De overheid lijdt aan monitorlast, waarbij het overzicht op de omvang ontbreekt.
Voor 1 juli zullen de meeste gemeenten de jaarverantwoording voor de kinderopvang naar de Inspectie van het Onderwijs verzonden hebben. De gemeente voldoet daarmee aan haar plicht, conform de regelgeving.
Op zich lijkt de uitvraag business as usual. Gemeenten leveren tal van informatie aan inspecties, ministeries, provincies en andere instanties. Het gaat dan om uitvragen met verschillende karakters en doeleinden. Informatie wordt opgevraagd voor monitors, verantwoording, onderzoek, toezicht, stelselverantwoording, benchmarking, statistiek, et cetera. Al die uitvragen hebben inmiddels geleid tot een woud dat zo diffuus en complex is, dat er sprake is van monitorlast waarbij het overzicht op de omvang ontbreekt.
Kamervragen
Het woekerende woud is historisch gegroeid. Het is denkbaar dat op elk incident wat zich voor heeft gedaan, er een reflex vanuit ‘Den Haag’ is gekomen om meer te monitoren. Meer toezicht te houden. Er is zelfs proactief opgetreden. Op Kamervragen, die zich in de toekomst mogelijk zouden kunnen voordoen, werden al informatieuitvragen gedaan. Regeren is immers vooruitzien.
Dit belooft nog wat voor de komende decentralisaties!
Nu leven we in een digitale informatiemaatschappij, waarbij er elke dag weer meer data wordt gecreëerd, opgeslagen en gebruikt. Er is meer dan genoeg informatie om iedereen in te voorzien. Van belang is dan ook hoe systemen slim in te richten zijn, en informatie juist kan worden gebruikt. Wat dat betreft is bij de uitvraag voor de kinderopvang sprake van een ‘stille revolutie’
Kinderopvang
De uitvraag rondom de kinderopvang is de eerste die plaatsvind in het kader van de Wet Revitalisering Generiek Toezicht. Deze wet zet in op het versterken van de horizontale verantwoording. Dit betekent dat in eerste instantie de gemeenteraad het college van B&W controleert, ook op alle medebewindstaken. In tweede lijn is de inspectie aan zet, en op afstand de verticale toezichthouder. De wet regelt ook dat informatie die al openbaar beschikbaar is, niet nogmaals uitgevraagd kan worden.
Gemeenten en inspectie zijn overeengekomen op welke onderdelen de gemeenteraad in ieder geval toezicht moet houden. De inspectie maakt daarbij gebruik van dezelfde informatie als de gemeente.
Wet voor wet wordt het systeem rondom uitvragen ingericht. Het woud wordt stap bij stap gekapt en aangeharkt. Om dit momentum te houden is het nodig om ook de vervolgstap te zetten: het ínvullen van de horizontale verantwoording. Informatie is straks voor een ieder voorhanden, maar de grote vraag is: wat wordt er lokaal mee gedaan?
Over de auteur: Chris Vast is projectleider Versterking Horizontale Verantwoording bij Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING).
Ik vat het artikel als volgt samen; er wordt nog steeds (te)veel informatie gevraagd, maar niet meer door verschillende toezichthouders.
Die eenmalige uitvraag is goede ontwikkeling wat mij betreft. Het stroomlijnt de informatiestromen en voorkomt dubbelingen. Dat scheelt in ieder geval gemeenten werk. De volgende slag is het terugbrengen van de informatie-vraag (een goed manier om lasten te verminderen)
Toezichthouders hebben regelmatig de neiging teveel informatie te vragen omdat ze te ver afstaan van de essentie en omdat ze angst hebben aangesproken te worden op hun toezichthoudende verantwoordelijkheid als er iets mis gaat.