Brancheorganisatie ICT-Office vindt het maar niets, dat parlementaire onderzoek naar het miljardenverlies door ICT-projecten. Het is de vraag wat dit kan toevoegen aan eerder onderzoek door de Algemene Rekenkamer.
Het onderzoek van de rekenkamer brengt de problemen in kaart en geeft ook richting aan de oplossingen, vindt ICT-Office. Ga eerst eens met dit onderzoek (PDF) aan de slag, is het dringende advies. Een parlementaire onderzoek is duur. Dat geld kan op besteed worden aan lopen ICT-projecten, laat een woordvoerder van de organisatie weten.
“Wat gaat er mis en hoe kan het beter?” is de onderzoeksvraag die Kamerlid Ger Koopmans van het CDA wil stellen. Zijn initiatief voor het onderzoek, in samenwerking met de SP, werd kamerbreed gesteund. Toch is het ook volgens de Algemene Rekenkamer de vraag of een dergelijk onderzoek wel nodig is. Hoewel, de vraag.
“Onze conclusie is dat wij weinig toegevoegde waarde zien voor dat onderzoek”, concludeert de rekenkamer in haar eigen onderzoek naar de kwestie. “Een belangrijke voorwaarde voor zo’n onderzoek is namelijk dat er voldoende betrouwbare informatie beschikbaar is over planning en realisatie over de onderwerpen tijd, omvang, beschikbare mensen en kosten van projecten (de minimale hoeveelheid informatie).”
Financieel beheer
Waar de problemen dan vandaan komen? Het financiële beheer is niet op orde, stelt de rekenkamer. “Om zicht te krijgen op de kosten van ICT-projecten, is een onderverdeling van kosten in kostensoorten onontbeerlijk.” Verder zijn ook politici debet aan de problemen. De ambities van hen zijn vaak te hoog, zowel als het gaat om de tijd als het geld dat nodig is, wat ook te maken heeft met de gebrekkige kennis van ICT bij de overheden.
Overigens helpen Kamerleden vaak niet mee de kosten te beperken. In een andere analyse die al jaren op de plank ligt, van onderzoeksbureau Standish Group, wordt gewezen op de aanvullende wensen van politici. Zo worden projecten steeds groter. Door steeds te vragen om extra functionaliteiten worden projecten in de regel steeds prijziger.
Daarnaast wordt de techniek vaak een doel op zich, concludeert de rekenkamer. ICT is een wondermiddel. Ten minste, dat is de gedachte vaak. Vooral het Rijk legt projecten van boven af op. Wat dan wordt vergeten, is dat je veel partijen warm dient te maken voor dit middel. Dergelijk projecten vragen om samenwerking. Ze gaan ook meestal gepaard met reorganisaties. Wie dan alleen door een technische bril kijkt, zal veel hindermacht op zijn weg vinden.
Aanbestedingen
Het al beschikbare onderzoek noemt ook de aanbestedingen voor ICT-projecten als probleem. Wat fout kan gaan bij aanbestedingen gaat vooral bij ICT-projecten flink mis. De opdrachtgever heeft vaak geen helder beeld van het aanbod in de markt. Ook goed contractmanagement is ver te zoeken. Verder leiden aanvullende eisen tot een zware offerte vol specifieke wensen, wat ook weer een reden is de klussen alleen aan grote spelers in de markt te gunnen.
De rekenkamer besloot het onderzoek indertijd met verbeterpunten die snel waren op te pakken. Deze aanbevelingen zijn nog steeds actueel:
- Zorg voor betrouwbare gegevens over tijd, omvang, beschikbare mensen en kosten;
- Maak afspraken over de ‘minimale set’ gegevens die de Kamer nodig heeft voor een gefundeerde besluitvorming, zowel voorafgaand als tijdens het project;
- Richt portfoliobeheer in;
- Probeer te leren van de ervaringen van anderen.
Overigens adviseert de rekenkamer ook te besparen door het gebruik van open standaarden en open source.
Een onderzoek levert wel degelijk iets op. Vaak zijn ICT projecten van de overheid een resultaat van vrienden van vrienden. Netwerken heet dat tegenwoordig. Zo kan het zijn dat een voorzitter van een raad van bestuur aangesteld word deze neemt zijn vrind mee die als ICT expert wordt voorgesteld. Deze vrind neemt weer een ander vriendje mee die met de dagelijkse leiding van het project wordt aangesteld. Deze vrind stelt op zijn beurt weer een aanbesteding in. Waar hoe vreemd ook toevallig weer 3 vrinden als begunstigde naar voren komen. Dez gaan dan met het project aan de haal. Deze projecten worden door incompetenties en het volledig ontbreken van enige zelf reflectie van de vrienden club steeds duurder omdat zij niet kunnen voldoen aan de benodigde eisen en kennis. Dan pas worden er echt professionals ingehuurd die natuurlijk ook weer handenvol met geld kosten (en meestal ook wel weer een of andere link met de vriendenclub hebben). Zie hier projecten van de overheid anno nou ja eigenlijk al sinds 1995.
Dat krijg je als je vriendjespolitiek Netwerken gaat noemen.