• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners Gemeente.nu
    • Annual Insight
    • Centric
    • PinkRoccade Local Government
    • Segment
    • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)
    • Sdu VIND Handhaving
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers

‘Eerst de politiek, dan de techniek’

4 juni 2017 door Wim Voeten

In januari bracht de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) het rapport ‘Eerst de politiek, dan de techniek’ uit. Raadsledennieuws interviewde voorzitter, Michiel van Haersma Buma en plaatsvervangend secretaris, Gerben van Nijendaal van de Rfv.

Waarom is het advies opgesteld? 

Buma: “Er is de afgelopen jaren in toenemende mate sprake van verrommeling van het Gemeentefonds. Dit leidt tot steeds meer spanning tussen rijk en gemeenten en gemeenten onderling. Wanneer de objectieve onderbouwingen voor een verdeling van middelen uit het Gemeentefonds in twijfel worden getrokken, vindt tegenwoordig aanpassing van deze verdeling plaats. Een voorbeeld is het cluster volkshuisvesting en ruimtelijke ordening.

Het effect was dat Amsterdam waarvan de extra kosten aantoonbaar voortkwamen uit eigen beleidskeuzes nauwelijks iets inleverde en de andere gemeenten objectief geld te kort kwamen. Ook is het draagvlak onder het systeem uitgehaald. Denk aan de korting op het Gemeentefonds vanwege de voorgenomen vermindering van het aantal raadsleden.

De korting is gehandhaafd, terwijl de vermindering niet is doorgegaan. Een ander voorbeeld is de ophef over de vermeende overschotten op de gemeentelijke zorgbudgetten. Gemeenten werden geacht het goedkoper te kunnen. De vraag zou niet moeten zijn of gemeenten geld overhouden maar of de mensen wel de zorg krijgen die ze nodig hebben.”

Wat is de kern van jullie advies? 

Buma: ”We pleiten voor een zuivere benadering op basis van politieke keuzes die de minister maakt. Dit doen we aan de hand van een beslisboom. Ook pleiten we voor vierjarige stabiliteit in de gemeentefinanciën. Ons advies ligt bij de kabinetsformatie op tafel.”

Welke stappen kent deze beslisboom?

Van Nijendaal: “De eerste stap is: ‘wat is de bestuurlijke schaal van de opgave?’ Vervolgens: ‘Wat is de mate van beleidsvrijheid van de gemeenten?’ Tot slot: ‘In welke mate moeten verschillen in kosten en mogelijkheden inkomsten te verwerven tussen gemeenten worden verevend?’ Op basis van de politieke antwoorden wordt duidelijk welke vorm van financiering passend is.”

In het advies stelt u dat gemeenten zich wat zelfbewuster zouden kunnen opstellen en staan voor de keuzes die ze maken. Wat moeten gemeenten doen om zich zelfbewuster op te stellen? 

Buma: “Gemeenten laten zich vaak impliciet leiden door (rijks)normen. Budgetten uit het verleden –van overgehevelde geldstromen– vormen vaak de norm voor de gemeentelijke uitgaven. Gemeenten labelen de budgetten. De mogelijkheid om zelf af te wegen op welke wijze de beschikbare middelen het beste kunnen worden ingezet, het meest effectief, blijven achterwege.”

U stelt in het advies: decentraal bestuur vertegenwoordigt ook een waarde op zich.

Buma: “Het draagt bij aan een spreiding van overheidsmacht en zorgt daarmee voor checks and balances in het bestuur. Het biedt de mogelijkheid om burgers bij het bestuur te betrekken en maatwerk te leveren. Verder zorgt decentraal bestuur voor innovatie door beleidsconcurrentie. Dat wil zeggen dat het mogelijkheden biedt voor verschillen in benaderingen en oplossingen die met een centrale aanpak niet tot stand zouden zijn gekomen. Naar mijn oordeel werken de checks en balances in het bestuur vooral top down en nauwelijks bottom up.”

Hebt u suggesties om weer evenwicht te brengen in de werking van de checks and balances? 

Van Nijendaal: “We hebben niet voor niets taken gedecentraliseerd met het oog op het kunnen bieden van maatwerk, integrale afwegingen, dicht bij de burger. Dat bevordert de doelmatigheid. Gemeenten zijn politiek democratisch gelegitimeerd. Het rijk mag wel iets meer vertrouwen hebben in die gemeenten. Het begint er mee dat het rijk niet te snel ingrijpt en met nieuwe normen komt, gemeentelijk beleid moet zich kunnen uitkristalliseren. Bewindslieden zouden in de Tweede Kamer vaker moeten zeggen: ‘ik begrijp dat u die vraag stelt maar ik ga daar niet meer over, het is aan de gemeente om die afweging te maken, de vraag hoort in de gemeenteraad te worden beantwoord.’”

Het percentage inwoners dat (heel) veel vertrouwen heeft in de manier waarop de gemeente wordt bestuurd bedroeg in 2016 in Nederland 29 procent (Bron: www.waarstaatjegemeente.nl, burgerpeiling). Vormt naar uw oordeel de wijze waarop de financiële verhoudingen zijn vormgegeven een belangrijke verklaring voor dit lage percentage? 

Buma: “Of er sprake is van een relatie tussen vertrouwen in het gemeentebestuur en de wijze waarop de financiële verhoudingen worden vormgegeven, hebben we niet onderzocht. Feit is wel dat bezuinigingen in het kader van de drie decentralisaties neersloegen bij gemeenten. Gemeentebestuurders worden daarop aangekeken. Gevolg was dat inwoners zich afvroegen ‘wat doet die gemeente allemaal?’, terwijl Den Haag verantwoordelijk was voor de bezuinigingen. Overigens laten klanttevredenheidsonderzoeken juist een vrij positief beeld zien. Als dienstverlener doen de gemeenten het dus best goed.”

U geeft in het advies aan dat in een aantal gevallen de bekostiging van gemeenten schuurt met ketenlogica waardoor er tal van grensconflicten optreden tussen centrum- en regiogemeenten, tussen zorgverzekeraars en gemeenten. Pleit dit niet juist voor een nog verdergaande aanpassing van de financiële verhoudingen? Dit door te gaan werken naar een ketenfinanciering waarbij de partij die de regie in de keten voert de middelen krijgt en deze op een doelmatige wijze verdeelt binnen de keten? 

Buma: “Er zijn redenen om te kijken in hoeverre het mogelijk is dat gemeenten die investeren in preventie die leidt tot een minder groot beroep op de langdurige zorg of op lagere ziektekosten daar ook van zouden kunnen profiteren. De kosten van preventie zijn voor de gemeente, maar de baten vallen aan de verzekeraar of het rijk. Maar de oplossing is nog niet zo eenvoudig.”

U pleit er in het advies voor om belastingmaatwerk mogelijk te maken. Inwoners van dorpen of wijken die meer collectieve voorzieningen in de wijk willen dan gemiddeld, betalen dan meer gemeentelijke belastingen dan inwoners in andere dorpen of wijken. Dorpen die zelf het groen onderhouden kunnen minder betalen. Bent u niet bang dat dan een discussie ontstaat zoals nu bij voorzieningen als schouwburgen speelt? 

Buma: “Je kunt hierover discussie voeren. Naar onze overtuiging leidt belastingmaatwerk tot een extra vitalisering van de lokale democratie. Inwoners kun je bijvoorbeeld korting geven op de OZB wanneer ze zelf het onderhoud van de openbare ruimte doen. De band gekozene-kiezer wordt hierdoor helderder.”

U pleit voor een verruiming van het gemeentelijk belastinggebied. Bent u niet bang voor competitie tussen gemeenteraden daar waar het gaat om de hoogte van de gemeentelijke belastingen? 

Buma: “Gemeenten zullen zelf hun keuzes moeten verantwoorden en zich niet verschuilen achter het feit dat ze te weinig geld van Den Haag krijgen. De eigen afwegingen maken dat gemeenten doelmatiger met geld omgaan. Een gemeente zal moeten beseffen dat het mooi is om lage belastingen te hebben maar als dat betekent dat het openbaar groen er slecht bij ligt, er gaten in het wegdek vallen en er geen voorzieningen zijn voor de burgers dat ze dan ook haar taak niet tot tevredenheid van haar burgers uitoefent. Burgers moeten ook beseffen dat voorzieningen geld kosten.”

Over het sociaal domein stelt u in het advies het volgende: ‘Bekostiging sociaal domein: blijf af of betaal zelf.’ Kunt u dit toelichten? 

Buma: “Bij de bekostiging van taken in het sociaal domein ligt sterk de nadruk op een gelijk voorzieningenniveau en een grote mate van verevening van kosten. Dat zou best een tandje minder kunnen. Dat maakt gemeenten bewuster van de eigen keuzes die ze maken. De vraag is in hoeverre gaat het om landelijke solidariteit of lokale solidariteit. Het is van belang dat het rijk de consequenties van die keuzes aanvaard.”

U pleit ervoor om verplichte vormen van samenwerking zoals de Veiligheidregio’s rechtstreeks door het Rijk te laten bekostigen. 

Van Nijendaal: “Het uitgangspunt is wie bepaalt, betaalt! Nu zie we dat ongeveer 90 procent van de kosten van de Veiligheidsregio voortkomen uit rijksnormen, maar gemeenten zijn verantwoordelijk voor 90 procent van de inkomsten. De kosten die gemeenten maken voor de Veiligheidsregio worden veel minder bepaald door gemeentelijke kenmerken als wel de kenmerken van de regio. Het zou logischer zijn de kostenverschillen tussen de regio’s die voortvloeien uit rijksnormen ook door het rijk aan de regio te vergoeden. Voor zover gemeenten in de Veiligheidregio iets extra’s willen staat het ze natuurlijk vrij daarvoor zelf extra middelen op te hoesten. Als ze het zelf bepalen, moeten ze ook betalen. Bij de RUD’s ligt dat iets anders omdat een deel van de dienstverlening aan de afzonderlijke gemeenten kan worden toegerekend.”

Wim Voeten, raadsgriffier gemeente Etten-Leur

wimvoeten@etten-leur.nl
@wimvoeten

 

Beslisboom politieke keuzes met bijbehorende bekostigingswijzen.

 

Vorige artikel
Zetelroof
Volgende artikel
Andere rol raad na de Omgevingswet

Categorie: Raadsledennieuws

Lees Interacties

GERELATEERD

Extra ambtenaren en geld nodig voor aanpak woningtekort

De komende kabinetsperiode is volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) extra aandacht nodig om het woningtekort aan te pakken. De grootste belemmering van de bouwsnelheid is een tekort aan personeel, zowel in de bouw als aan ambtenaren om bouwplannen te verwerken. Op de korte termijn is er volgens het planbureau meer geld nodig voor... lees verder

Kabinet ‘bekijkt per week of terrassen open kunnen’

Het kabinet zegt per week te bekijken of de terrassen open kunnen. ‘We houden bij wijze van spreken elke dag een vinger aan de pols,’ zei minister Grapperhaus gisteren na afloop van het Veiligheidsberaad, het overleg van de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s. Ondanks aandringen van de burgemeesters krijgen de terrassen waarschijnlijk geen groen licht... lees verder

Menselijke maat_ fundamenteel anders

Opinie Fundamenteel anders, de menselijke maat

Onlangs publiceerde de Rijksuniversiteit Groningen de resultaten van een onderzoek waaruit blijkt dat gemeentelijke herindelingen de democratie uithollen. Ze leiden tot een lagere opkomst bij zowel de gemeenteraads- als de Tweede Kamerverkiezingen erna. Maar er is meer. ‘Gemeentelijke herindeling verlaagt de opkomst langdurig’, stelden de onderzoekers vast. Als gevolg van de grote samenwerkingsverbanden zou de... lees verder

Geef een reactie Antwoord annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

TOPVACATURES

Docent Burgerzaken (gegevens & privacy) – Segment

Uw Topvacature op Gemeente.nu

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Extra ambtenaren en geld nodig voor aanpak woningtekort

13 april 2021

Kabinet ‘bekijkt per week of terrassen open kunnen’

13 april 2021

Menselijke maat_ fundamenteel anders

Opinie Fundamenteel anders, de menselijke maat

12 april 2021

Oproep aan lokale politiek: aandacht voor groene leefomgeving

12 april 2021

‘Handhaving buitenruimte wordt onhaalbaar’

12 april 2021

Banner SC Aanbestedingsrecht 2021 320x250

GEMEENTE.NU PARTNERS

Meer grip op de gemeentefinanciën
  • Annual Insight

Meer grip op de gemeentefinanciën

Op zoek naar de zorgcowboys
  • Annual Insight

Op zoek naar de zorgcowboys

Schuldenaanpak effectiever met vroegsignalering in de wet verankerd
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Schuldenaanpak effectiever met vroegsignalering in de wet verankerd

Proeftuin PinkRoccade helpt gemeenten bij digitale transitie
  • PinkRoccade Local Government

Proeftuin PinkRoccade helpt gemeenten bij digitale transitie

Op weg naar een datagedreven gemeente
  • PinkRoccade Local Government

Op weg naar een datagedreven gemeente

Whitepaper – Trendrapport zorgfraude
  • Annual Insight

Whitepaper – Trendrapport zorgfraude

Datagedreven werken in het sociaal domein
  • Annual Insight

Datagedreven werken in het sociaal domein

Webinar nieuw iBurgerzaken releases 3.10 en 4.0
  • PinkRoccade Local Government

Webinar nieuw iBurgerzaken releases 3.10 en 4.0

Video – PinkRoccade Local Government
  • PinkRoccade Local Government

Video – PinkRoccade Local Government

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet
  • Centric

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet

Makkelijker vragen stellen via live chat met experts
  • PinkRoccade Local Government

Makkelijker vragen stellen via live chat met experts

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?
  • Segment

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?

Huizen geeft consultants kijkje in de keuken
  • PinkRoccade Local Government

Huizen geeft consultants kijkje in de keuken

Webinar: Hoe Hoeksche Waard een lerende gemeente werd
  • Centric

Webinar: Hoe Hoeksche Waard een lerende gemeente werd

Aanpassingen Tozo en nieuwe regeling Tonk
  • PinkRoccade Local Government

Aanpassingen Tozo en nieuwe regeling Tonk

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud
  • Centric

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud

Webinar: Cloud
  • PinkRoccade Local Government

Webinar: Cloud

Meer grip op financiële processen in Hellevoetsluis
  • PinkRoccade Local Government

Meer grip op financiële processen in Hellevoetsluis

Common Ground: lonkend lokaal perspectief
  • PinkRoccade Local Government

Common Ground: lonkend lokaal perspectief

Een digitaal loket voor de burger en ondernemer
  • PinkRoccade Local Government

Een digitaal loket voor de burger en ondernemer

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Online geboorteaangifte vanuit het kraambed
  • PinkRoccade Local Government

Online geboorteaangifte vanuit het kraambed

De VVV voor iBurgerzaken: Verbeteren, Verrijken en Vooruitdenken
  • PinkRoccade Local Government

De VVV voor iBurgerzaken: Verbeteren, Verrijken en Vooruitdenken

Webinar: Slimme online dienstverlening in het Sociaal Domein
  • Centric

Webinar: Slimme online dienstverlening in het Sociaal Domein

  • PinkRoccade Local Government

Zet de eerste stap naar Common Ground

De AVG en datalekken
  • PinkRoccade Local Government

De AVG en datalekken

Online training agressie voorkomen: kan dat?
  • Segment

Online training agressie voorkomen: kan dat?

Gegevensuitwisseling: Get Connected met iConnect
  • PinkRoccade Local Government

Gegevensuitwisseling: Get Connected met iConnect

Webinar: Waarom je salarisverwerking uitbesteden loont
  • Centric

Webinar: Waarom je salarisverwerking uitbesteden loont

Gemeenten Stein, Schagen en Hellevoetsluis innoveren met iFinanciën van PinkRoccade
  • PinkRoccade Local Government

Gemeenten Stein, Schagen en Hellevoetsluis innoveren met iFinanciën van PinkRoccade

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Opinie Bewust omgaan met mogelijkheden digitale dienstverlening
  • PinkRoccade Local Government

Opinie Bewust omgaan met mogelijkheden digitale dienstverlening

Webinar: naar een samenhangende objectenregistratie
  • Centric

Webinar: naar een samenhangende objectenregistratie

Whitepaper – Een datagedreven gemeente
  • PinkRoccade Local Government

Whitepaper – Een datagedreven gemeente

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021
  • Centric

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig
  • Segment

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS
  • Centric

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS

Webinars: Samenwerken aan de decentrale overheid van morgen
  • Centric

Webinars: Samenwerken aan de decentrale overheid van morgen

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik
  • Centric

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening
  • Centric

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet
  • Centric

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet

Eric Gubbels over online leren in coronatijd
  • Segment

Eric Gubbels over online leren in coronatijd

Fokke Dijkstra: ‘Transparantie is key voor privacy’
  • Centric

Fokke Dijkstra: ‘Transparantie is key voor privacy’

Digitale handhaving in het sociaal domein
  • Centric

Digitale handhaving in het sociaal domein

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid
  • Segment

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers
  • Segment

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers

De Virtuele Inloopavond
  • Centric

De Virtuele Inloopavond

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt
  • Centric

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij
  • Segment

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij

Whitepaper – Participeren met Nes
  • Centric

Whitepaper – Participeren met Nes

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

Centric publiceert publieksverslag 2019
  • Centric

Centric publiceert publieksverslag 2019

Schuldenproblematiek door de coronacrisis
  • Segment

Schuldenproblematiek door de coronacrisis

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

 

Het laatste nieuws van Gemeente.nu in je mail?

Meld je aan voor de algemene nieuwsbrief of een van de themanieuwsbrieven van Gemeente.nu.

Aanmelden

×