Als je de samenwerking in een wijkteam of ketenoverleg wilt verbeteren gebruik dan het R-woord zes maanden niet.
Veel mensen hebben de neiging hun eigen prestaties te overschatten. Ons oordeel over ons doen en laten is sterk gebaseerd op de voornemens en intenties die daaraan ten grondslag liggen en veel minder op het feitelijk handelen. In ons hoofd schuilt nog steeds een topvoetballer en kunnen we in elk geval beter leidinggeven dan de baas. Ik moet denken aan dit sociaalpsychologische inzicht tijdens een recent congres over de transformatie in de zorg.
Koers
Tijdens dit congres werden de eerste ervaringen met de transitie besproken en presenteerden verschillende inleiders hun visie op de doorontwikkeling van de zorg (onder de rare term transformatie). En raad eens; het valt na een paar maanden een beetje tegen. De hoog gespannen verwachtingen ten aanzien van inclusieve zorg, doelmatigheid en regie worden slechts incidenteel waargemaakt. Veel organisaties worstelen nog met de implementatie van de transitie (nog zo’n raar woord). Vooral in de wandelgangen werden veel ervaringen gedeeld over de complexe samenwerking, verwarrende zoektochten en onduidelijke beleidsuitgangspunten. Vrijwel alle deelnemers waren op zoek naar oplossingen om de samenwerking in de keten te verbeteren.
Veel oplossingen die tijdens het congres werden gepresenteerd hadden betrekking op de instrumentatie van de samenwerking: nieuwe informatietechnologie, andere mandatering en slimmere budgettering. Natuurlijk kwamen ook structuuroplossingen ruimschoots aan bod. Ik ben de eerste om toe te geven goede hulpmiddelen erg handig zijn, maar een nieuwe televisie heeft nog nooit een slecht huwelijk gered.
Die ander
Veel mensen gebruiken waarderende woorden voor samenwerking. Samenwerking is inherent positief. Ze vinden ook van zichzelf dat ze goed kunnen samenwerken. Stroeve samenwerking ligt altijd aan de ander. Helaas zegt dat de ander dat ook. In discussies over samenwerking zeg ik wel eens spottend ‘dat samenwerken wel leuk is, alleen is het jammer dat het met mensen moet’. Mensen die er andere opvattingen over nahouden, andere doelen nastreven, andere waarden koesteren en er soms domweg geen zin in hebben. Een paar maanden na de papieren transitie van 1 januari 2015 wordt dat allemaal zichtbaar. Een nieuwe registratiesystematiek helpt dan echt niet.
Vanzelf
Op het congres spraken we ook verschillende gemeenteambtenaren die erg vol waren van hun regiebenadering. Natuurlijk moesten de maatschappelijke partners nog wennen aan deze benadering, maar dat zou vanzelf goedkomen. Eerlijk gezegd twijfel ik daar aan. Vanzelf komt er maar weinig goed. De weg tussen bedoeling en daad is slecht begaanbaar. Als je deze weg wilt begaan, moet je als team bereid zijn samen leren van de ervaringen, nieuwsgierig zijn naar andere belangen en inzichten en tot slot dat vermaledijde regie-woord zes maanden niet te gebruiken. Als je de samenwerking in een wijkteam of ketenoverleg wilt verbeteren, is het belangrijk je te realiseren dat je deel van het probleem én deel van de oplossing bent. De oplossingsgerichte ontwikkeling van zorgcoöperatie Amaryllis is een aansprekend voorbeeld van deze visie.
Prachtig stukje Michiel!
Vooral het zorgvuldig vermijden gedurende zes maanden van het R-woord lijkt me een uitstekend advies. In 2012 kwam de Raad voor Openbaar bestuur al met het advies ‘Loslaten in Vertrouwen’. En nog steeds worstelen talloze ambtenaren, radsleden, wethouders en burgemeesters met die taak. Ze hebben het immers decennia lang op deze manier gedaan, dus dat verander je niet zomaar. Je geeft Amaryllis als voorbeeld, daar zou ik graag Jeroen Hatenboer, wethouder in Enschede, aan toe willen voegen. Hij vertelde dat hij bij zijn aantreden een dossier tegenkwam van een ondernemer die al jarenlang een conflict met de gemeente had. Hij besloot de telefoon eens te pakken en die man op te bellen. De ondernemer wist niet wat hem overkwam, want hij was maar zelden telefonisch voorbij de secretaresse van de voorgangers van Hatenboer gekomen. En nu belt de wethouder uit eigen beweging! Niet alleen dat, hij doet ook een voorstel om op een zaterdag bij de ondernemer thuis een kop koffie te komen drinken! Veel gekker moet het niet worden. Uiteindelijk is dat dossier natuurlijk niet met een gesprek van tafel gegaan, maar er staan voldoende deuren open om naar een oplossing te werken. Toen ik Jeroen Hatenboer vroeg wat hij nou eigenlijk in dat gesprek gedaan had zei hij: ‘Ach, niet zoveel. Gewoon veel geluisterd’.
Dat zouden er meer mogen doen…..
Zie: http://www.willembertels.nl. Daar vindt u het artikel: Van overheidsdienaar naar burgerdienaar. Onder de menuknop Profiel. Download de literatuurlijst.