Respijtzorg wordt nauwelijks door gemeenten ingekocht. De tijdelijke professionele hulp voor overspannen mantelzorgers wordt grotendeels over het hoofd gezien door inkoopambtenaren.
Dat blijkt uit onderzoek van Jan Telgen en Niels Uenk naar zorginkoop onder vierhonderd gemeenten.
Vrijwel alle gemeenten hebben dit jaar Wmo-zorg ingekocht op basis van inkoopgegevens 2014. Hierdoor zijn bepaalde vormen van zorg niet of nauwelijks ingekocht. ‘Men kijkt naar wat vorig jaar in grote volumes is ingekocht en baseert daarop het bestek van 2015 ‘, zegt onderzoeker Niels Uenk. Hij onderzocht inkoopcontracten samen met hoogleraar inkoopmanagement Jan Telgen (Universiteit Twente). ‘Het kan zijn dat een gemeente zo klein is dat er in 2014 niemand respijtzorg nodig had. Dan is er voor die zorgvorm ook geen contract afgesloten in 2015. In grotere gemeenten zijn de volumes van respijtzorg en andere, meer bijzondere vormen van zorg zo klein dat er geen aparte contracten voor zijn afgesproken.’
Als nu toch ineens iemand respijtzorg nodig heeft, levert dat problemen op. ‘Gemeenten moeten ad hoc iets regelen omdat er geen afspraken met zorgaanbieders zijn hiervoor. We zien vaak dat gemeenten mensen die respijtzorg nodig hebben verwijzen naar het persoonsgebonden budget (pgb). Dan moeten mantelzorgers dus zelf vervangende hulp en begeleiding inkopen.’ Deze werkwijze is verre van ideaal want respijtzorg is incidentele zorg die bedoeld is om voor een korte periode de zorg uit handen te nemen van een mantelzorger. Vaak om er voor te zorgen dat deze er even tussen uit kan zodat hij of zij niet overspannen wordt. Dit moet dus vaak snel geregeld worden. Het regelen van een pgb of het apart contracteren van een leverancier voor een beperkte tijd kost vaak minstens een aantal weken.
Negentig procent
Volgens Uenk neemt ongeveer negentig procent van alle gemeenten de inkoop van 2014 als basis voor dit jaar. ‘Dat komt omdat 2015 een overgangsjaar is en men verplicht is om overgangscliënten dezelfde of vergelijkbare zorg te leveren dan vorig jaar. Dus het is logisch dat gemeenten niet met allerlei nieuwe condities en leveranciers aan de slag zijn gegaan.’
