Als de rechtspositie van ambtenaren wordt afgeschaft, vervallen ook de huidige arbeidsvoorwaarden. “Dat legt een enorme druk op het eerste cao-overleg na het invoeren van het wetsvoorstel om dit mogelijk te maken.”
Wie dacht dat het momenteel niet vlotjes ging, die onderhandelingen over een nieuwe cao, zal na het invoeren van het wetsvoorstel waarschijnlijk aan deze tijd terugdenken en zien dat het dan wel meevalt momenteel. “In ieder geval krijgt de introductie van het nieuwe genormaliseerde stelsel op deze wijze de vuurdoop aan de onderhandelingstafel”, schrijft bijzonder hoogleraar ambtenarenrecht Leo Sprengers in het vandaag verschenen boek: De staat van de ambtelijke dienst.
Normalisering
Door het wetsontwerp wordt de rechtspositie van ambtenaren ‘genormaliseerd’ onder het civiele arbeidsrecht. De materiële kant van het verhaal is dan meer dan nu het geval onderwerp voor overleg tussen de werkgevers en sociale partners. Vooral de boven en nawettelijk uitkeringsregelingen zullen grote aandacht krijgen, schrijft Sprengers. Het gaat dan om onderwerpen die niet bij wet zijn geregeld, maar in sectorale rechtspositiereglingen en daarmee voer zijn voor discussies. “Dit maakt het van belang om te bezien hoe het wetsontwerp het overgangsrecht regelt.”
Conclusie: de algemeen verbindende voorwaarden verliezen hun rechtskracht als het wetsontwerp wordt aangenomen. “Een ongebruikelijke constructie”, vindt Sprengers. Het is dan aan de onderhandelaars voor een nieuwe arbeidsovereenkomst om een vertaalslag te maken van de huidige rechtspositie naar de regelingen onder het civiele arbeidsrecht.
Het gaat bijvoorbeeld om werktijden, verlof en studiemogelijkheden. Het overgangsrecht voor dit soort regelingen geldt alleen op individuele basis.
Cao-overleg
“Het zou meer voor de hand liggen om een wijziging van het formele stelsel gepaard te laten gaan met behoud van materiële arbeidsvoorwaarden”, stelt de hoogleraar. “Nu daar niet voor wordt gekozen, legt dat een enorme druk op het eerste cao-overleg waarin de arbeidsvoorwaarden uitonderhandeld moeten worden die na invoering van de wet gaan gelden.”
Het wetsvoorstel ligt momenteel nog in de Tweede Kamer.
| Alles over de ambtelijke rechtspositie is te vinden in deze kennisbank >> |
|---|
Voor de CAO onderhandelingen betekent dit dat partijen het eerst eens moeten worden over het omzetten van de huidige arbeidsvoorwaarden (CAR-UWO) naar een CAO.
Het gaat hier om een ‘halfbakken’ bericht. In het bewuste artikel van Loe Sprengers staat met zoveel woorden, dat de overeengekomen of toegezegde arbeidsvoorwaarden op grond van de betreffende overgangsbepalingen in het Wetsvoorstel normalisering rechtspositie ambtenaren, alleen op individueel niveau worden gehandhaafd. In de rechtspositie geregelde arbeidsvoorwaarden, waarvan op dat moment door een individuele ambtenaar (nog) geen gebruik wordt gemaakt (betaald ouderschapsverlof, tegemoetkoming studiekosten e.d.) vallen daarbuiten.
Dit probleem kan bijvoorbeeld worden opgelost, door de zich daarvoor lenende bepalingen in de huidige ambtelijke rechtspositieregelingen, op het moment van overgang van rechtswege om te zetten in de eerste nieuwe Cao. Op die manier worden toekomstige aanspraken behouden en onnodige druk op onderhandelende partijen voorkomen.
En dan nu in gewone mensen-taal: wat betekent dit voor cao-onderhandelingen? En voor ambtenaren?