• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Universele ambtenaar is ramp voor gemeente

24 oktober 2016 door Friso de Zeeuw

Lees voor

Kennis van het vakgebied, ervaring en deel uitmaken van het ‘collectieve geheugen’ doen kennelijk niet meer ter zake.
– blog – Friso de Zeeuw

De ingrijpende Omgevingswet treedt pas in 2019 in werking maar werpt nu al zijn schaduwen vooruit. Bij de nieuwe wet horen een andere werkwijze, houding en gedrag van gemeentebestuur en ambtelijke organisatie. Enkele kernbegrippen van deze ‘cultuurverandering’ zijn: niet sectoraal, maar integraal werken, een ‘ja tenzij’ mentaliteit jegens initiatieven van burgers en bedrijven en verbetering van externe communicatie. Op zichzelf prima, maar met de introductie van de ‘universele ambtenaar’ dreigt dit veranderingsproces compleet te ontsporen.

Marieke van Leeuwen, verbonden aan een opleidingenbedrijf voor overheden, bracht in Binnenlands Bestuur het profiel die ‘universele ambtenaar’ perfect onder woorden. Het maakt niet meer uit in welk domein hij of zij werkzaam is, het gaat om persoonlijke vaardigheden. “Een groot verschil met vroeger is dat de benodigde informatie veel gemakkelijker toegankelijker is, er is een open aanbod. Specifieke inhoudelijke kennis kan met korte trainingen worden aangeleerd. Overigens kom je al een heel eind als je een analyse van het beleidsstuk of collegevoorstel maakt.”

Dit wil ik kenschetsen als rampzalig voor de kwaliteit en slagvaardigheid van de ambtelijke organisatie. Kennis van het vakgebied, beschikken over ervaring en deel uitmaken van het ‘collectieve geheugen’ van de gemeente doen kennelijk niet meer ter zake. Nee, de inhoudelijke kennis haalt de universele ambtenaar binnen met wat googelen en het volgen van een training. Dat informatie vergaren wordt vereenzelvigd met kennis en de toepassing ervan, vormt nog de meest onschuldige vergissing in deze redenering.

Deskundigheid en ervaring

In de afgelopen jaren hebben gemeenten al veel vakinhoudelijke deskundigheid en ervaring verloren. In mijn vakgebied – ruimtelijke ordening, wonen, grondbeleid, vastgoed, milieu – is dat evident. Verschillende grote gemeenten hebben dat versterkt door voor topfuncties een gemeentebrede ‘carrousel’ te organiseren, waarbij louter managementcompetenties tellen en men geen waarde hecht aan affiniteit met en passie voor het vakgebied: het prototype van de universele ambtenaar.

Met de introductie van de universele ambtenaar manoeuvreert de gemeente verder zich naar de marge. Men maakt zich nog afhankelijker van regionale diensten en externe adviesbureaus. Burgers, marktpartijen en maatschappelijke organisaties krijgen te maken vlotte, extern gerichte, communicatieve types die zichzelf ongetwijfeld ‘verbinder’ zullen noemen, ook zo’n uitgeholde modekreet. Maar vraag ze niet iets inhoudelijks; vraag ze niet om een woonvisie op te stellen, vraag ze niet om een intentieovereenkomst met een projectontwikkelaar op te stellen. Erfpacht? Wat is dat? Even googelen.

Procesclub

Moet er dan niets veranderen met de komst van de Omgevingswet? Zeker wel. De kern daarvan is dat ambtenaren hun sectorale kennis en ervaring tijdig inbrengen in de (integrale) besluitvorming over, bij voorbeeld, het omgevingsplan. En dat zij openstaan voor de inbreng van andere disciplines, daarover open van gedachten wisselen en niet blijven ‘hangen in hun eigen koker’. Gemeentebestuur en ambtelijke leiding doen er tegelijkertijd goed aan de expertise van hun deskundige mensen, in het bijzonder die met veel externe contacten, beter te benutten. Als je hen bij voorbeeld vraagt hoe vergunningaanvragen vlotter, met minder bureaucratische rompslomp, kunnen worden afgehandeld, komen zij zelf met ideeën. Dat is mijn ervaring.

Een paar rappe intellectuele babbelaars die makkelijk kunnen ‘verbinden’ en impasses kunnen doorbreken, zijn misschien wel nuttig in de ambtelijke organisatie. Maar als dit soort types de overhand gaat krijgen, degenereert de gemeente tot een machteloze, inhoudsloze procesclub.


Over de auteur: Prof. mr. Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft

Congres 17 november

Omgevingswet in Uitvoering: Praktijk en inspiratie om aan de slag te gaan. Meer informatie >>

Tagged With: Omgevingswet, uitgelicht, verandering Filed Under: Blog, Omgevingswet, Ontwikkeling

Lees 4 reacties
Vorige artikel
Regionale overheden dragen financieel bij aan mbo-projecten
Volgende artikel
Visie is een illusie

Reader Interactions

GERELATEERD

Omgevingswet

Digitaal raadpleegbare omgevingsvisie nog een hele toer 

Eind 2026 moeten alle gemeenten een digitaal raadpleegbare omgevingsvisie hebben gepubliceerd, anders is hun visie niet Omgevingswetproof. Voor veel gemeenten is dit nog een hele puzzel. Een kwart moet zelfs nog beginnen. 

Opinie Evaluatie Omgevingswet: we hebben allemaal gelijk

We moeten tot 2028 wachten op de grote evaluatie van de Omgevingswet, maar de daartoe ingestelde commissie kwam recent met haar eerste reflectierapport. Hoewel dit geen schokkende nieuwe inzichten bevat, vond ik het bijzonder verhelderend. Het laat zien dat iedereen gelijk had. Hoe fijn is dat! Ajax en Feyenoord hebben fans en haters, blijkbaar geldt... lees verder

Participatie Omgevingswet

Gemeenten kritisch op participatieregels Omgevingswet 

In het eerste jaar Omgevingswet hebben gemeenten amper de vruchten kunnen plukken van de nieuwe regels voor verplichte participatie in de wet. De verwachte snellere en betere besluitvorming over projecten blijft vooralsnog uit.  

Comments (4)

  1. Jan de Vries De Vries says

    29 oktober 2016 at 16:01

    Wie brengt dit onder de aandacht van de landelijke politiek?

    Beantwoorden
  2. A.M. Schepers says

    26 oktober 2016 at 00:16

    Chef de Dossier is "zegen" voor vakspecialist

    Het staat buiten kijf dat er vakinhoudelijke expertise in het ruimtelijk domein nodig is. Planologen en stedebouwkundigen zullen altijd betrokken zijn. De kern van het debat zou niet moeten gaan over de vraag op welke loonlijst deze vakspecialisten zouden moeten staan. Wij van Volutie denken dat de Omgevingswet vooral een reactie is op een sociaal-culturele ontwikkeling (burgeremancipatie) en dat je de vakspecialist beter in positie kunt brengen door hem uit zijn spagaat van inhoud- én procesverantwoordelijk te halen. Voeg een rol toe aan het proces. Die van Chef de Dossier of procesbegeleider met een groot hart voor de publieke zaak. Niet iemand met een intellectuele babbel, maar iemand die weet hoe het is om op het snijvlak van samenleving én politiek/bestuur te opereren. Voor de volledige blog: http://www.volutie/blog.

    Beantwoorden
  3. P.J. Westerhof says

    25 oktober 2016 at 22:01

    Ik kan het nóg zo eens zijn met het artikel, maar ik kan het toch weinig anders zien dan de logische consequentie van de overgang van de democratische rechtsstaat naar de sociale rechtsstaat. Het laatste wordt vooral gekenmerkt door effectiviteit, efficiency, cliëntgerichtheid en burgerparticipatie.
    De ambtenaar wordt daardoor niet langer afgerekend op de inhoudelijke (juridische) kwaliteit van het proces en het resultaat, maar op de soepele totstandkoming van en de 'klanttevredenheid' over het resultaat.

    Tel daarbij op dat zijdens B&W en Gemeenteraad hetzelfde plaats vindt en je krijgt een zichzelf versterkend effect van 'etalagebestuur' dat zich verheven acht boven elke elementaire vorm van toetsing.
    Zoals een gemeente in het centrum van het land dat een pilot met zondagsopening begint, maar de succescriteria van de pilot pas na afloop wil vaststellen.

    Beantwoorden
  4. Frits van Vugt (Public Consultancy) says

    25 oktober 2016 at 12:00

    Deze blog is uit mijn hart gegrepen.
    Helaas is deze ontwikkeling niet alleen te zien op het ruimtelijke vlak, maar ook in het sociaal domein. Ook hier zien we dat er de afgelopen jaren veel kennis is weggevloeid (o.a. via 57-jarigen-regelingen) en dat er te weinig geïnvesteerd wordt in gedegen kennis en analyse van de materie. Voor een belangrijk deel zie je dat bij de managers, die meer geïnteresseerd lijken in afvinklijstjes, planningen en andere zaken die te maken hebben met de processen, en nauwelijks in de inhoud. Voor de transities in het sociaal domein werden busladingen externen ingehuurd, en niet alleen omdat er handjes tekort kwamen, maar vooral omdat de nodige kennis ontbrak. Het waren eventjes goede tijden voor de adviesbureaus en transitiebureaus die handleidingen rondstrooiden en korte seminars organiseerden en voor kwartiermakers die implementatietrajecten opzetten. De chaotische wijze waarop de sociale teams in sommige gemeenten tot stand kwamen, en de gebrekkige wijze waarop de eerste 2 jaar zorg is ingekocht, waren daar het gevolg van. Plus veel onduidelijkheid hoe de transformatie opgezet moest worden. De procesdenkers konden dit niet aan, en de inhoudelijk deskundigen werden vaak gemist. Niet overal was dat het geval, maar wel op veel plaatsen, zo blijkt uit menig onderzoek over de sociale transities. 'Lean' lijkt het sleutelwoord binnen gemeenten, waar 'toegevoegde waarde' zou moeten klinken.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Senior Beleidsmedewerker Wmo – Gemeente Eindhoven

Strategisch Financieel Adviseur – Gemeente Westland

Senior adviseur ruimtelijke ordening – Gemeente Waddinxveen

Toezichthouder (fysieke leefomgeving, bouw- en woningtoezicht) Gemeente Hoeksche Waard

Meer vacatures

Gerelateerde vacatures

Avondbode – Gemeente Huizen

Geen vacature gevonden? Stuur een open sollicitatie! – Gemeente Velsen

Monteur / werktuigkundige – Waterschap Drents Overijsselse Delta

Service- & Leveranciersmanager – Gemeente Wageningen

Senior adviseur ruimtelijke ordening – Gemeente Waddinxveen

LAATSTE ARTIKELEN

Nieuwe inzichten over levensloop woningen

13 juni 2025

19 juni | Bezwaar en beroep decentrale overheden

12 juni 2025

makelaar huizenprijzen

Huizenprijzen blijven komende jaren doorstijgen

12 juni 2025

25 sep | Driedaagse opleiding Ondermijning

12 juni 2025

Algoritmekader

Amsterdam gestopt met AI-pilot voor bijstandsaanvragen

12 juni 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

lefebvre SDU