Meijs: ‘Hands-on-ambtenaren zijn hard nodig’

Marcel Meijs spreekt over zijn werk als gemeentesecretaris van Enschede. “Ik zit er bovenop als het gaat om de motivatie van medewerkers.”

Meijs, ook voorzitter van de Vereniging van Gemeentesecretarissen, werkt het liefst voor de lokale overheid. “Ik had altijd al behoefte om me in te zetten voor de publieke zaak. Binnen de overheid is de gemeente dan weer de mooiste plek om te werken. Hier voel je de hitte.”

En daar houdt Meijs van. “Je krijgt meteen reacties op je werk, van de inwoners van Enschede of via de lokale media. Die druk om te presteren vind ik bijzonder prettig.”

Waarom wilde je eigenlijk de hoogste ambtenaar worden?

“Dat heeft ook te maken met je eigen ontwikkeling”, verklaart de gemeentesecretaris. “Op een gegeven moment kon ik hoofd van economische zaken worden. Toch heb ik ervoor gekozen om gemeentesecretaris te worden. Dan kan je over de volle breedte werken voor de stad, met de betrokkenheid bij en van burgers als diepste drijfveer.”

Wat is jouw stijl van leidinggeven?

“Ik zit er bovenop als het gaat om de motivatie van medewerkers, dat zij de urgentie van het werk ervaren. Zo niet, dan ga ik duwen. Als dat in orde is, laat ik het meer los. Ik wil vooral inspireren, zodat medewerkers oplossingen vinden voor de maatschappij en helpen bij vernieuwingstrajecten.”

Vernieuwingstrajecten?

“Ja. Ik kan wel zeggen dat Enschede school maakt qua vernieuwingen. Een voorbeeld: het werken met wijkbudgetten. Vanuit de visie dat we als gemeente een gelijkwaardige partner zijn van organisaties en burgers, dus niet top down bezig willen zijn, geven we de inwoners zelf het budget om hun wijk te verbeteren. Zij bepalen wat daar mee gebeurt.”

Loopt dit project al lang?

“Nee, een jaar ongeveer.”

Hoe gaat het vooralsnog?

“Het gaat best goed. De wijkbewoners zijn momenteel wel druk bezig om te bepalen hoe ze hun besluitvorming organiseren. De bureaucratie van burgers is me opgevallen”, lacht Meijs.

Wat is jouw achtergrond eigenlijk?

“Ik heb aardrijkskunde gestudeerd, wat mij betreft de perfecte opleiding voor gemeentesecretarissen. Het gaat om de omgeving en invloed van mensen op hun leefwereld. Verder gaat het ook om schaarste. Zeker nu is dat van belang.”

Wat moet een gemeentesecretaris kunnen?

“Drie dingen. Je bent algemeen directeur. Om de begroting op orde te houden moet je ook manager zijn. Verder is strategisch vermogen om waar te nemen wat er gebeurt of staat te gebeuren, zoals de decentralisaties, erg belangrijk. De derde eigenschap die je nodig hebt, is een goede politiek-bestuurlijke antenne. Als gemeentesecretaris heb je namelijk te maken met een heel spectrum aan verwachtingen.”

Wat is vervelend aan het werk?

“Er is best veel overleg en afstemming nodig. Vanuit mijn rol is dat tot op zekere hoogte wel beïnvloedbaar; toch zijn er veel partijen die je moet spreken. Gemeenten hebben ook wel veel mensen in dienst die iets willen vinden. Dit terwijl de oplossingen vaak op straat liggen, bij partijen in de stad. Daarom heb je hands-on-ambtenaren nodig.”

Heb je ook een grappige anekdote over je werk?

“Jawel. Toen mijn kinderen nog klein waren, bleek het lastig uit te leggen wat ik deed en doe als gemeentesecretaris. Uiteindelijk heb we er maar van gemaakt dat ik papier van de ene naar de andere kant van mijn bureau schuif en parafen zet.”

Als je dit niet was geworden, wat dan?

“Dan zou ik waarschijnlijk in de raad van bestuur van een ziekenhuis zitten, bijvoorbeeld. Het zou in ieder geval een bestuurlijke functie zijn.”