Top 10: Adviezen voor risicomanagement

Goed, integraal risicomanagement is bij geen enkele grote gemeente bekend, blijkt uit een inventarisatie. Grote besparingen worden daarom niet gehaald.

Dat kan beter, volgens de accountants en adviseurs van Ernst & Young, die het onderzoek deden en tien adviezen hebben. Het zijn aanbevelingen voor gemeentelijke bestuurders en leidinggevenden.

Top 10:

• Identificeer en weeg de belangrijkste risico’s centraal en vanboven-naar-beneden binnen de organisatie;
• Streef naar het gebruik van één risicomanagement raamwerk en één risicotaal voor de gehele gemeente;
• Zorg dat er wordt gekeken naar alle risicocategorieën die er toe doen voor de gemeente;
• Communiceer zo helder mogelijk wat de risicobereidheid is, rekening houdend met de opvattingen van de meest relevante belanghebbenden op dat gebied;
• Koppel de verantwoordelijkheid voor risicobeheersing aan die voor het realiseren van de geformuleerde doelstellingen en vertaal dit door naar de ambtelijke niveaus binnen de gemeente;
• Vraag de afzonderlijke stafafdelingen om helder aan te geven op welke wijze zij het lijnmanagement concreet ondersteunen bij het beheersen van de organisatierisico’s;
• Nodig mensen van buiten de eigen organisatie uit om het risicoprofiel van de gemeente te ‘betwisten’ en onderscheidt daarbij tussen mogelijke grondoorzaken – gebeurtenissen – gevolgen;
• Maak het rapporteren over risico’s onderdeel van de reguliere managementrapportages en spreek leidinggevenden steeds aan op hun verantwoordelijkheid voor risicobeheersing;
• Benadruk dat risicomanagement behoort tot de reguliere taken van een professionele manager en maak het onderdeel van het dagelijkse werk van iedereen in de ambtelijke organisatie;
• Zorg dat de huidige kosten met betrekking tot risicobeheersing inzichtelijk worden, zodat de juiste beslissingen kunnen worden genomen in het kader van de bezuinigingen.

Door slimmer te managen en een betere beheersing van de risico’s houden gemeenten geld over. “De belangrijkste beweegreden voor het invoeren van integraal risicomanagement blijkt het creëren van meer risicobewustzijn in alle geledingen van de organisatie”, zegt Marinus de Pooter, executive director bij Ernst & Young. Als slechte voorbeelden worden Moerdijk en de Noord-Zuidlijn genoemd.

Control

“Als je vraagt hoeveel risico je als gemeente aanvaardbaar vindt voor het realiseren van je doelstellingen, geeft tweederde van de respondenten aan daarvan geen idee te hebben. Een intern ‘in control-statement’ ontbreekt vaak en ruim 70 procent weet niet of er iemand binnen de organisatie de eindverantwoordelijke is voor het risicomanagement. Of men heeft geen idee wie dat is.”

Het is belangrijk de risico’s in kaart te brengen en een verantwoordelijke aan te wijzen, maar “dit mag niet leiden tot een versterking van risicomijdend gedrag”, staat in het rapport. “Eerlijke communicatie over de ingeschatte mate van de blootstelling aan risico's en de mate van beheersbaarheid ervan is essentieel. In een politieke omgeving is juist dat eenvoudiger gezegd dan gedaan.”

Tegenvallers

Risicomanagement is het gestructureerd beoordelen en beheersen van toekomstige gebeurtenissen, volgens De Pooter. “Met risicomanagement worden verwachtingen goed gemanaged en waarborgen gecreëerd om doelstellingen te realiseren en tegenvallers te voorkomen. Iedere gemeente kent tegenvallers, op het gebied van investeringen in infrastructuur, nieuwbouw en verbouwingen, verbonden partijen en investeringen in ICT.”