Minister Piet Hein Donner van Binnenlandse reageert op onderzoek van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO). Leidt een herindeling tot kostenbesparingen?
“De vraag of gemeentelijke herindeling daadwerkelijk
besparingen oplevert is niet eenduidig te beantwoorden”, schrijft Donner aan de
Tweede Kamer. “De praktijk laat zien dat dit mogelijk is, maar dat het meestal
niet het geval is.” Volgens de minister is de reden hiervan dat
kostenbesparingen zelden een doelstelling zijn van schaalvergrotingen. Het gaat
meestal om het vergroten van bestuurskracht.
Slagkracht
In het onderzoek van het COELO werd dit ook al aangegeven. “Bij
gemeentelijke herindeling gaat het om een afweging tussen aan de ene kant
slagkracht en professionaliteit, en aan de andere kant de mogelijkheid voor
maatwerk en grotere betrokkenheid van de burger bij het lokale bestuur”,
schrijven de wetenschappers. Wat dat betreft is de kwetsbaarheid van de
ambtelijke organisatie van doorslaggevend belang, meldt Donner.
De minister heeft kritiek op het onderzoek, uitgevoerd om te
zien of de veronderstelling van de brede ambtelijke heroverwegingen vorig jaar
wel klopt. De commissie Kalden adviseerde te fuseren tot er circa 40 gemeenten
over zouden blijven. Dat zou geld besparen. Het lokale bestuur zou efficiënter
werken, wat niet klopt, volgens het centrum voor onderzoek.
Donner wijst op het feit dat gemeentelijke uitgaven
afhankelijk zijn van bestuurlijke keuzes van de lokale overheid. “Van belang is
de conclusie dat er heringedeelde gemeenten zijn die er wel degelijk in
geslaagd zijn de uitgaven te beheersen of die zelfs besparingen hebben
gerealiseerd.” Als dit lukt, dan was het ook de inzet van het bestuur, stelt de
minister.
Externen
Een ander punt van kritiek richt zich op de inhuur van
externen. “In dat verband wordt in het onderzoek niet duidelijk wat gemeenten
uitgeven aan (veelal dure) inhuur van personeel of externe ondersteuning, en of
deze uitgaven significant verschillen voor en na gemeentelijke herindeling.”
Uiteindelijk gaat het volgens Donner om kwaliteitsverbetering. “Dat mag
kennelijk in de ogen van betrokken gemeenten wat kosten.”
Meer over herindelingen:
De fusie van onze gemeente heeft er voor gezorgt dat ik 28 km moet rijden voor een bezoekje aan het gemeentehuis in plaats van 6 km. Meestal moet je twee keer heen, een keer om het aan te vragen en een keer om het op te halen. En nu: gaan ze daar een nieuw gemeentehuis bouwen. Van onze belastingcenten.