maar het doel erachter is makkelijker samenwerken (wat voor mij niet vanzelfsprekend hiervan het gevolg zal zijn).