Nog precies een maand en dan gaan de stemlokalen weer open. De gecombineerde verkiezingen voor de Provinciale Staten en de waterschappen staan op het programma. Met onder andere een aantal nieuwigheden voor de organiserende gemeenten. Een korte vooruitblik.
Verwachte opkomst
Hoe druk zal het worden bij de stembureaus? Afgaand op de laatste edities valt een opkomst te verwachten van rond de 50 procent. In 2015 kwam 47,8 procent opdagen, in 2011 nog 56 procent. Voor de waterschappen was de opkomst zo diep gezakt dat vorige keer is besloten deze verkiezing te laten samenvallen met die voor Provinciale Staten. Dat bleek een succes, het aantal ingevulde biljetten verdubbelde. De opkomst kwam daarmee op bijna 44 procent. Vandaar dat opnieuw voor deze combinatie is gekozen.
Toegankelijke stembureaus
Belangrijk om te weten: bij de komende stembusronde moeten in principe alle stembureaus toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Als dat niet het geval is, moet het college de raad via een brief informeren waarom dit niet is gelukt. Er is een globale checklist (Excel/ods) beschikbaar, maar ook een uitgebreidere beschrijving (pdf) van alle zaken waarmee rekening dient te worden gehouden in en rondom de stemlokalen. In twaalf gemeenten kunnen mensen met een visuele beperking bij 23 stembureaus zelfstandig stemmen met behulp van een mal met audio-ondersteuning. Dit is een vervolg op een geslaagde proef in Den Haag bij de gemeenteraadsverkiezingen.
Criteria versoepeld
Aanvankelijk leefden veel zorgen over de toegankelijkheidseis vanwege de kosten voor benodigde aanpassingen. De criteria zijn daarom op een aantal punten versoepeld. Het is dus belangrijk de bovenvermelde, actuele documenten erbij te houden. Maar dan nog blijft het een hele toer. ‘Strikte toepassing zal er waarschijnlijk toe leiden dat een fors aantal stemlokalen als niet toegankelijk bestempeld moeten worden,’ schreef de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB).
Stembureau op de kaart
Gemeenten kunnen, net als bij de afgelopen raadsverkiezingen, kiezers helpen het dichtstbijzijnde stembureau te vinden. Daarvoor is weer een digitale kaart in de maak, waarvoor ambtenaren de gegevens kunnen aanleveren. De kaart komt vervolgens op waarismijnstemlokaal.nl. Door gebruik van open data kunnen bovendien koppelingen worden gemaakt met Facebook, Google of de gemeentelijk website. Honderdduizenden kiezers zouden de kaart vorig jaar hebben gebruikt.
Uitslagen online
Als deze drempels allemaal zijn genomen en de verkiezingen zijn in goede orde verlopen, dan geldt dit jaar als novum dat de processen-verbaal van de uitslag verplicht online moeten worden gepubliceerd. Dit moet de transparantie van het verkiezingsproces en daarmee het vertrouwen hierin vergroten. Die nieuwe verplichting lijkt nog niet overal bekend. ‘Er bereiken ons signalen uit het land dat nog niet iedere gemeente even goed op de hoogte is van de nieuwe verplichting,’ aldus de NVVB eerder deze maand.
