De samenleving wordt steeds complexer. Dat vraagt om een steeds professionelere instelling van ambtenaren. Dit kan op gespannen voet staan met de traditionele overheidsorganisatie en de bijbehorende werkwijze. De taakvolwassen ambtenaar heeft ruimte en bagage nodig voor ethische afwegingen.
Een professionele ambtenaar hecht veel waarde aan de wet- en regelgeving, maar in sommige situaties wil hij deze regels los kunnen laten om het ‘beste’ besluit te nemen. Denk aan recht hebben op een sociale voorziening volgens de wet- en regelgeving versus een sociale voorziening nodig hebben vanuit maatschappelijk oogpunt. De eerste redenatie is vanuit een ambtelijke, de tweede vanuit een professionele rol.
Herkennen
Een ambtenaar kan moeite ervaren met het onderscheiden van de waarden waar hij mee te maken heeft als hij enkel wetten en regels volgt, en de waarden bij het vormen van professionele oordelen. Een eerste fase om dit onderscheid te kunnen maken is het herkennen en erkennen van de spanning tussen de verschillende waarden binnen de overheidstaken. De volgende vraag kan daarbij helpen: is het ethisch wenselijk dat de primaire morele actor handeling Y verricht onder omstandigheden Z?
Bagage
Medewerkers binnen de overheid dienen zich bewust te zijn van de – ethische – spagaat waar zij zich constant in bevinden. Naast ruimte dienen medewerkers bagage te krijgen om ethische afwegingen goed te kunnen maken. Dit kan door reflectiemomenten in te bouwen om tot ethische afwegingen te komen. Ook kunnen specifieke trainingen gegeven worden.
Meer lezen over hoe ambtenaren, maar net zo goed ook bestuurders, om kunnen gaan met ethische kwesties? Neem een introductieabonnement op Sociaal Bestek >>
