Op een marktplaats komen vraag en aanbod bij elkaar, maar het is een middel. Geen doel op zich.
– VISIE – Marc Prins
Het waren de Romeinen die de markt in Nederland introduceerden: het
Forum Mercatum, een plaats waar kopers en verkopers elkaar ontmoetten en handel
dreven. De marktplaatsen in de hoofdsteden vormden vaak het toneel van
commerciële, politieke, religieuze en soms militaire activiteiten.
De eerste
officiële stadsmarkt in Nederland werd rond 1040 in Zwolle gevestigd. Om alles
in goede banen te leiden werden er ten slotte marktrechten uitgegeven. In de
twaalfde eeuw kregen kerken het recht jaarmarkten te organiseren. Daarna werd
het meer en meer aan gemeenten overgelaten. Tot op de dag van vandaag werken de
markten met een stelsel van vergunningen. Zonder gemeentelijke verordening kan
een koopman niet zijn waren aan de man brengen.
Marktplaats
Wanneer tegenwoordig het woord ‘marktplaats’
gegoogeld wordt, levert dit maar liefst meer dan tweeënveertig miljoen treffers
op. Het begint met het aanprijzen van nieuwe en tweedehands waar op Nederlands
meest bekende handelssite. Daarna volgt een eindeloze reeks met verschillende
sites variërend van auto’s, kleding, boten tot gemeenten die allemaal hun
spullen aan de man willen brengen.
Ja, ook gemeenten en ZBO’s prijzen hier hun
waar aan. ‘Interessante opdrachten voor externe specialisten die …’ of:
“Gezocht, senior inkoopspecialisten die …’ Binnen de overheidsinkoop neemt
het aantal marktplaatsen hand over hand toe. Een nieuwe rage die onstuitbaar
lijkt. Maar net als in de oude middeleeuwen, neemt de behoefte aan regulering
steeds meer toe.
Aanbestedingen
Voor organisaties die hun inkoopzaakjes minder op
orde hebben, is de marktplaats een nieuwe vluchthaven geworden. Rechtmatigheid
wordt gemakkelijk omzeild onder het mom van optimale concurrentiestelling via
de marktplaats. Niks geen inkoopstrategie op complexe segmenten. Geen
gecompliceerde, langdurige Europese aanbestedingen meer met verstikkend weinig
voorkeursleveranciers als uitkomst. Iedere opdracht wordt openbaar gemaakt en
de te selecteren kandidaat is bij voorkeur onderhands benaderd.
Jawel, vaak
meer dan bittere noodzaak. Hoe selecteer je anders het ideale cv uit vijftig of
honderd aanmeldingen?
Over de efficiency en afhandeling is iedereen even
lyrisch. Alles digitaal en als het even kan wordt het ‘business process’ mee
geoutsourced. Dat betekent in sommige gevallen letterlijk dat de aanbestedende
dienst pas de laatste vijf cv’s ziet. De rest is gescreend en teruggebracht
door goedwillende business procesbegeleiders van de platformleverancier. Op
grond van welke criteria doet er dan nauwelijks meer toe. Door de grote aanwas
van kandidaten lijkt zelf doen geen optie meer.
Processen
De marktplaats is een goed inkoopinstrument om grip
te krijgen op een lastig segment binnen inkoop, de externe inhuur. Het is geen
doel op zich, maar een middel. Zoals met alle outsourcingsvraagstukken, moet er
vooraf veel werk verzet worden in de optimalisering van de processen. Het
ontslaat inkoopafdelingen niet van de plicht te zorgen voor een goed en
rechtmatig inkoopproces binnen de eigen organisatie. Zonder dat verwordt de
marktplaats tot een vrijmarkt zonder regels en afspraken. Daar kan voor
overheden geen sprake van zijn.
Misschien wordt het tijd voor spelregels en een
nieuw vergunningenstelsel, alvorens overheden met hun externe capaciteitbehoefte
de markt op gaan?
Marc Prins is Managing Director publiek bij
DPA Supply Chain in Amsterdam.
Interessant artikel dat zich richt op aanbestedlngen en pleit voor spelregels en waarschuwt voor veel extra flow.
Een marktplaats, dat zich richt van velen naar velen en opties heeft om op categorie en locatie te zoeken, heeft daar niet zo’n last van.
Met http://www.buurtleren.nl wordt het aanbieden en vragen naar ‘leren van iemand in de buurt’ anders ingestoken. Overheden, woningbouwverenigingen, welzijnsinstellingen kunnen dit stimuleren en behalen zo doelen door hun doelgroep zelf sociale activiteiten te laten ontplooien. Zie http://www.buurtleren.nl