De Haagse Hogeschool onderzocht de impact van twee Haagse burgerberaden over de energietransitie.
Tussen mei en november 2022 organiseerde de gemeente Den Haag burgerberaden in de wijken Statenkwartier en Laakkwartier-Spoorwijk, waarbij inwoners werden uitgenodigd om samen maatregelen tegen klimaatverandering te bedenken. In elke wijk bespraken eerst 45 en later 30 gelote bewoners dit onderwerp. Het burgerberaad in Statenkwartier leverde 23 adviezen op; in Laakkwartier-Spoorwijk werden 17 adviezen geformuleerd. Deze adviezen sloten deels aan op bestaand beleid en krachtigden dit, maar zorgden niet voor nieuw beleidskader — een patroon dat ook elders in het land is te zien. Dit legitimeert bestaand beleid, maar benut niet altijd het vernieuwend potentieel van bewonersparticipatie.
Op afstand
De beperkte beleidsimpact hangt samen met het feit dat ambtenaren slechts op afstand betrokken waren: dit was een bewuste keuze om het eigenaarschap en de onafhankelijke inbreng van de deelnemers te beschermen. Achteraf bleek juist meer samenwerking wenselijk voor effectievere opvolging en nieuwe ideeën. De adviezen leidden wel tot scherpere beleidsafwegingen en aanscherpingen, zonder ingrijpende beleidswijzigingen.
Op het gebied van participatiebeleid hadden de burgerberaden een grotere indirecte invloed. Ze zorgden voor meer discussie en bewustwording over hoe participatie inclusiever en representatiever kan worden opgezet. Tegelijkertijd stimuleerden ze het gemeentebestuur om structureler te investeren in burgerbetrokkenheid bij beleid.
De impact op politieke strategie bleef beperkt: raadsleden grepen soms de adviezen en het burgerberaad instrumentaal aan om eigen standpunten te onderschrijven of de oppositie te bekritiseren. De gemeenteraad toonde zelf weinig eigenaarschap, onder andere doordat raadsleden voor en tijdens het burgerberaad weinig betrokken waren, en er na de verkiezingen een andere raad zat. Dat leidde tot onduidelijkheid over de opvolging van de adviezen; het eigenaarschap en betrokkenheid van de raad zijn dus belangrijke aandachtspunten.
Aanbevelingen
Voor toekomstige burgerberaden zijn er aanbevelingen: informeer deelnemers beter over bestaand beleid en de uitvoerbaarheid van adviezen, houd deelnemers langer actief betrokken na afloop, betrek ambtenaren intensiever in het proces, formuleer scherpere en beter afgebakende vragen, en vergroot de betrokkenheid van de gemeenteraad. Door deze lessen breed toegankelijk te maken, kan de impact en het democratisch leereffect van burgerberaden worden vergroot.
Geef een reactie