Regels zijn regels? Onzin. Tijdens de 6de Grote Dag van de Kleine Gemeenten is vaak te horen dat niet de gemeente, maar de gemeenschap op de eerste plaats moet staan. “Gebrek aan vertrouwen staat een gezamenlijke visie in de weg.”
Organisatieactivist Jaap Peters krijgt de handen wel op
elkaar, vooral omdat hij stelt dat het tijd is de gemeenschap meer ruimte en
vertrouwen te geven. Wie de gemeentelijke organisatie op de eerste plaats zet,
werkt op de manier van de 20ste eeuw. Dat is de kern van zijn
kritiek. De gemeenschap moet leidend zijn; bestuurders en ambtenaren van
gemeenten moeten nu echt met haar samenwerken.
Kleine gemeenten
Het goede nieuws voor de aanwezigen bij dit jaarlijkse
congres: juist in kleine gemeenten is dit heel goed mogelijk. “En de gemeenschap
heeft zich altijd wel gered”, stelt Peters. Meer regulering helpt ons niet
verder, is de conclusie. “Nog meer regels zorgen voor nieuwe mogelijkheden om de
verantwoordelijkheid op anderen af te schuiven.”
De boeman is Frederick Taylor, van wie het standaardwerk
Principes van wetenschappelijk management verscheen in 1911. Niet de mens is
leidend, maar het systeem, was een centrale gedachte van deze bedrijfskundig
denker. “Maar processen werken niet samen”, zegt Peters. “Mensen wel.”
Samenwerking
Secretaris Harrie Timmermans van de gemeente Eersel, de
tweede spreker vandaag, kan zich prima vinden in het relaas van zijn
voorganger. Als directielid van de Samenwerking Kempengemeenten is de
gemeentesecretaris een kenner van de veelgeroemde Brainport in de regio.
Timmermans zet de valkuilen en kansen van samenwerking op een rij.
“Je kunt niet tegen samenwerking zijn, maar dat wil niet
zeggen dat je er voor bent”, ziet Timmermans. “Vrijblijvendheid en organische groei
maken ontsnappingsgedrag vaak ook mogelijk.” Dan zijn er nog de verschillende
opvattingen over de besturingsfilosofie: van heel fijnmazig tot besturen op
hoofdlijnen. De secretaris wil maar zeggen dat samenwerken niet vanzelfsprekend
is, en bovenal mensenwerk.
Vertrouwen
“Een gebrek aan vertrouwen staat een gezamenlijke visie in
de weg”, weet Timmermans uit ervaring. Het goede nieuws: een gevoel van
urgentie is terug bij de lokale overheid. “Het moet echt anders”, stelt Timmermans, “En steeds meer
bestuurders en ambtenaren gaan dat zien, gelukkig.”
De sleutel tot succes? “Het gaat om de mensen. Je hebt een
paar goede mensen met hart voor de zaak nodig.” Veel tijd en energie gaat
verloren aan structuurdiscussies, terwijl effectief samenwerken vooral ook
mensenwerk is. “Je zou twintig procent van je tijd moeten besteden aan de
structuur, maar eigenlijk moet je weg van de nota’s en met elkaar naar de kroeg
om een biertje te pakken en zaken te doen.”
HNW
Vertrouwen blijkt het sleutelwoord, maar nieuw is dat niet.
Organisatieactivist Peters laat zien dat thuiswerken aan het begin van de 20ste
eeuw bijvoorbeeld heel gebruikelijk was. “Het wordt tijd dat Het Nieuwe Werken verandert
in Het Normale Werken.”
De sprekers zien weinig heil in structuurdiscussies; wel in
medewerkers die hun verantwoordelijk nemen als ze de ruimte nemen. Regels zijn regels is dus onzin. Het gaat om de juiste interpretatie. Het adagium
is: van denken naar doen te gaan.
Tot nu toe de reactie van “Arnoud” hierop met de uitroep “eindelijk!”. Het wordt/is pas eindelijk als we hier ook echt naar gaan handelen! We wisten al enige jaren dat je alleen verschuilen achter regel = regel nooit in het belang van de klant kan gaan. Maar dit nu ook echt in de uitvoering DOEN is nog niet op grotere schaal merkbaar. Dat vraagt wat meer “lef” en doorzettingsvermogen. Maar aan de andere kant ook of er echt mogelijkheid gegeven wordt vanuit management in een stuk vrijheid van handelen (naar de geest van de wet).
Nb Om mogelijk misverstand te voorkomen (zie E-mail adres) dit is niet alleen kritiek naar “Gemeente-land”, voor het UWV als organisatie geldt dit eens te meer, is namelijk nog veel verder doorgeslagen in regelgeving en standaardisatie (vooral door automatisering en administratieve processen).
Eindelijk!