Kopieerkosten? Prima. Leges heffen? Dat mag niet, stelt de Procureur-Generaal na zijn analyse van twee cases, de Wet openbaarheid van Bestuur en haar jurisprudentie.
De Procureur-Generaal is niet over één nacht ijs gegaan. “In artikel 2, lid 1, WOB is bepaald: 'Een bestuursorgaan verstrekt bij de uitvoering van zijn taak (…) informatie overeenkomstig deze wet en gaat daarbij uit van het algemeen belang van openbaarheid van informatie.' Daaruit volgt naar mijn mening dat bij informatieverstrekking op grond van de Wob het algemene belang voorop staat.”
Veel gemeenten willen geld zien voor hun werk de informatie transparant te maken. Vaak zou dit al toegankelijk kunnen zijn, op de gemeentelijke website bijvoorbeeld. Als dat niet het geval is, moeten ambtenaren na een Wob-verzoek op zoek naar de opgevraagde informatie. Zowel de VNG als minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken zijn voor de leges.
Spies wil de wet zelfs wijzigen om dit voor elkaar te krijgen. Sterker: door de wijzigingen van Spies zou een klokkenluider zelfs een jaar gevangenisstraf riskeren als hij bepaalde voorwaarden schendt.
Juriprudentie
Het is een reactie op de huidige wet en jurisprudentie. Keer op keer op keer blijkt weer dat er geen leges mogen worden verbonden aan Wob-verzoeken, concludeert de Procureur-Generaal in zijn advies aan de Hoge Raad, maar de lopende discussie is nog wel begrijpelijk.
“Moet de vraag hier louter heffingstechnisch worden benaderd of meer ad hoc gezien de rechtsstatelijke inbedding? Ik vrees dat de belastingkamer van de Hoge Raad ook niet aan dit duivelse dilemma kan ontkomen, als die al – gegeven het eigen specialisme – die beide aspecten ontwaart in de casus!”
Daarmee ligt de bal bij de wetgever. Gaan de minister en de Tweede Kamer werken aan een steviger, rechtstatelijke inbedding of wordt de wet beperkt zoals Spies en haar voorganger Piet Hein Donner willen?
Navrant
“De standpunten van de rechtbank Den Haag hebben mijns inziens van meet af aan duidelijk gemaakt dat in deze problematiek de wetgever aan zet is”, aldus het advies.
“De deining die het arrest van het Hof Den Haag te weeg zal brengen, bevestigt dat alleen maar. Navrant is het dan dat nog geen week voor het arrest een brief van de Minister van Binnenlandse Zaken naar de Tweede Kamer is gezonden waarin stellingen worden betrokken.”
Die brief is ondertekend door voormalig minister Donner, momenteel voorzitter van de Raad van State. De huidige wet is niet in het voordeel van Donner, Spies en de VNG.
“Uit de wetsgeschiedenis bij de Wob blijkt dat de wetgever heeft beoogd zo min mogelijk financiële belemmeringen op te werpen voor een effectief gebruik van de wet. Een heffing van meer aanzienlijke leges, anders dan beperkt tot kopieerkosten, lijkt niet goed te rijmen met die doelstelling.”
Gemeentewet
Dan is er ten slotte nog de overlap met de Gemeentewet. Geeft deze wet dan mogelijkheden tot legesheffing? Nee. “De onderhavige legesheffing acht ik in strijd met de Gemeentewet”, is de conclusie.
Beste Nico,
Wat een draak van een artikel!. Er is nog geen uitspraak van de Hoge Raad. Er is geen procureur generaal, maar een advocaat generaal, en dat is nogal wat anders. Minister Spies heeft de Kamer meermaals gemeld tegen leges te zijn, laatstelijk op 13 januari 2012 [overigens Donner eerder ook; sterker zelfs Donner heeft nooit gezegd dat leges zouden mogen]. Enz. Enz.
Van iemand die een artikel schrijft mag enige kennis van de feiten en enige leesvaardigheid verwacht worden.
Groet, Roger
Kop slaat de plank mis. Immers, de Hoge Raad heeft nog geen beslissing genomen. Dit artikel beschrijft niet meer, of minder, dan de mening van hun adviseur.