Door een wijziging van de Wet BRP zijn gemeenten sinds dit jaar verplicht mensen op een briefadres in te schrijven als ze geen woonadres kunnen opgeven. De Tweede Kamer maakt zich zorgen dat deze burgers van het kastje naar de muur worden gestuurd. Gemeenten zijn op hun beurt bang voor fraude en misbruik van het briefadres. Voor ingewikkelde gevallen zijn daarom nu afspraken gemaakt.
Dat schrijft staatssecretaris Van Huffelen van Digitalisering in een brief aan de Tweede Kamer. Ze beschrijft ‘acties die zijn en worden ondernomen om het doel van de wetswijziging te bereiken, namelijk het voorkomen dat mensen die daar recht op hebben niet worden ingeschreven bij een gemeente en dat ze ondanks de wetswijziging alsnog tussen wal en schip vallen. Ik wil me blijvend inzetten om gemeenten en burgers te ondersteunen bij dit belangrijke onderdeel van de BRP,’ aldus de staatssecretaris.
Briefadres
Gemeenten moeten sinds 1 januari 2022 iedereen zonder woonadres verplicht inschrijven op een briefadres. Ook wanneer niet of lastig valt vast te stellen in welke gemeente deze persoon feitelijk verblijft. Personen die rechtmatig – en aannemelijk langer dan vier maanden binnen zes maanden – in Nederland zullen verblijven, moeten ingeschreven worden in de Basisregistratie Personen (BRP).
Niet inschrijven als ingezetene behoort niet meer tot de opties. Kan iemand zelf niet voor een geschikt briefadres zorgen, dan moet de gemeente dat doen. Bijvoorbeeld op het adres van het gemeentehuis of een andere gemeentelijke locatie. Dit helpt dak- en thuislozen, omdat zij een briefadres nodig hebben voor een uitkering, (sociale) huurwoning en zorgverzekering.
Geweigerd
Gemeenten zijn bang dat met de briefadressen fraude kan worden gepleegd, schrijft Van Huffelen. Daarnaast willen burgers soms bewust onder de radar van de overheid blijven. Gemeenten hebben duidelijk gemaakt dat de wetswijziging een aanzuigende werking kan hebben op burgers die misbruik willen maken van het briefadres. Ze benadrukken dat hier aandacht voor moet blijven. Er zijn dus situaties waarin een briefadres geweigerd moet worden, bijvoorbeeld bij de constatering dat de burger wel een woonadres heeft.
Zorgen
Ook tijdens de consultatie en bij de voorbereiding van implementatie van de wetswijziging hebben diverse gemeenten, de NVVB en de VNG al hun zorgen geuit over de uitvoerbaarheid en over mogelijk misbruik van het briefadres. De staatssecretaris zegt deze zorgen serieus te nemen en de komende maanden contact te onderhouden met gemeenten over hun ervaringen met de uitvoering van de wetswijziging. Ze zal bij de evaluatie van de wet ook de mogelijke ongewenste effecten laten meewegen, maar zegt ook:
‘Te vaak heeft angst voor fraude en misbruik bij gemeenten ertoe geleid dat juist kwetsbare mensen in de problemen komen. Voor mensen die in een moeilijke situatie zitten, kan de inschrijving met een briefadres juist het zetje geven om weer orde op zaken te kunnen stellen, of ervoor te zorgen dat de problematiek niet toeneemt. Bij complexe casuïstiek, die zich ondanks de wetswijziging en de ondernomen acties blijft voordoen, moet het uitgangspunt zijn: de overheid moet zorgen voor haar inwoners. En dat kan slechts door inschrijving met een Nederlands adres in de BRP, desnoods met een briefadres van de gemeente zelf.’
Ondersteuning
Met betrokken partners is besproken welke ondersteuning nodig is om correct te kunnen handelen bij ingewikkelde casussen. Bijvoorbeeld als een persoon tussen gemeenten zwerft, of wel een woonadres heeft, maar daar eigenlijk niet mag wonen of wanneer iemand niet kan aantonen waar hij verblijft.
De Tweede Kamer vroeg hoe geborgd wordt dat er niemand meer tussen wal en schip valt. Hiervoor zijn volgens Van Huffelen twee soorten maatregelen genomen. Er is en wordt veel aandacht besteed aan communicatie met gemeenten en hulporganisaties en daarnaast zijn er afspraken gemaakt over ondersteuning van gemeenten bij complexe zaken.
Handreiking en informatie
Ter ondersteuning van gemeenten is in samenwerking met Divosa de Handreiking briefadressen en het voorkomen van dakloosheid gemaakt. De Handreiking biedt naast handvatten ook praktijkvoorbeelden. Op de website van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) staan instructies en antwoorden op veel gestelde vragen. Deze worden regelmatig aangevuld als bepaalde vragen vaak binnenkomen bij de NVVB of RvIG. Ook geeft de NVVB informatie aan gemeenten via haar adviesbureau.
Advies RvlG
Gemeenten kunnen de RvIG benaderen voor advies, zoals bij complexe situaties waar ruggenspraak gewenst is of wanneer gemeenten een verschil van inzicht hebben over wie verantwoordelijk is voor inschrijving. Ook burgers en belangenverenigingen kunnen de RvIG benaderen als er problemen spelen rondom de inschrijving. Die neemt vervolgens contact op met de betreffende gemeente om te voorzien in advies en mogelijk het vinden van een passende oplossing. Op deze manier zijn de afgelopen periode meerdere burgers geholpen met een correcte inschrijving, aldus Van Huffelen.
Helaas heeft de gemeente Berkelland geweigerd om mee te werken aan een briefadres. Terwijl ik in het bezit ben van een volwassen recreatiewoning in dezelfde gemeente. Men kan toch niet met droge ogen beweren dat ik een risico oplever voor dezelfde gemeente. Allerlei drogredenen worden gebruikt en het lijkt eerder op iets persoonlijks dan op wetgeving. De gemeente heeft een dwangsom opgelegd van 30.000 euro als ik mijn BRP inschrijving handhaaf. Ik heb me dan ook noodgedwongen laten uitschrijven om deze boete te voorkomen. Nergens kan ik hulp vinden om deze onverkwikkelijke zaak op te lossen.