Gemeentesecretaris. Wat moet je daarvoor kunnen? En wat zijn de mooiste en vervelendste kanten van het vak? “Anders was ik vrachtwagenchauffeur geworden.”
De aan de wereld verloren chauffeur is Ruud Kleijnen, gemeentesecretaris in het Brabantse Veghel. Kleijnen is ook bekend als prominent lid van het netwerk Ambtenaar 2.0 en zeker na de Grote Dag van de Kleine Gemeenten als begenadigd spreker, waar de secretaris tijdens een workshop zal vertellen over Het Nieuwe Leidinggeven.
Wilde je als kind al gemeenteambtenaar worden?
“Nee joh”, antwoordt Kleijnen. “Ik wilde brandweerman of piloot worden.”
Waarom koos je voor de lokale overheid?
“In eerste instantie omdat er een leuke vacature op de afdeling P&O was. In het begin wist ik eerlijk gezegd niet eens wat een gemeente zoal deed. Ik ben uiteindelijk bij de overheid gebleven vanwege het maatschappelijk belang. Ik wil graag een bijdrage leveren aan de (lokale) gemeenschap. Alles wat de overheid doet heeft effect op het welzijn in brede zin. Het is waardevol, maar vooral ook zinvol, om daar mijn steentje aan bij te dragen. Zeker als gemeente kunnen wij het verschil maken. Laten we dat dan ook doen, is mijn uitgangspunt.”
Had je aan het begin van je carrière al de ambitie om gemeentesecretaris te worden?
“Nee. Helemaal niet. Mijn eerste sollicitatiegesprek had ik met het hoofd P&O en de gemeentesecretaris. Ik wist absoluut niet wat de rol en positie van laatstgenoemde was. De ambitie om gemeentesecretaris te worden is pas later gekomen. Ik wil(de) mijn functie gewoon zo goed mogelijk uitoefenen, waarbij ik in het verleden meerdere keren het idee kreeg dat ik het net zo goed of soms zelfs beter zou doen dan diegene die ik ondersteunde in diens functie. Zo heb ik verschillende functies doorlopen tot ik bij gemeentesecretaris uitkwam. Dat is nooit van tevoren een ambitie of planning geweest. Wel is dat dus gekomen vanuit een bepaalde drive om het elke dag weer beter te doen dan de vorige.”
Welke opleiding(en) heb je gevolgd?
“Arbeidsmarktpolitiek en Personeelbeleid aan de Katholieke Leergangen in Tilburg. Bedrijfskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Bestuurs- & Organisatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht. En Leergang gemeentesecretaris bij SIOO.”
Heeft dit geholpen om je huidige functie te beoefenen?
“Elke opleiding of cursus die je volgt draagt bij aan je ontwikkeling. Maar belangrijker zijn inzet en ambitie. Ik geloof niet zo in opleiding alleen. Natuurlijk is vakkennis belangrijk voor veel functies. Maar die kun je werkendewijs (door-)ontwikkelen. Ambitie en de wil om te excelleren zijn veel belangrijker en waardevoller. Dat geldt in elk geval voor mij, ik heb heus niet al mijn opleidingen even succesvol afgerond. Dat vond ik ook niet nodig, ik ging voor bepaalde kennis en niet zozeer voor een afgeronde studie.”
Zijn er andere, zelfs betere, wegen die leiden naar deze positie?
“Andere zeker. Of ze beter zijn is de vraag. Ik had het in elk geval niet via een andere weg kunnen of moeten doen. Dat past niet bij mij. Inmiddels zijn er ook speciale programma's bij de Vereniging van Gemeentesecretarissen voor mensen die deze positie willen gaan bekleden. Dat bereidt iemand in elk geval beter voor op de complexe en hectische functie die gemeentesecretaris heet.”
Wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen?
“Als je iets doet, doe het dan goed.”
Kan je daar nog adviezen aan toevoegen?
