Volgens de Erasmus Universiteit, die onlangs in opdracht van het ministerie van SZW onderzoek deed naar fraude met uitkeringen, is er op basis van beschikbaar onderzoek geen zinnig woord te zeggen over omvang en aard van bijstandsfraude.
Die bevinding sluit aan bij de ervaring van gemeenten, zegt de VNG. Of hogere boetes en gevangenisstraffen helpen bij het terugdringen is maar de vraag. Ervaring leert dat betere voorlichting en koppeling van gegevens veel effectiever is. De benodigde wetgeving is momenteel in voorbereiding.
Onwetendheid en complexiteit
Sociale diensten stellen in de praktijk vast dat veruit de meeste fraude het gevolg is van onwetendheid en de complexiteit van de regelingen. Hierdoor leveren mensen vaak geen, onvolledige of de verkeerde gegevens aan. Door vanaf het begin duidelijker te maken wat er van uitkeringsgerechtigden wordt verwacht, proberen gemeenten problemen bij de bron aan te pakken.
Uitwisseling van gegevens
Omdat het inkomen van bijstandsgerechtigden laag is, leidt het innen van boetes vaak tot problemen. Daarom proberen sociale diensten zo vroeg mogelijk onregelmatigheden op te sporen door gegevens van verschillende overheidsinstanties met elkaar te vergelijken. De gemeenten zijn om die reden blij met de voorbereiding van de benodigde wetgeving om bestanden nog beter te kunnen koppelen.
Strafrechtelijke vervolging
Al eerder hebben Openbaar Ministerie, Divosa en VNG aangegeven niet gelukkig te zijn met de verhoging van de grens voor strafrechtelijke vervolging naar 50 duizend euro. De verschuiving beperkt de mogelijkheden voor gemeenten om mensen die misbruik maken van de bijstand aan te pakken.
Schadelijk
Divosa en VNG betreuren het dat door de berichtgeving bijstandsgerechtigden zonder onderbouwing in een kwaad daglicht worden gesteld. Afgaande op de feiten bedraagt het aangetoonde fraudebedrag € 53 miljoen op jaarbasis, minder dan twee procent van het bedrag van de jaarlijkse uitgaven aan bijstandsuitkeringen. En ondanks dat gemeenten dit nog steeds te veel vinden, rechtvaardigt het de aanname dat veruit de meeste bijstandsgerechtigden zich aan de regels houden.
