De optelsom van de ambities en plannen van het nieuwe kabinet zal leiden tot financiële krapte bij gemeenten. Dit komt vooral door de hoge ambities op het gebied van klimaatadaptie en energietransitie en de financiering in het sociaal domein. Dat stelt de VNG naar aanleiding van een analyse van het regeerakkoord.
Met cofinanciering, programmatische afspraken en bestuursakkoorden wil het kabinet geld uit het gemeentefonds vastleggen voor diverse door het kabinet gewenste bestedingsdoelen. Dat zal leiden tot financiële krapte bij gemeenten zegt de VNG in een analyse van het nieuwe regeerakkoord. Gemeenten zijn in een ledenbrief geïnformeerd.
Koppeling
Op het gebied van financiën is de VNG blij met de handhaving van de ‘trap op trap af’-systematiek in het gemeentefonds en de verbreding van de koppeling daarvan aan de totale rijksbegroting. De koppeling zorgt ervoor dat de inkomsten van gemeenten meegroeien met de totale uitgaven van het Rijk, inclusief zorguitgaven en sociale zekerheidsuitgaven. De ontwikkeling van de algemene groei, het accres, wordt daarmee stabieler en de hogere groei van de zorgkosten bij gemeenten kan voortaan hiermee worden opgevangen. De koppeling levert gemeenten een extra accres op van ruim 1,1 miljard euro.
Teleurgesteld
Maar, zegt de VNG, deze ruimere financiële armslag van gemeenten is sowieso hard nodig om de grote maatschappelijke vraagstukken in het sociaal domein succesvol aan te pakken. Deze budgetten worden immers overgeheveld naar de algemene uitkering. Ook staan de gemeenten tegelijkertijd voor andere urgente grote opgaven, onder meer op het terrein van klimaat en energie en van digitalisering. Verder is de VNG teleurgesteld dat de opschalingskorting wordt gehandhaafd en mist in het Regeerakkoord voorstellen voor verruiming van het gemeentelijk belastinggebied.
Tekorten
Ook had de VNG graag meer voorstellen gezien om de tekorten bij circa 100 gemeenten terug te dringen. De nieuwe coalitie heeft 54 miljoen euro vrijgemaakt naast de 54 miljoen die reeds gereserveerd is in het Gemeentefonds om gemeenten met een tekort meer tijd te geven voor de transformatie.
“Wij zien het als een goede stap dat het kabinet hiervoor extra middelen vrijmaakt en zien tegelijkertijd dat de tekorten van gemeenten hier nog niet volledig mee worden opgelost,” aldus Algemeen directeur van de VNG Jantine Kriens in de ledenbrief. VNG verwacht van het kabinet aan het begin van deze regeringsperiode alsnog sluitende afspraken over de financieringsvraagstukken in het sociaal domein.