“Je kunt niet altijd bepalen wat je overkomt, wel hoe je daar mee omgaat. Haal overal het positieve uit en benut de kansen die elke situatie biedt.”
Hoe zie jij de gemeenteambtenaar van de toekomst?
“Als een gemotiveerde en flexibele m/v die optimaal waarde toevoegt met de dienstverlening en het inwonerbelang voorop. Niet meer in dienst van één bepaalde gemeente maar van zichzelf of hooguit van de (lokale) overheid in het algemeen.”
Waarom wil je eigenlijk de hoogste ambtenaar zijn?
“Ik weet niet of ik dat perse wil zijn. Ik neem snel en gemakkelijk beslissingen op basis van weinig informatie en ik geef graag mede sturing aan ontwikkeling(en). Ik vind het heerlijk om een centrale positie te bekleden en te werken daar waar alle informatie en lijnen samenkomen. Bezig te zijn met complexe vraagstukken en te adviseren en beslissen over strategische aangelegenheden zowel van de stad als van de gemeentelijke organisatie.”
Wat is jouw stijl van leidinggeven?
“Coachend waarbij de verantwoordelijkheid bij mijn collega's ligt en zij een hoge mate van vrijheid hebben. Hoe en wanneer mensen hun werk moeten doen, wie en wat ze daarbij nodig hebben weten de meeste beter dan ik. Maar het is goed het daar samen wel over te hebben zodat de verwachtingen over en weer hetzelfde zijn. En soms kan ik een bijdrage leveren als een collega het zelf wat minder scherp ziet.”
Welke eigenschappen zijn essentieel om het werk goed te doen?
“Doorzettings-, inlevings- en voorstellingsvermogen, flexibiliteit, een behoorlijke mate van ongeduld en ongelooflijk veel geduld. Vooral ook het vermogen om te doorzien wat de consequenties van handelen of besluiten zijn. Focus kunnen houden en hoofd- van bijzaken kunnen scheiden.”
Wat is het mooiste aan dit werk?
“Elke dag is anders en eigenlijk altijd interessant. De (lokale) overheid heeft met heel veel zaken van doen. Als gemeentesecretaris heb je met de meeste daarvan op enig moment op enigerlei wijze te maken.”
Wat is vervelend?
“De enorme hoeveelheid stukken die je moet lezen.”
Wat weten mensen niet over jouw werk?
“Wat mensen niet weten? Misschien wat ik laatst las in een interview met John Lilly (voormalig CEO van Mozilla) : “When you're responsible for an organization that has 200 to 300 people, every day somebody's bitching about something. On good days, it's only a few people unhappy. On bad days, it's everyone.”
Wat is jouw intrinsieke motivatie voor dit werk?
“De wereld veranderen en elke dag een stukje beter maken. Zo haal ik iedere dag het beste uit mezelf en wil ik iedere dag waarde toevoegen.”
Als je dit niet was geworden, wat dan wel?
“Vrachtwagenchauffeur.”
Wat is jouw lievelingsanekdote over jouw werk als gemeentesecretaris?
“Toen ik aan een groepje 8 a 9 jarige dames heel omstandig probeerde uit te leggen wat ik bij de gemeente doe, vatte een van hen dat met een briljant stukje duidelijkheid samen: 'jij helpt de burgemeester'.”
Bij het Nieuwe Werken (verantwoordelijkheid laag leggen en iedereen organiseert zelf zijn werk met vooruit gestelde doelen) worden vrijwel alle managers en zeker een gemeentesecretaris overbodig. Bij de collegevergaderingen volstaat een notulist. Ik zou maar snel vrachtwagenchauffeur worden, Ruud.
@Wtg: Doen ze het allemaal slecht die colleges? Een eindverantwoordelijke binnen de organisatie is ook niet nodig?
Onnodige functie, beaambt slecht uitvoerende burgemeesters en wethouders.
Veghel ligt in de Meierij, dus in Brabant