Ondernemers worden vaak niet vrolijk van aanbestedingen tegen bodemprijzen, maar werkgeversorganisatie VNO-NCW meldt dat ook de gemeenten er profijt van hebben juist niet voor de laagste prijs te gaan.
“Het is de bedoeling dat opdrachtgevers vaker gaan kiezen
voor de economisch meest voordelige inschrijving”, meldt Linda van Beek,
secretaris Aanbesteding en Mededinging van VNO-NCW en MKB-Nederland.
En dat is dus profijtelijk voor gemeenten? Ja, verklaart Van
Beek met een voorbeeld. Bij een bouwproject zal de keuze voor de laagste prijs
vaak niet leiden tot een energiezuinig pand. Door de meest voordelige
inschrijving kan ook de isolatie bijvoorbeeld een criterium zijn, waardoor een
gemeente op de langere termijn geld bespaart.
Toch valt de interesse nog tegen. Onlangs werd in
Noord-Holland een convenant afgesloten om met de nieuwe manier aan de slag te
gaan. Van de zestig gemeenten in de provincie kwamen er maar drie naar
Amsterdam om de afspraak te ondertekenen. Naast deze drie gemeenten waren ook
VNO-NCW, Bouwend Nederland en Vernieuwing Bouw Regio Randstad aanwezig.
Laagste prijs
De ondertekenaars vinden dat het drastisch anders moet, die
aanbestedingen. Het moet niet alleen om de laagste prijs gaan. De focus moet
juist liggen op innovatieve contracten, duidelijke procedures, kansen voor
ondernemers en duurzaamheid. De vraag is: waarom? Zeker nu gemeenten flink
moeten snijden in de kosten.
“Zo’n convenant is een stap naar een beter
aanbestedingsbeleid. Wij pleiten ook voor meer samenwerking met het
bedrijfsleven, waardoor gemeenten niet te hoge eisen stellen. Dan vallen minder
bedrijven uit de boot. Door dit goede opdrachtgeverschap krijg je naderhand ook
minder kritiek. Dat helpt dan tegen de juridisering van aanbestedingen.”
Secretaris Van Beek wijst verder op de neiging om de risico’s
te vergaand te willen beperken. “Als werkgeversorganisaties maken wij ons sterk
voor proportionaliteit. De basis kan voor alle gemeenten dezelfde zijn en de
procedures kunnen eenvoudiger worden. Door onevenwichtige eisen en criteria te
stellen, puur vanuit risicomijdend gedrag, beperk je ook de concurrentie en dat
is uiteindelijk niet goed voor de belastingbetaler.”
Administratielasten
De laagste prijs is vaak de leidraad bij aanbestedingen. De economisch
meest voordelig manier van inschrijven is wel minder eenvoudig, zowel voor de
gemeenten als de leveranciers. Volgens expertisecentrum PIANOo brengt deze
manier van werken een hogere administratielast met zich mee. De gemeente is
langer bezig met haar gunningscriteria; inschrijvers zijn langer bezig met hun
offertes. Het voordeel is dan wel dat je prijs en kwaliteit met elkaar kunt
vergelijken.
Wie economisch zo voordelig mogelijk wil inschrijven en de
lasten wil beperken, kan volgens het expertisecentrum kiezen voor de
niet-openbare procedure. Dit door een procedure met voorselectie te houden. Zo
heeft een inschrijver ook meer kans om de klus te krijgen, omdat alleen door de
gemeente uitgenodigde leveranciers om de tafel gaan met de inkopers.
Wat dit betreft zou de nieuwe Aanbestedingswet overigens wat verlichting
bieden. Leveranciers hoeven onder deze wet niet op voorhand alle bewijsstukken
in te leveren. Alleen als zij de opdracht gegund krijgen, moeten al die
papieren op tafel. Verder wil minister Maxime Verhagen van Economische Zaken,
Landbouw en Innovatie de wet aanscherpen om de proportionaliteit van de eisen
ook onder de Europese drempel voor aanbestedingen vast te leggen.
Lees meer over inkoop en aanbesteden:
“Door de meest voordelige inschrijving kan ook de isolatie bijvoorbeeld een criterium zijn, waardoor een gemeente op de langere termijn geld bespaart.”
Hoezo? Isolatie kan eveneens een criterium zijn als je op laagste prijs gunt. Is dan zelfs een harder criterium, want is dan een een ‘eis’!