• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Samenspel van democratie en participatie

17 februari 2025 door Pascale Georgopoulou

Lees voor
Tandwielen democratie en participatie

Als er twee begrippen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, dan zijn dat wel participatie en democratie. Soms gaat het over hoe democratisch participatie is, soms over hoe participatief democratie is. Ze grijpen in elkaar en houden elkaar in beweging.

Onder participatie verstaan we betrokkenheid en inbreng van inwoners bij het maken van keuzes en het nemen van besluiten door democratisch gekozen vertegenwoordigers. Dit kan van alles zijn: van inspraakavonden en burgerfora tot wijkschouwen en wijkbegrotingen. Velen (waaronder ikzelf) vinden dat échte participatie niet alleen inhoudt dat inwoners iets mogen zeggen, maar dat ze ook daadwerkelijk invloed en macht hebben. Dit in tegenstelling tot decoratieve participatie, jullie begrijpen wat ik hiermee bedoel.

Wat is democratie?

Democratie verwijst naar het bestuurssysteem en de manier van besluiten die gebaseerd zijn op fundamentele waarden zoals gelijkheid, transparantie, inclusiviteit, rechtvaardigheid, de scheiding der machten en vrijheid van meningsuiting. In een ‘normale’ wereld zijn deze waarden vanzelfsprekend, maar in de praktijk nooit. Zeker niet in deze tijden. Democratie vraagt meer dan participatie. Ze vraagt een kwalitatief proces waarin alle stemmen meetellen en goede besluiten worden genomen.

Het samenspel

Een besluit is pas democratisch wanneer alle betrokkenen de kans krijgen hun zegje te doen, wanneer het proces open en transparant verloopt, en wanneer de verzamelde inbreng daadwerkelijk invloed heeft. Als dit niet zo is, blijft het slechts een ‘vinkje’ op het projectplan, de ‘dood in de pot van participatie’.

Stel je voor dat bepaalde inwoners, bewust of onbewust, bedoeld of onbedoeld, minder meedoen of niet gehoord worden. Hoewel participatie geen exacte afspiegeling van de gehele bevolking hoeft te zijn, verdient elke stem – van zowel grote belangengroepen en experts als de ‘zachte’ stem van de gewone inwoner – een volwaardige plek in de besluitvorming. Als gemeenten participatie uitsluitend inzetten als formaliteit, zonder écht te luisteren, dan verliest participatie zijn democratische waarde.

Democratische participatie omvat dus de feitelijke betrokkenheid van inwoners en de manier waarop hun stem wordt gehoord. In een participatieve democratie is participatie geen bijzaak, maar een integraal onderdeel van het politieke systeem. Inwoners krijgen structureel en daadwerkelijk invloed op de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid. Hun inbreng vormt mede de basis van de uiteindelijke besluiten.

Rol van raadsleden

Raadsleden spelen een cruciale rol in het versterken van de democratische kwaliteit van participatie. Ze kunnen samen met het college en de ambtelijke organisatie vooraf de bedoeling en kaders van een plan of beleid vastleggen. Dan weten inwoners precies waar ze aan toe zijn. Dit helpt teleurstelling en een gevoel van machteloosheid te voorkomen.

Ze kunnen actief toezien op de uitvoering met (tussentijdse) evaluaties, monitoring en eventueel gebruik van onderzoeken (zoals tevredenheids- of rekenkameronderzoek). Zo kunnen ze ervoor zorgen dat de inbreng van inwoners daadwerkelijk gewicht in de schaal legt. En ze kunnen regelmatig in gesprek gaan met inwoners. Of dat nu op het schoolplein, sportveld, bij wijkbijeenkomsten of via digitale platforms is, door direct contact met inwoners bouwen raadsleden bruggen tussen de gemeenschap en de gemeente.

Wisselwerking

Participatie is een noodzakelijke voorwaarde voor een functionerende democratie, maar het garandeert niet automatisch democratie als zodanig. Ik zie het beeld voor mij van een complexe machine met ontelbaar veel tandwielen die ronddraaien. Elk tandwiel is onmisbaar; als één tandwiel stilstaat of niet goed in de andere grijpt, loopt alles vast. Op dezelfde wijze is participatie de krachtbron die de democratie in beweging houdt. Zonder actieve en kwalitatieve inbreng van inwoners (het tandwiel van participatie) kan het democratische systeem niet draaien.

Tegelijkertijd geeft een eerlijk en goed ingericht democratisch systeem (het andere tandwiel) inwoners de ruimte en vertrouwen om hun stem te laten horen. In deze machine beïnvloeden participatie en democratie elkaar voortdurend en ze versterken elkaar.

Tagged With: democratie, participatie Filed Under: Blog, Participatie

Reageer
Vorige artikel
Samen relaties versterken binnen gemeenten
Volgende artikel
Democratische spelregels eerst

About Pascale Georgopoulou

Pascale Georgopoulou is oud-raadslid, oud-griffier en zelfstandig adviseur binnen de publieke zaak op het gebied van de Omgevingswet, participatie en de energietransitie.

Reader Interactions

GERELATEERD

Raadsleden lekenbestuur of professionals

Kabinet steekt miljoenen in versterking lokale politiek

Het kabinet gaat structureel € 1 miljoen meer investeren in opleiding en ondersteuning van politieke ambtsdragers zoals wethouders en raadsleden. Ook wordt er gekeken naar maatregelen om dit politieke vak aantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld door het verminderen van de werkdruk.

Draagvlak vergroten voor zonneparken

Beleidsmakers moeten omwonenden en andere belanghebbenden vroegtijdig betrekken bij het ontwerp van zonneparken. Dit stelt Merel Enserink in haar proefschrift. Daarbij moet er een betere balans komen tussen de belangen van verschillende betrokkenen. Niet alleen technische en economische aspecten, maar ook de omgeving en sociaal-culturele doelen moeten aandacht krijgen. Dat zorgt voor betere zonneparken en voor meer draagvlak.

Opinie Evaluatie Omgevingswet: we hebben allemaal gelijk

We moeten tot 2028 wachten op de grote evaluatie van de Omgevingswet, maar de daartoe ingestelde commissie kwam recent met haar eerste reflectierapport. Hoewel dit geen schokkende nieuwe inzichten bevat, vond ik het bijzonder verhelderend. Het laat zien dat iedereen gelijk had. Hoe fijn is dat! Ajax en Feyenoord hebben fans en haters, blijkbaar geldt... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Senior Beheerstechnisch Adviseur Civiele Kunstwerken en Beschoeiingen – Gemeente Nieuwegein

Beleidsadviseur Gezondheid & Wmo – Gemeente Ridderkerk

Teamleider DOWR Financiële Administratie – Gemeente Deventer

Adviseur mobiliteit en parkeren – Gemeente Lelystad

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Nieuwe wet handhaving sociale zekerheid: meer ruimte voor maatwerk bij gemeenten

8 juli 2025

Gebiedsontwikkelingen: eisen met betrekking tot duurzaamheid, natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen

8 juli 2025

AI, ChatGPT, Copilot en GenIA-L in de Gemeentelijke Praktijk

8 juli 2025

Meer bevoegdheden voor burgemeester en politie om ernstige verstoringen openbare orde te voorkomen

7 juli 2025

Tweede Kamer stemt voor woningwet die voorrang statushouders verbiedt

4 juli 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU