De belangrijkste uitdaging? “De historisch meest grote reorganisatie van de jeugdzorg uitvoeren zonder het duperen van een kwetsbare groep kinderen”, zegt gedeputeerde Marc Witteman van de provincie Flevoland.
Kinderen mogen niets merken van het decentraliseren van alle jeugdzorg naar de gemeenten. “Dat is het belangrijkste uitgangspunt”, aldus Witteman vanuit de auto, na overleg met staatssecretarissen Marlies Veldhuijzen van Zanten en Fred Teeven over de toekomst van de jeugdzorg. “Als we dit niet goed organiseren, kunnen er doden vallen.”
Is daar een plan voor?
“Daar wordt aan gewerkt. Het Interprovinciaal Overleg, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en zorgaanbieders zijn bezig dit op te stellen. Daarna wordt het aangeboden aan het kabinet.”
Leidt dit tot een model om de jeugdzorg uit te voeren of gaan alle gemeenten zelf iets verzinnen?
“Je mag hopen op een vorm van centrale regie, misschien aan de hand van best practices, maar het is momenteel nog onduidelijk of dat gebeurt. Tegelijkertijd zijn niet alle gemeenten hetzelfde. Ongetwijfeld zullen ook de adviesbureaus hier goed aan verdienen.”
Wanneer vindt die overgang plaats?
“Ik zie nu een Kamermeerderheid voor de reorganisatie. Er worden al stappen gezet. Ik verwacht dat het gebeurt tussen 2014 en 2018.”
Hoe gaat dat in Flevoland?
“Wij lopen vooruit op wat er landelijk gaande is. Daarom zien we mogelijkheden, maar ook de risico’s.”
Risico’s?
“Ja. Ik zal een voorbeeld geven. Een gedwongen uithuisplaatsing heeft een enorme impact in de huiselijke situatie. Als de provincie een dergelijk besluit van de rechter uitvoert, staat die bestuurslaag toch wat verder af van het gezin. Als gemeenten dit soort besluiten moeten uitvoeren, komt een verantwoordelijk wethouder die ouders waarschijnlijk tegen, wat je oordeel kan beïnvloeden.”
Is er sprake van een typisch Flevolandse aanpak?
“Een Flevolands model? Ja, vooral als je kijkt naar de samenwerking tussen de provincie en de gemeenten. Het lokale niveau doet steeds meer aan preventie, waardoor de provincie minder werk heeft aan de zwaardere jeugdzorg. Als je nauwer samenwerkt, zijn veel problemen te voorkomen. De wachtlijsten nemen af. We houden budget over, wat dan weer in specifieke projecten kan worden gestoken.”
Hoe werkt die preventie in de praktijk?
“Zelfs voordat een kind wordt geboren, kan je al kijken of de ouders opvoedondersteuning nodig hebben. Later zal onder meer het consultatiebureau of het Centrum voor Jeugd en Gezin de problemen signaleren. En de scholen, natuurlijk.”
Vooral de kleine gemeenten zullen dan ook wel gaan samenwerken straks?
“Dat is wel de bedoeling. De zes gemeenten in Flevoland bekijken momenteel wat de beste manier is om dit te organiseren. Een stad als Almere kijkt ook naar de mogelijkheid om de Jeugdzorg voor de hele provincie te regelen. Je kan ook samenwerken binnen de GGD-regio, maar er zijn ook gemeenten die zich afvragen waarom het niet bij de provincie blijft. Dit moet zich nog vormen.”
Wat zijn de voordelen van deze reorganisatie eigenlijk?
“Het samenvoegen van drie financieringsstromen. Daardoor kan je de jeugdzorg waarschijnlijk nog beter organiseren. In totaal gaat het om circa drie miljard euro per jaar. Het kabinet kondigt aan hier 300 miljoen op te besparen. Dat is tien procent van het budget en best mogelijk, maar in ruil hiervoor willen gemeenten echt zelf de ruimte hebben om beleid te maken. Los daarvan zie ik wel voordelen van het samenvoegen van de preventie en zwaardere jeugdzorg op het gemeentelijk niveau.”
Helemaal eens met de provincie in dit geval. Laten we hier ajb geen technocratische discussie van maken.