Bijeenkomsten voor buurtgericht werken, verzanden te vaak in een avond waarin burgers klachten op de gemeente laten regenen. Klachten die de gemeente vast al kende.
– COLUMN – Gemma Post
Onlangs ontving ik een uitnodiging voor een bijeenkomst buurtgericht werken. Ik ging erheen en verwachtte een avond waar jongeren en ouderen gezamenlijk iets gingen creëren. Waar zij samen dachten over de locatie van het zwembad, het uitgaanscentrum en over innovatiepunten voor de wijk. Wat volgde was echter een stroom van negatieve opmerkingen… Hoe kan dit toch?
Van participatie als klaagmuur…
De bijeenkomst buurtgericht werken was goed georganiseerd. Wel verbaasde het me dat de leeftijd van de aanwezigen vrij hoog was, over het algemeen zestig en hoger. Onder begeleiding van een wijkregisseur werden knelpunten gepresenteerd, alsmede de activiteiten die de gemeente in de afgelopen periode in de wijk had uitgevoerd om deze te verhelpen.
Uit de zaal volgde een stroom negatieve opmerkingen. Om er een paar te noemen: “bij ons in de straat ligt veel poep op de stoep! De sloot in onze buurt stinkt! In onze straat wordt te hard gereden!”. U kent ze wel. Eigenlijk is het heel zonde een avond met buurtgenoten hieraan te wijden, terwijl klachten ‘gewoon’ op een meldpunt kunnen worden neergelegd. En hoe komt het dat er alleen ouderen zijn?
…naar participatie als middel om te creëren
Echte, zinvolle participatie in de gemeente vraagt blijkbaar een hogere dimensie van betrokkenheid. Hoe komen we tot deze betrokkenheid bij de gemeente en zo tot een dienende gemeente waar het goed wonen, werken en ondernemen is?
Participatie zie ik als hét middel om tot deze dienende gemeente te komen. Maar participatie organiseren vraagt om een gemeente die de inzet en de expertise van de gemeenschap ziet als een asset in de besluitvorming en uitvoering. Die het voortouw neemt burgers te betrekken. En dus: het vraagt om een gemeente die zich verdiept in de doelgroepen en hun wensen en de kanalen kent om deze te bereiken.
Immers, iedere doelgroep en iedere wijk heeft unieke wensen. Dit komt door de verschillen in onder meer opleiding, levensfase en denkwijzen. Stel daarom per wijk een profiel op, nodig een gezelschap uit met een goede afspiegeling van de wijk én formuleer een participatieambitie.
Wat is uw participatieambitie?
Een wijkprofiel opstellen lukt vaak wel. Maar hoe bepaal je de participatieambitie? Simpel: neem een pas op de plaats en doorloop de volgende stappen:
1: Bepaal wat de motivatie is om te participeren. Is dit bijvoorbeeld het inzetten van de expertise en inzet van de burgers, of juist het creëren van draagvlak, of misschien het reduceren van kosten?
2: Bepaal op welke onderwerpen je al participatie toepast, op welke onderwerpen je het wil gaan toepassen en op welke onderwerpen je het misschien niet wil toepassen
3: Bepaal wie de doelgroep is die je voor het desbetreffende onderwerp wil bereiken en in welke fase je ze wil betrekken. Is dat bijvoorbeeld in de besluitvorming of in de uitvoering?
4: Bepaal de invloed die je de participerende doelgroep wil geven. Denk aan de participatieladder Wil je hen informeren, met hen coproduceren of krijgen zij de mogelijkheid tot zelfbestuur op een onderwerp?
5: Kies voor een positieve insteek gericht op visie, innovatie en toegevoegde waarde voor de doelgroep mét inzet en expertise van burgers. Dus niet iedere buurtgenoot een bekende klacht over de omgeving laten herhalen, maar juist de knelpunten als ‘gegeven’ stellen. Hen naar ‘kansen’ en ‘wensen’ laten zoeken en deze gezamenlijk realiseren.
6: Evalueer het participatieproject vooral met de burgers. Is het project naar tevredenheid verlopen en zijn de beoogde resultaten gerealiseerd?
De betreffende bijeenkomst met het operationele onderwerp, knelpunten in ‘groen en grijs’, spoorde niet aan tot innovatie en gezamenlijk oplossingen realiseren. Doelgroepen waren niet op basis van hun unieke kennis of betrokkenheid uitgenodigd. Ook waren niet alle relevante doelgroepen actief geïnteresseerd gemaakt. En uiteindelijk werd het dan ook een avond waarin burgers klachten op de gemeente lieten regenen, klachten die de gemeente vast al kende.
Wat is eigenlijk uw ervaring met participatie: is het een klaagmuur of gaat uw gemeente een tree hoger?
Volg Gemeente.nu op Twitter >>
Jammer dat de eerste reactie op dit artikel er eentje is waarin weer alleen wordt geklaagd… @Gemma Post, dank voor dit goede artikel! Je tips en stappen zijn volgens mij niet alleen zinvol voor participatie door burgers in wijken, maar bijvoorbeeld ook voor de participatie van medewerkers binnen een organisatie! Daar doet hetzelfde verschijnsel zich dikwijls voor. Met deze handvaten kun je daar wellicht een goede draai aan geven.
Als de gemeente nu eens eerst zorgt voor een correcte en vlotte afhandeling van klachten e.d. dan willen burgers wel degelijk met de gemeente “meedenken” bij dit soort bijeenkomsten. Veel klachten zijn inderdaad al bekend bij de gemeenten, maar helaas doen ze er te weining of soms helemaal niets mee. Geen wonder dat de burger dan van de gelegenheid gebruik maakt om zijn/haar grieven tijdens een bijeenkomst naar voren te brengen.