Doodsbenauwd om gegevens te delen

Onderzoeker Peter Castenmiller merkt dat overheden en hun medewerkers ‘doodsbenauwd’ zijn geworden om gegevens van inwoners te delen. Jaren geleden was dat wel anders, al ging dat eigenlijk weer ‘te ver’.

In het kader van een evaluatie van een applicatie van een ministerie vroegen we relevante gebruiksgegevens op. De beheerder van de applicatie reageerde snel. ‘Vallen die gegevens wel onder de reikwijdte van onze opdracht?’ Nu ging het naar ons idee slechts om onschuldige tellingen, maar zuchtend hebben we de beheerder toch maar eerst een nadere toelichting verstrekt. Immers, zo gaat het tegenwoordig.

Steekproef

Circa 25 jaar geleden deed ik regelmatig opinieonderzoek onder inwoners van verschillende gemeenten. Om de vragenlijst – alles ging nog schriftelijk – te kunnen versturen, had ik een steekproef van NAW-gegevens nodig uit de bevolkingsadministratie. Menig kleine gemeente beschikte niet over de mogelijkheid om zo’n steekproef zelf te verzorgen.

Datalek

Een enkele keer heb ik de gegevens van alle inwoners op een CD-ROM meegekregen, zodat wij zelf de benodigde gegevens konden selecteren. Vandaag aan de dag zou dat als een gigantisch datalek zijn geclassificeerd. Toegegeven, ook toen vond ik dat wat bijzonder, maar het was wel praktisch.

Doodsbenauwd

Recent wees de afzwaaiende regeringscommissaris voor informatievoorziening er op dat ondertussen zoveel belang wordt gehecht aan rechtmatigheid, dat allerlei andere taken en verantwoordelijkheden van de overheid daar last van ondervinden. Zoals wel vaker was ik het hartgrondig met Arre Zuurmond eens. Overheden zijn doodsbenauwd geworden om gegevens te delen. Of misschien is een betere formulering: veel medewerkers van overheden zijn doodsbenauwd geworden.

Kramp

Zeker, ik zou er niet voor willen pleiten dat iedereen zomaar de gegevens van alle inwoners van een gemeente eventjes op zijn eigen PC kan zetten. Dat ging ook toen al eigenlijk te ver. Maar de kramp waar vandaag aan de dag menigeen in schiet als gegevens gedeeld kunnen worden, daar is niemand mee gediend.

Peter Castenmiller is als senior-onderzoeker werkzaam bij PBLQ en doet al vele jaren onderzoek in het decentraal bestuur. Hij is tevens verbonden aan het Instituut Politicologie van de Universiteit Leiden en de Faculteit Bestuurskunde van de Vrije Universiteit.