Sinds 1 juli is seksuele straatintimidatie strafbaar, maar overtreders daadwerkelijk bestraffen is lastig, zo blijkt uit de ervaringen van de gemeenten Arnhem, Utrecht en Rotterdam. Er zijn wel waarschuwingen uitgedeeld. Tot nu toe is 1 proces-verbaal opgemaakt en die zaak is aan de rechter voorgelegd.
In de steden loopt sinds het ingaan van de wet een proef waarbij speciaal opgeleide boa’s samen met undercover-‘spotters’ proberen daders aan te pakken. Het doel van de pilot is om te toetsen of processen-verbaal leiden tot vervolging en hoe boa’s effectief kunnen optreden. De pilot loopt tot 1 juli 2025.
Meldpunt
‘We zien dat Utrechters afgelopen maanden het meldpunt goed weten te vinden, de cijfers zijn veel hoger dan maanden ervoor en vergelijking met zelfde periode vorig jaar’. Dat schrijft het college van B en W in een raadsbrief over de voortgang van de pilot. ‘Dat komt mogelijk door veel aandacht voor de strafbaarstelling. De meldingen zijn belangrijk, omdat de tijdstippen en locaties van acties onder meer worden bepaald aan de hand van informatie vanuit de meldingen van inwoners’. In Utrecht zijn 8 boa’s opgeleid en aangewezen om te mogen handhaven.
Grensgevallen
Utrecht hield 5 acties in met name Lombok, het centrum en het stationsgebied. Per keer werden 1 of 2 grensgevallen van seksuele straatintimidatie geconstateerd. Dan gaat het om bijvoorbeeld sissen, nastaren, het stellen van suggestieve vragen of maken van opmerkingen. Hoewel dit als zeer onprettig kan worden ervaren, stelt de gemeente, zijn die losse acties alleen niet strafbaar en is geen proces-verbaal opgemaakt. Daarvoor moet ‘voldaan worden aan álle bestanddelen van wat strafbaar is gesteld’.
Waarschuwing
Tijdens de recente acties is 2 keer een overtreding geconstateerd. Het bleek om minderjarigen te gaan die beiden een corrigerend gesprek op straat kregen en een waarschuwing. Dit in lijn met de landelijke werkinstructie. ‘De daders reageerden verrast op de staandehouding en werkten goed mee,’ schrijft het college. In beide gevallen is op straat met de slachtoffers gesproken, om te kijken of zij nog een vorm van hulp nodig hadden, bijvoorbeeld door te verwijzen naar slachtofferhulp. De komende periode staan er gemiddeld 2 acties per maand gepland.
Grens is lastig
Het ANP deed navraag bij de gemeenten Arnhem en Rotterdam. In de wet wordt uitgegaan van een ‘opdringerige seksuele benadering in het openbaar waarvan een intimiderend effect uitgaat’. De grens met de vrijheid van meningsuiting en de interpretatie van de actie maakt het volgens een woordvoerster van de gemeente Arnhem lastig iemand te beboeten. ‘Je mag “psst” zeggen. Het is lastig te zeggen wanneer dat intimiderend is, want dat wordt bepaald vanuit het oogpunt van het slachtoffer’.
Arnhem hield 2 undercoveroperaties, er werd geen proces-verbaal opgemaakt. Bij de acties volgden handhavers ‘vrouwen die het mogelijk lastig krijgen’ en ‘jongens die lelijk doen’, aldus de woordvoerster. ‘Maar lelijk doen is niet strafbaar’. Boa’s voerden meerdere waarschuwingsgesprekken. Daarmee hoopt de gemeente ‘het genormaliseerde eraf te halen, dat je zo niet met vrouwen omgaat’.
Lerende
Na 4 acties staat de teller in Rotterdam op één proces-verbaal. Die zaak wordt aan de rechter voorgelegd, maar hoe dat precies moet gebeuren wordt nog uitgezocht, laat een woordvoerder weten. Ondertussen ‘zijn wij lerende en bij iedere actie die we doen worden we wijzer’. De proef dient om ervaring op te doen: ‘hoe iemand zich gedraagt en hoe het mogelijke slachtoffer dit opvat, of het aan de vinkjes voldoet en de handhaver een goede observatie heeft gedaan om een proces-verbaal op te maken’.
Cruciaal moment
De nieuwe Wet seksuele misdrijven was voor het BurgerPanel Rotterdam aanleiding om de aanpak van seksuele straatintimidatie te evalueren en een advies te formuleren over mogelijke verbeteringen. De ingangsdatum van 1 juli markeert volgens het panel ‘een cruciaal moment’ voor Rotterdam om de aanpak van seksuele straatintimidatie te herzien. ‘Het is raadzaam om breed bekend te maken dat vanaf nu 3 maanden hechtenis dreigt voor degene die een ander op straat indringend seksueel benadert’.
Het BurgerPanel adviseert ook gebruik te maken van bestaande landelijke oplossingen zoals de Stop Intimidatie App. ‘Daarmee kan de gemeente niet alleen de meldingsbereidheid vergroten, maar ook zorgen voor een gecoördineerde aanpak die rekening houdt met privacy en veiligheid,’ aldus het panel. ‘Het is essentieel dat deze inspanningen worden ondersteund door een brede promotiecampagne’.
Geef een reactie