De forensenbelasting die sommige gemeenten opleggen aan niet-inwoners met een tweede woning is door het gerechtshof Den Haag aangemerkt als een gerechtvaardigde beperking van het vrije kapitaalverkeer binnen de Europese Unie.
Op 15 juli 2025 deed het Gerechtshof Den Haag uitspraak in een zaak over de forensenbelasting van de gemeente Noordwijk. Deze belasting wordt geheven van mensen die niet in de gemeente wonen, maar daar wel een gemeubileerde woning bezitten die zij meer dan 90 dagen per jaar voor zichzelf of hun gezin beschikbaar houden.
De zaak gaat over de vraag of deze belasting in strijd is met het vrij verkeer van kapitaal binnen de Europese Unie, zoals vastgelegd in artikel 63 van het Verdrag betreffende de werking van de EU (VWEU). Dit Europese recht garandeert dat inwoners van EU‑landen vrij mogen investeren in onroerend goed in andere lidstaten, zonder onterechte belemmeringen.
Achtergrond
De gemeenteraad van Noordwijk stelde in december 2021 de Verordening forensenbelasting Noordwijk 2022 vast. Deze trad in 2022 in werking. De belasting geldt naast de toeristenbelasting die ook door gemeenten kan worden geheven.
Het Hof verwijst in zijn beoordeling naar eerdere rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU. Daaruit volgt dat een belasting die vooral niet‑ingezetenen treft, kan worden gezien als een belemmering van het vrije kapitaalverkeer. Zo’n belemmering kan alleen worden toegestaan als:
- de betrokken situaties niet objectief vergelijkbaar zijn, of
- er een dwingende reden van algemeen belang is die het verschil in behandeling rechtvaardigt.
Argumenten voor de belasting
De forensenbelasting maakt deel uit van het financieringsstelsel van gemeenten volgens de overheid. Gemeenten gebruiken de opbrengsten om voorzieningen te bekostigen die óók door niet‑inwoners worden gebruikt, zoals infrastructuur, groenvoorziening, stranden en culturele faciliteiten.
Deze gedachte sluit aan bij de commissie Christiaanse, die eind jaren 80 onderzoek deed naar gemeentelijke belastingen. De commissie vond – en de regering nam dit standpunt over – dat zowel toeristenbelasting als forensenbelasting moeten blijven bestaan, juist om kosten evenwichtig te verdelen. Het combineren tot één algemene verblijfsbelasting werd niet wenselijk geacht.
Conclusie van het Hof
Het Hof bevestigt dat de forensenbelasting in beginsel wél een beperking kan betekenen voor het vrije verkeer van kapitaal, omdat het bezit van een tweede woning hierdoor duurder wordt. Maar die beperking is gerechtvaardigd: niet-ingezetenen profiteren ook van gemeentelijke voorzieningen, terwijl zij geen inkomstenbelasting in die gemeente betalen. De belasting is dus bedoeld om een redelijke bijdrage van deze groep te krijgen.
Omdat deze rechtvaardiging aansluit bij vaste EU‑rechtspraak en er sprake is van een legitiem algemeen belang, oordeelt het Hof dat de Noordwijkse regeling niet in strijd is met het VWEU.
Geef een reactie