Ho eens even, reageert minister Ronald Plasterk op Kamervragen: “Positieve, financiële effecten door herindelingen zijn wel degelijk mogelijk”.
Al jaren is te horen dat fusies geen voordelen kennen voor de gemeentelijke portemonnee. Onlangs nog concludeerde het COELO dat gemeentelijke uitgaven in heringedeelde gemeenten niet meer of minder stijgen dan in niet-heringedeelde gemeenten. Niet kort vóór herindeling, niet kort erna, en ook niet op de lange termijn.
Het onderzoek van het COELO is de aanleiding voor Kamervragen. Plasterk geeft het aan dit onderzoek nog eens goed te gaan lezen (zie bijlage). “Het begrip efficiëntie is echter breder dan alleen een financiëleinvalshoek”, is een eerste reactie van de minister. “Wim Derksen, hoogleraar bestuurskunde Erasmus Universiteit Rotterdam, is van mening dat ook gemeentelijke prestaties in ogenschouw moeten worden genomen.”
Dienstverlening
“Er zijn diverse onderzoeken en evaluaties waaruit blijkt dat de dienstverlening aan burgers is verbeterd na een herindeling”, geeft Plasterk als voorbeeld. Verder is het nog maar de vraag hoe het zit met de mogelijkheid te besparen door een fusie. “Potentiële schaalvoordelen zijn bovendien in veel gevallen door gemeenten al (gedeeltelijk) ingeboekt in de jaren voorafgaand aan een herindeling. Dat komt doordat die gemeenten vaak al intensief samenwerken voordat het besluit tot herindelen wordt genomen.”
Zoals gebruikelijk wordt Denemarken als het grote voorbeeld gezien. “Dat positieve financiële effecten mogelijk zijn blijkt bijvoorbeeld uit de ervaringen met gemeentelijke herindelingen in Denemarken, waar in 2007 het aantal gemeenten is teruggebracht 271 naar 98.”
De resultaten? “Uit het Deense evaluatierapport blijkt dat 64 procent van de gemeenten en regio’s hebben aangegeven dat er op dit punt efficiencyvoordelen zijn behaald en 36 procent stelt dat de situatie ongewijzigd is gebleven. Interessant is dat het onderzoek van het COELO laat zien dat ook in Nederland na herindeling is bespaard op bestuurskosten.”
Kleinere gemeentes werken vaak samen met grotere gemeentes bij verlening van zorg, sociale dienst, werkvoorzieningschap, jeugdhulpverlening, uitvoering belastingen, en diverse werkprojecten. De eigen gemeenteraden blijven verantwoordelijk voor de opdrachtverlening en uitvoering in de eigen gemeentes. Zo blijft het gemeentebestuur dicht bij de mensen in de eigen gemeentes. En de ambtenaren kennen de mensen en waar ze wonen, de cultuur. Allemaal grote voordelen voor de inwoners van kleine zelfstandige gemeentes. En toch een efficiënte besparing van kosten door het samenwerken in uitvoering van diensten.
Ministers redeneert vanuit het verdienmodel van de staat, gemeenteraden argumenteren van uit de belangen van mensen.
Heeft Plassterk recent ESB artikel gelezen? ‘Geen grotere doelmatigheid door herindeling gemeenten’ – See more at: http://www.economie.nl/artikel/geen-grotere-doelmatigheid-door-herindeling-gemeenten#sthash.uvv9xvjb.dpuf
De kostengeorienteerde verdeling van plassterks eigen gemeentefonds laat nu al sinds 1997 zien dat er geen betekenisvolle financiele effecten zijn bij herindelingen. Wel is er onderzoek gedaan of een ook op grootste efficiency verdeeld gemeentefonds kleiner zou kunnen ( heroverwegingsrapport 18 van kab balkenende/bos.) dat zou inderdaad milliarden opleveren. Een ( door bzk betaald) onderzoek van allers eerder wees in dezelfde richting. Dat heeft niks met schaal te maken, want die beinvloedt de kosten niet. Wel zou dan niet meer met gemiddelde kosten, maar met meest efficiente gemeenten rekening worden gehouden.
Het lijkt mij dat het onderzoek door o.a. COELO grondig en zorgvuldig is uitgevoerd. Uitkomst: wij komen de financiële voordelen in de praktijk nergens tegen.
Als Plasterk toch denkt dat het financieel voordeel oplevert, dan moet hij dat ook onderbouwen. En dat is wat anders dan ‘dat de dienstverlening is verbeterd?…
Overigens, ik citeer Plasterk: ‘als positieve financiële effecten al zijn ingeboekt door de gemeenten agv de al bestaande samenwerking’, dan is het onlogisch dat deze minister nu wel al vast 1 miljard heeft ingeboekt.
Misschien kan Plasterk ons allemaal eens uitleggen hoe je dezelfde besparingen 2x kunt incasseren…