De ‘driehoek’ van burgemeester, politie en justitie kwam pas twee dagen voor Project X in actie, schatte risico’s te laat in en stelde maatregelen tot het allerlaatste moment uit.
De commissie Cohen concludeert: “Het uit de hand lopen van ProjectX is te wijten aan een samenstel van factoren dat zich naar alle waarschijnlijkheid niet snel meer in dezelfde constellatie zal voordoen. Maar er zijn wel een paar factoren die eruit springen en die in andere omstandigheden weer een grote rol kunnen spelen:
- jongeren zien onvoldoende risico’s en worden lang niet altij afgeremd in hun zoektocht naar een uitdaging
- de gegroeide feestcultuur in Nederland
- onvoldoende bescherming van de openbare orde zoals in Haren aan de orde was doordat de autoriteiten onvoldoende voorbereid waren op wat er mogelijk kon gebeuren en de instrumenetn die zij hebben ter bescherming van de openbare orde onvoldoende hebben gebruikt
- verkoop en gebruik van alcohol”
De opeenvolgende gebeurtenissen:
Bestuurders doen het feest, waarvoor inmiddels duizenden mensen zich via Facebook hadden aangemeld, af als ‘hype’ en willen daar niet in meegaan. Intussen maken de bewoners van Haren zich ernstige zorgen. Op 19 september, twee dagen voordat het geweld losbarst, wordt er voor het eerst gesproken over een serieuze strategie. Forse maatregelen, zoals het afsluiten van Haren of het vroegtijdig inzetten van ME, worden niet ingezet.
Een dag later wordt er nog aan draaiboekengewerkt. Het motto: “We moeten dit serieus nemen, maar niet de kop gek laten maken”. “Low profile” is de benadering. Een alternatief feest, aangeboden door de nachtburgemeester van Groningen, wordt overwogen, maar uiteindelijk geweigerd.
In plaats daarvan probeerde de politie de toegestroomde jeugd te dwarsbomen door straatnaambordjes te verwijderen. Op de dag zelf, 21 september, wordt besloten informatie in te winnen in het buitenland en worden hekken besteld om straten af te zetten.
Op 21 september ligt er een noodverordening klaar, maar die blijkt niet te handhaven. Er moet nog worden nagedacht over een alcoholverbod. Draaiboeken voor de politie zijn nog niet klaar en ook niet uitgereikt aan politiemensen. Een worst case scenario wordt genoemd, maar niet uitgewerkt. De burgemeester besluit de operatie dan nog op te schalen tot een complete rampenstaf (Grip 3). De politie is het niet met hem eens. Maar het gebeurt toch. Pas om 18.00 wordt een alcoholverbod van kracht.
Commissie Cohen
De commissie, onder leiding van oud-politicus Job Cohen, heeft vijf maanden onderzoek naar het feest gedaan. Gisteren werd bekend dat in het rapport staat dat de politie in Groningen en de burgemeester van Haren steken hebben laten vallen en dat de politie niets begrijpt van sociale media.
Het rapport bestaat uit drie delen:
