Briefstemmen voor 70-plussers zal niet mogelijk zijn bij de eerstkomende herindelingsverkiezingen in november, en lijkt ook voor de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar van de baan. ‘Er is vanuit het oogpunt van de pandemie nu geen noodzaak meer dat deze kiezers per brief kunnen stemmen.’
Dat schrijft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken in de toelichting op een nieuw conceptwetsvoorstel. Het gaat om wijzigingen van de Tijdelijke wet verkiezingen covid-19, die voor de Tweede Kamerverkiezingen in het leven was geroepen. De minister verlengt de tijdelijke wet om coronamaatregelen bij de herindelingsverkiezingen mogelijk te houden, maar het briefstemmen voor oudere bewoners gaat daarbij overboord.
Geen herhaling
Bij de Kamerverkiezingen kregen de 2,4 miljoen kiesgerechtigde 70-plussers de mogelijkheid hun stem per brief uit te brengen. Dit vergde veel van de organiserende gemeenten, onder meer omdat de briefstemprocedure niet door alle briefstemmers goed werd begrepen. De minister besloot nog tijdens de verkiezingen de regels aan te passen, om te voorkomen dat stapels stemmen ongeldig moesten worden verklaard. De Kiesraad oordeelde onlangs al dat briefstemmen op dezelfde manier niet voor herhaling vatbaar is.
De minister acht de maatregel niet meer nodig in verband met het geweken coronagevaar voor ouderen: ‘Inmiddels is deze groep kiezers gevaccineerd. Volgens de cijfers van het RIVM is de vaccinatiegraad onder de thuiswonende leeftijdsgroepen vanaf 65 jaar tussen de 73 procent en 91 procent voor de eerste vaccinatie en neemt de vaccinatiegraad nog steeds elke week iets toe.’
Debat briefstemmen
De mogelijkheid van briefstemmen hoeft hiermee niet definitief te verdwijnen, maar de tijdelijke wet is niet de plek om dit te regelen. ‘Uiteraard kan er een debat worden gevoerd over de vraag of het stemmen per brief, bijvoorbeeld op aanvraag, als een vorm van vervroegd stemmen wenselijk is binnen het verkiezingsproces. De beide Kamers hebben ook gevraagd om een dergelijke gedachtewisseling,’ schrijft Ollongren.
‘Dit debat dient echter gevoerd te worden in het kader van een eventuele wijziging van de Kieswet, en niet in het kader van de Twv. Dat is immers een tijdelijke wet om in corona-omstandigheden op een veilige manier verkiezingen te kunnen houden. Een wet bovendien die de regering wil laten vervallen zodra de ontwikkelingen rondom het coronavirus dat mogelijk maken.’
Introductie van briefstemmen voor álle kiesgerechtigden ‘vraagt een fundamenteel debat over de afweging ten aanzien van de risico’s op schending van een aantal waarborgen, waar het verkiezingsproces aan dient te voldoen. Het invoeren daarvan brengt een heel nieuwe wijze van stemmen mee en is een zeer majeure verandering van het verkiezingsproces. Als dat wordt overwogen, dient dat gepaard te gaan met een traject van testen.’
Vervroegd stemmen
De minister draait ook de eerdere uitbreiding van het aantal mogelijke volmachten terug van drie naar twee. Het ‘vervroegd stemmen’ krijgt wel een vervolg en wordt zelfs uitgebreid: niet alleen ‘risicogroepen’ maar alle kiezers moeten verspreid over een aantal dagen hun stem kunnen uitbrengen. ‘Dit maakt de kans op drukte in het stemlokaal kleiner, wat het makkelijker maakt om voldoende afstand te houden.’
Geef een reactie