Dat Rotterdam meer overlast en onveiligheid per inwoner heeft dan
Littenseradiel zal niemand verbazen. Dit terwijl gemeenten juist kunnen leren van Rotterdam.
– COLUMN – Tof Thissen
Ranglijsten met de veiligheid van gemeenten zijn niet verbazingwekkend. Vraag het op straat en iedereen zal direct wat oorzaken opsommen voor de onveiligheid in de grote stad.
Rotterdam is groter, Rotterdam is een stad waar dagelijks veel meer mensen vertoeven dan er wonen, Rotterdam is anoniemer, in Rotterdam wonen andere mensen. Onderzoek van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) ondersteunt dat. En wat blijkt? Rotterdam is een stad waar andere gemeenten juist van kunnen leren.
Misdaadmeter
Burgemeester Ahmed Aboutaleb was er niet blij mee dat zijn stad nummer 1 staat op de ranglijst van de AD-misdaadmeter die afgelopen zaterdag verscheen. En terecht. Want nummer 1 wordt al snel vertaald met: Rotterdam doet het slecht. Maar dat is nu juist wat deze ranglijstjes niet laten zien. Wat iedereen al aanvoelt is nu ook met onderzoek aangetoond: bepaalde kenmerken van een gemeente hangen nauw samen met de mate van overlast en onveiligheid in die gemeente. Het zijn bovendien kenmerken die niet van vandaag op morgen door een gemeentebestuur zijn te veranderen.
Met name de bevolkingssamenstelling (onder andere aandeel jongeren, ouderen, hogere inkomensgroepen), de sociaal-economische positie van de inwoners, de fysieke omgeving (onder andere aandeel hoogbouw, sociale woningbouw, winkels, cafés) en de omvang en centrumfunctie van een gemeente hangen nauw samen met het niveau van overlast en onveiligheid.
Rotterdam herbergt, net zoals veel grote gemeenten, de karakteristieken die bijdragen aan (veel) meer overlast en onveiligheid, terwijl een gemeente als Littenseradiel juist alle karakteristieken heeft die bijdragen aan (veel) minder overlast en onveiligheid.
Waarstaatjegemeente
Veel interessanter dan de AD-misdaadmeter is het om te kijken of Rotterdam erin slaagt om, gegeven de kenmerken die het heeft, tot een lager niveau van overlast en onveiligheid te komen dan je mag verwachten. En dat doet Rotterdam. Dat blijkt uit onderzoek dat KING deze week heeft gepubliceerd op de vergelijkingssite Waarstaatjegemeente.nl.
Voor iedere gemeente is daar in kaart gebracht in hoeverre de mate van overlast en onveiligheid verklaard wordt door gemeentelijke kenmerken als bevolkingssamenstelling en de fysieke omgeving. Hier gaat het er niet meer om of een gemeente het ten opzichte van bijvoorbeeld Rotterdam goed doet, maar of de gemeente het, gegeven de eigen kenmerken goed doet. Gemeenten die meer overlast en onveiligheid hebben dan je zou verwachten, moeten bij zichzelf te rade gaan waardoor dat komt; ook al is hun overlast en onveiligheid maar een fractie van die in Rotterdam.
Zand
Ranglijstjes strooien inwoners en gemeenten zand in de ogen. Gemeenten die het op de ranglijstjes ogenschijnlijk ‘goed’ doen, gaan misschien achterover leunen, terwijl er in werkelijkheid nog winst te behalen is. Gemeenten die het ‘slecht’ doen, worden onnodig gebrandmerkt zoals Rotterdam, terwijl het een stad is waar anderen van kunnen leren. Pas achter de kenmerken van de gemeenten wordt duidelijk bij wie je als bestuurder op bezoek moet om van te leren. Burgemeester Aboutaleb kan de koffie klaarzetten (en de burgemeester van Littenseradiel overigens ook).
Zo, n stadstoezicht loopt op parkeergedrag, milieu enz. Wat heeft eigenlijk zo, n overtreding te maken met misdaad. Hennep aanpak is steeds minder, dus dat loopt rond misdaad terug? Wat is de definitie van misdaad bij het AD? Ach, net als parkeerboetes, 9 van de10 geen opzet in het spel. Maar vergeten of net over tijd geen muntje enz. Overtredingen uitdelen op dit vlak is geen misdaad. Maar jagen op emotie en groei van een stadtoezicht verder ontwikkelen.
Rotterdam heeft stevig doorgepakt als het gaat om leefbaarheid en veiligheid meerdere jaren. Als het gaat om misdaad heeft Rotterdam, komt de misdaadmeter niet geloofwaardig over. Jammer dat politiek vatbaar is voor zo, n krant verhaal. Opstelten kent Rotterdam als geen ander. Moet wel aangeven dat Rotterdam Riddergedrag tot stand heeft gebracht. Gevolg hierop tribunegedrag bij burgers. Werkelijk alles wordt gemeld, maar de aanleidingen rond signalen kloppen niet. Rotterdamse ambtenaren waren wijkgericht, maar dat is verleden tijd. Het zijn kantoorgerichte denkers. En in veelvoorkomende gevallen zelfs bevooroordeelde denkers. Misdaad is er, maar niet in goed in beeld. Woonoverlast is gewoon een nieuw jasje om een oud verhaal.
De plek van een gemeente op de ranglijst wordt ook bepaald door de gewichten die worden gehangen aan de diverse typen overtredingen/misdrijven. Amsterdam scoort bijvoorbeeld 32% meer overtredingen/misdrijven dan Rotterdam, terwijl het 27% meer inwoners heeft. Toch scoort Rotterdam hoger dan Amsterdam op de ranglijst. De opstellers van de misdaadmeter hebben hier iets uit leggen, dunkt mij.