Opinie Kennisregie betekent stoppen met herindelen

Gemeenten zijn in de ban van het overleven. Een veel gezochte uitweg is intergemeentelijk samengaan. Experimenten vliegen om de oren. Niets van dit alles helpt ons verder.

– VISIE – Piet van Mourik

Zo kennen we de totale ambtelijke fusie bij de BEL gemeente, het gastheermodel van Ten Boer en Losser, de Shared Service Uitwerkingen van ICT tot zo’n beetje alles, het Matrixdenken van de Kempense  gemeenten, en de allang bestaande functionele vorm waar belastingen,  sociale diensten tot sociale werkplaatsen. Binnenkort komen de Regionale Uitvoeringsdiensten er nog eens achteraan. Nederland leidt aan gebrekkig maatschappelijk inzicht en weinig creativiteit! 

Gevolgen?

Alle hier genoemde samengaansvormen leiden tot grotere kloof tussen inwoners en politiek samengaand met uitholling van kennis binnenshuis. Niet voor niks leggen sommige gemeenten hun hoofd in de schoot en laten zich inlijven bij de buren. Goedkoper wordt het er ook niet op. Integendeel, het leidt iedere keer weer tot nieuwe silo’s ambtenaren die weer nieuwe doses transactiekosten gaan zitten produceren. 

Volgens mij omdat aan de ene kant de beslissers, zowel politiek, bestuurlijk en ambtelijk, nog volgens de vorige eeuw denken. Argumenten komen dan boven zoals “we hebben de kwaliteit onvoldoende in huis” tot “we zijn zo kwetsbaar als kleine gemeente”. Aan de andere kant doordat te veel in korte termijn oplossingen wordt gedacht en niet eerst op zoek wordt gegaan naar waar het echt om gaat. 

Hoe komen we er uit?

Vandaag de dag gaat het om de vraag welke strategische kennis de organisatie nu en in de toekomst nodig heeft om te functioneren. Dat niet alleen. Ook staat de vraag centraal hoe deze kennis te verwerven en toegankelijk te maken voor de werknemers. Kortom alles draait om kennisregie!

Kennis verwerven en toegankelijk maken kan prima in samenwerking met buurgemeenten. Sterker nog: Het maakt alle samenwerkende gemeenten sterker.

Neem een gemeente die samenwerkt bij een gemeentegrens overschrijdend project. Het is een fluitje van een cent om tussen deze gemeenten een virtueel projectnetwerk in te richten. Fijn vanaf je eigen computer werk je samen met je collega’s. Deels voor de regio, deels voor de eigen gemeente. Documenten, taken, contactgegevens, afspraken of persoonlijke profielen zijn direct overzichtelijk te delen en weer te geven. Met elkaar spreek je af of je werkt met blogs of een andere wikivorm.

Uiteraard kunnen de deelnemers direct aan elkaar vragen stellen en kennis uitwisselen. Artikelen, foto’s en filmpjes kunnen worden toegevoegd. Alle gebruikers zien in één oogopslag wat er speelt in stuurgroep, projectgroep, werkgroepen etc. Alle discussies zijn direct te volgen. Om op de hoogte blijven wordt een RSS-feed gekoppeld. In dit zogenoemde Regieplatform wordt immers direct gewerkt op het niveau van beleidsvorming en organisatie. Bovenal leidt automatisch kennisdelen tot kosteloos versterken van de persoonlijke effectiviteit van de betrokken ambtenaren.

Een kind begrijpt dat dit direct vertaald kan worden naar andere samenwerkingsvormen. Plotseling zijn Shared Service Centra, RUD’s, BEL-modellen hopeloos ouderwets.

Uitdaging

De 21e eeuwse gemeentelijke strategische regisseur zou zich de volgende vragen moeten stellen: Is de IT zoals wij die gebruiken wel toereikend? Wanneer wel, wanneer niet? Of is eert een eenduidige investering in de ICT met mijn regiopartners nodig? Hoe zit het met de motivatie van mijn mensen? Wat levert het ze op? Wat is de invloed op de cultuur? Kan Het Nieuwe Werken er aan bijdragen? Moet je delen van kennis extra belonen?

De energie die in deze virtuele zoektocht wordt gestopt en de oplossingen die hier uit voort komen sorteren aanzienlijk meer effect  dan het huidige “gepolder” over opheffen, herindelen, nieuwe ambtelijke bureaucratieën opzetten. Een innovatief-creatief proces dat aansluit bij de samenleving van vandaag.