De VNG heeft samen met LTO Nederland, IPO, waterschappen en de jonge boeren en tuinders (NAJK) een stikstofplan opgesteld. Bouw-, werkgevers- en natuurorganisaties hebben kritiek op het plan, dat volgens hen te weinig concreet is en te veel inzet op de lange termijn.
VNG, LTO Nederland, het Interprovinciaal Overleg (IPO), de waterschappen en de jonge boeren en tuinders (NAJK) hebben de handen ineengeslagen om een uitweg te bieden uit de stikstofimpasse. In hun voorstel leveren alle sectoren een bijdrage aan de daling van de stikstofuitstoot, met een ambitieuze doelstelling voor de land- en tuinbouw: een reductie van 42 tot 46 procent in 2035 ten opzichte van 2019. Ondernemers krijgen de vrijheid om zelf te bepalen hoe zij deze doelen bereiken, bijvoorbeeld via innovatieve technieken zoals stalvloeren die urine en mest snel scheiden. Er wordt gewerkt met een afrekenbaar tussendoel in 2030, zodat voortgang meetbaar is.
Lees de eerste bouwsteen om Nederland van het stikstofslot te krijgen (pdf, 740 kB)
Voor vijf kwetsbare natuurgebieden worden verplichte maatregelen voorgesteld, terwijl voor andere Natura 2000-gebieden tot 2030 een vrijwillige aanpak geldt. Mocht deze vrijwillige aanpak onvoldoende resultaat opleveren, dan worden ook daar verplichte maatregelen overwogen. De initiatiefnemers benadrukken dat deze aanpak ruimte moet bieden voor economische ontwikkeling, natuurherstel en het weer op gang brengen van vergunningverlening voor onder meer woningbouw.
Kritiek vanuit bouw, werkgevers en natuurorganisaties
Ondanks het gezamenlijke initiatief zijn de reacties uit andere sectoren kritisch. Werkgeversorganisaties, de bouwsector en natuurorganisaties noemen het plan een stap in de goede richting, maar vinden het onvoldoende om daadwerkelijk het slot op vergunningverlening op te heffen. Zij wijzen erop dat de voorgestelde maatregelen te weinig concreet zijn en dat de focus te veel ligt op doelen op de lange termijn, terwijl er nu al stevige ingrepen nodig zijn om de stikstofuitstoot snel te laten dalen.
Volgens deze organisaties is het essentieel dat het kabinet juridisch afdwingbare maatregelen neemt, zodat de stikstofuitstoot daadwerkelijk afneemt en de natuur herstelt. Zonder harde garanties blijft de vergunningverlening voor bouwprojecten op slot. Milieuorganisaties als Greenpeace en Mobilisation for the Environment benadrukken dat het plan de aanpak op de lange baan schuift en dat de natuur er voorlopig weinig mee opschiet. Zij verwijzen naar recente rechterlijke uitspraken die de overheid verplichten om uiterlijk in 2030 voldoende stikstofreductie te realiseren.
Verschillen met kabinetsplan en toekomstperspectief
Het nieuwe plan verschilt op enkele punten van het kabinetsbeleid, met name door de nadruk op individuele emissiedoelen per bedrijf en de mogelijkheid tot verplichte maatregelen als vrijwillige inspanningen tekortschieten. Demissionair minister Wiersma ziet overeenkomsten met het kabinetsplan, maar erkent dat het voorstel van de samenwerkende organisaties op het punt van dwang verder gaat.
De komende periode wordt gewerkt aan een tweede bouwsteen, gericht op geborgd natuurherstel. Provincies en natuurbeheerders inventariseren welke aanvullende maatregelen nodig zijn, met als uitgangspunt: vrijwillig waar het kan, dwingend waar het moet. Landelijke regelingen blijven noodzakelijk om innovatie, afschaling, verplaatsing of opkoop van bedrijven mogelijk te maken.
Reacties uit de politiek
Politieke partijen reageren verdeeld. Het plan van boeren, provincies en gemeenten laat zien dat het geduld en vertrouwen in demissionair minister Wiersma op is, zeggen de Partij voor de Dieren en D66. Esther Ouwehand van Partij voor de Dieren ‘zwaar ondermaats’. D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt zegt ook dat het nog niet genoeg is om Nederland van het stikstofslot te halen.
De BBB ziet gelijkenissen met de voorstellen van haar demissionair landbouwminister Wiersma en stelt dat het plan van boeren en lokale overheden laat zien dat de sectoren zich achter het bestaande beleid scharen. Het voorstel gaat wel verder dan het plan van Wiersma, zeker op het punt van dwang. BBB-partijleider Caroline van der Plas is daar kritisch over. ‘Gedwongen krimp van de veestapel of boeren gedwongen vergunningen afpakken, blijft voor BBB echter een rode lijn.’ Ook Wiersma ziet niets in het dreigen met het intrekken van vergunningen.
Geef een reactie