Welke lessen kunnen gemeenten trekken uit Haren?

Het driedelige rapport van de commissie Cohen ligt er. Wat kunnen gemeenten met de huidige kennis in de toekomst beter doen.

De commissie Cohen merkt op dat het bestuur aan twee verwachtingen moet voldoen die moeilijk te verenigen zijn. Aan de ene kant is er de verwachting dat de overheid zorgt voor de openbare orde en veiligheid. Aan de andere kant is er de verwachting dat er voldoende ruimte is voor eigen iniatief en creativiteit. De spagaat waar het bestuur in zit is die van Veiligheid versus Vrijheid.

Daarom zal een verstandige overheid altijd moeten zoeken naar een juiste balans. Het bestuur kan niet garanderen dat er nul risico is, dat er volledige controle is vanuit de overheid. Los van de vraag of dat haalbaar is zal dat ook niet geaccepteerd worden. Daartegenover staat dat natuurlijk ook niet de indruk gewekt kan worden dar rechteloosheid bestaat, dat er geen toezicht is.

Balans
Het vinden van die balans is in de huidige maatschappij niet makkelijk. Burgers zijn mondiger, ondernemender en assertiever. Zij storen zich vaak juist aan regels en willen meer speelruimte. Dit terwijl de acceptatie van risico’s afneemt en de behoefte op controle en verantwoording juist groot is. Waardoor er juist meer, gedetailleerde, regels ontstaan.
In Haren botsten deze tendensen. Jongeren wilden een spontaan feestje en het bestuur besloot dat dat er niet zou zijn. Op zich geen nieuw fenomeen, wel nieuw was de snelheid en de dynamiek die moderne media aan de situatie toevoegden. De onzekerheid werd bijna met uur groter.

Een verstandig bestuur zal in zo’n situatie zo snel en zoveel  mogelijk expertise verzamelen en inzetten. Daarnaast en daarmee ook zoveel mogelijk informatie verzamelen om zicht te krijgen op het nieuwe fenomeen. Haren leert dat het bijeenbrengen van die informatie beter georganiseerd zal moeten worden. Informatie is één ding maar er zal natuurlijk altijd een taxatie van de risico’s moeten worden gemaakt. Op basis van de informatie en de taxatie zal dan een strategische keuze worden gemaakt, met de daarbij behorende maatregelen.

Commissie Cohen concludeert dat het in principe maar om twee keuze gaat:

1. Nee, tenzij..
   Het bestuur denkt dat eer een groot veiligheidsrisico is en geeft daarom hopogste prioriteit aan de openbare orde en de handhaving daarvan. Het bestuur neemt daarvoor alle maatregelen die nodig zijn. Safety first.
2. Ja mits..
   Het bestuur is van mening dat er geen grote gevaren zijn. Men biedt ruimte aan het feest onder een minimum aan voorwaarden. Uiteraard monitoort de overheid het feest wel en houdt middelen achter de hand in geval van escalatie. Go with the flow

In het geval van Haren was keuze 1 natuurlijk de juiste. Het bestuur had zo snel mogelijk inzicht moeten krijgen over wat er zich op de sociale media afspeelde. Ontoelaatbare activiteiten had direct moeten worden aangepakt. De kernboodschap had ondubbelzinnig en duidelijk moeten zijn: de politie is alert, het OM onderzoekt mogelijk strafbare feiten, er wordt geen feest gedoogd, er is ook nergens anders een alternatief feest, de politie grijpt strikt en vroegtijdig in, tolerantiegrenzen zijn laag.

Randvoorwaarden

Maar welke keuze een gemeente maakt er zal altijd moeten worden voldaan een drietal randvoorwaarden.

• De strategie moet helder zijn en worden in een plan met specifieke maatregelen (waarbij voor iedereen zijn verantwoordelijkheden en rol duidelijk is).
• Dat plan moet ook zo snel mogelijk extern worden gecommuniceerd.
• De voorgenomen maatregelen moeten volgens plan en zichtbaar gerealiseerd worden.

Er moet een zeker mate van flexibiliteit worden ingebouwd. Er moet worden voorzien wanneer er net ene naar het andere scenario wordt overgeschakeld als de realiteit daarom vraagt.

Dit handelen vraagt best veel van de )lokale) overheid. Er moet namelijk ten alle tijden goed zicht zijn op de maatschappelijke veranderingen en dynamiek. Het bestuur moet op de hoogte zijn en ook in staat zijn om haar bevoegdheden op het gebied van openbare orde effectief in te zetten.  En de gemeente moet de samenwerking met burgers, experts,  en vooral ook andere gemeente zoeken. Dat zijn namelijk de belangrijke kennisbronnen voor goed nieuw beleid en handelen.

Tagged With: Commissie Cohen, Haren, openbare orde, Project X Filed Under: Openbare orde