Wegvallende leges voor vergunningaanvragen slaan een gat in gemeentelijke begrotingen. Volgens onderzoek in opdracht van de VNG en de Vereniging BWT Nederland zijn nieuwe heffingen én boetes kansrijk.
De vergoeding of leges die aanvragers van een omgevingsvergunning betalen, vormen een belangrijke lokale inkomstenbron. De nieuwe Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb) brengen hierin sinds januari verandering. Zo verdwijnt de vergunningplicht in veel gevallen. Mét bijbehorende leges.
Vergunningsvrij bouwen
‘Een groot deel van de werkvoorraad is bouwtechnisch vergunningsvrij of meldingsplichtig geworden. Waardoor de overgebleven werkzaamheden niet verhaald mogen worden,’ zo vermeldt het rapport.
De verdampende leges mogen al slechts kostendekkend zijn. Maar het vervangen van vergunningen door meldplichten betekent niet per se dat gemeenten voortaan minder kosten maken en de kostendekkende leges kunnen missen.
Kostenverschuiving
Lokale overheden zien in de praktijk vooral een kostenverschuiving waar het gaat om vergunningverlening, toezicht en handhaving. Nieuwe taken die het Rijk oplegt, zoals een algemene periodieke keuring (‘APK’) voor gebouwen, zijn alleen uitvoerbaar als er geld voor is. De ambities van gemeenten zelf hebben ook de neiging het lokale budget te overschrijden.
Gemeenten zien de financiële bui overigens al langer hangen, maar de gevolgen bleven tot dusver vaag. Die onzekerheid vormde mede de aanleiding voor het onlangs verschenen rapport.
Aankloppen bij bewoners
De opstellers benadrukken 3 oplossingen om de toekomstige uitvoeringskosten alsnog te dekken. Aangezien Den Haag de geldkraan dichtdraait, komt het er steeds op neer dat gemeenten bij de eigen bewoners en lokale bedrijven moeten aankloppen voor de benodigde middelen.
Meldingen en informatieverzoeken
Naast vergunningaanvragen zouden ook meldingen en informatieverzoeken een prijskaartje moeten krijgen. Om grote verschillen tussen gemeenten en discussie daarover te voorkomen, zouden de nieuwe tarieven het best landelijk gelijkgetrokken worden.
Omgevingsbijdrage
Bovendien pleiten de onderzoekers voor een ‘omgevingsbijdrage’ die als onderdeel van de onroerendezaakbelasting (ozb) wordt geheven. Deze opslag op de bestaande taks voor onroerend goed zou op termijn de bouwleges geheel kunnen vervangen.
Boetes
Vergunningaanvragen en meldingen die niet aan de vereisten voldoen of niet op tijd komen, zouden bestraft moeten worden met een extra hoge vergoeding: ‘zie het als een boete’.
Je zou na kunnen denken of er minder werk verzet hoeft te worden, omdat er minder (betaalde) aanvragen komen; als dat zo is zou je in principe met minder mensen moeten kunnen volstaan. Lijkt mij een logisch gevolg. Uiteraard mag iedereen een goed salaris verdienen.
Wat een gekke oplossing om de OZB te verhogen. Zo betaalt iedereen bouwleges, die vanwege beleid van de rijksoverheid niet meer geheven kunnen worden, ook als je niet verbouwt. Dat klinkt op z’n minst oneerlijk.
Het wordt toch gewoon eens tijd dat overheden gaan inzien dat hun inwoners geen onuitputtelijke bron van inkomsten zijn. Het is werkelijk waar eigenlijk zot dat er nooit eens iets anders verzonnen kan worden dan nieuwe belastingen en nieuwe heffingen. En uiteraard ook meteen weer dreigementen met boetes.
Werken die ambtenaren dan gratis? Of als vrijwilliger?
Dit is toch de consequentie van rijksbeleid waar niet goed over na is gedacht