Gemeenten moeten onder de nieuwe Omgevingswet aan de slag voor een gezonde leefomgeving. Maar veel lokale overheden weten niet hoe ze dat moeten aanpakken volgens de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli). Daarom geeft de raad een aantal handvatten om een gezonde leefomgeving te verankeren in de omgevingsvisie.
De Rli concludeert in zijn advies ‘De stad als gezonde habitat: gezondheidswinst door omgevingsbeleid’ dat gemeenten instrumenten uit de nieuwe Omgevingswet goed kunnen benutten om de gezondheid van inwoners te verbeteren. Kijk daarbij niet alleen naar milieumaatregelen, maar richt de stad zo in dat burgers worden gestimuleerd gezonder te leven, is het advies. Ook is volgens de Rli van belang dat gemeenten partijen als zorgverzekeraars, corporaties, bedrijven én burgers nauw betrekken bij keuzes voor de gezonde leefomgeving.
Gezondheidswinst
‘Steden kijken nu vaak alleen naar het halen van de wettelijk vastgestelde milieunormen,’ aldus de Rli. ‘Als het omgevingsbeleid niet langer enkel wordt ingezet voor de bescherming van de burger tegen gevaren en bedreigingen in de omgeving, zoals luchtvervuiling, giftige stoffen in de bodem of geluidsoverlast,’ is volgens de adviesraad veel gezondheidswinst te behalen.
Omgevingsvisie
In de gemeentelijke omgevingsvisie kunnen volgens de raad ambities voor een gezonde stad worden verankerd. Hoe?
- Zet in het omgevingsbeleid sterker in op gezondheidsbevordering, met andere dan milieumaatregelen. Denk aan het stimuleren van beweging via netwerken van fiets- en wandelpaden en een aantrekkelijke openbare ruimte creëren.
- Bij gebouwen en hun directe omgeving bijvoorbeeld door een slimme plaatsing van trappen en liften, door afwisseling van drukke en rustige ruimtes en door het aanleggen van omliggend groen.
- Maak, als de lokale situatie daarom vraagt, gebruik van de mogelijkheden onder de Omgevingswet om lokaal strengere omgevingswaarden vast te stellen.
- Pas gezondheidsbevordering in de leefomgeving met voorrang toe in buurten met een gezondheidsachterstand.
- Bij investeringen in de leefomgeving moet niet alleen het gezondheidsverlies in beeld worden gebracht, maar juist ook de baten.
- Zoek vanuit het gezondheidsperspectief naar ‘koppelkansen met grote transitieopgaven’: verstedelijking, mobiliteit, klimaatadaptatie en energietransitie.
- Leg gedeelde ambities voor een gezonde leefomgeving vast in omgevingsvisies en benut de instrumenten uit de Omgevingswet om tot uitvoering te komen.
Denk daarbij ook aan rookvrije zones.