Stemgerechtigden kunnen vandaag hun stem uitbrengen voor Provinciale Staten en de waterschappen. Voor de inrichting van het stembureau en voor het uitbrengen van stemmen gelden tal van regels. Wat mag wel en wat mag niet in het stemlokaal?
Stemfies
Een kiezer mag een foto van zichzelf maken in het stemhokje. De Kiesraad is kritisch over zulke ‘stemfies’, omdat de reden voor het maken van zo’n foto zou kunnen zijn dat iemand zijn stem voor geld heeft verkocht en daar bewijs van moet laten zien. Aan de andere kant is het maken van stemfies aantrekkelijk voor jongeren, die juist van harte welkom zijn bij verkiezingen. Na wat discussies sinds de stemfie in 2014 opdook, is besloten dat de stemfie mag.
Inrichting
In het stemlokaal moet een tafel en een aantal stoelen staan voor de stembureauleden, een stembus en een of meerdere stemhokjes. De tafel moet op voldoende afstand van de hokjes worden gezet, zodat een kiezer voldoende privacy heeft. De kiezers mogen niet achter de tafel komen, maar ze moeten wel kunnen zien wat de stembureauleden doen. Er mogen geen gordijnen hangen voor het stemhokje, omdat zichtbaar moet zijn wat een kiezer in het hokje doet.
Neutraal
Bij elke verkiezing zijn er stemlokalen waar partijposters blijken te hangen, vlaggen van buitenlandse politieke partijen, of kranten met duidelijk zichtbare advertenties van partijen. Dat mag niet; een stembureau moet neutraal zijn ingericht. Ook in de directe omgeving van het stembureau mag niemand op wat voor manier ook reclame maken voor een partij noch om volmachten vragen. Dat laatste heet ronselen en is strafbaar.
Juiste lokaal
Een stemgerechtigde moet zijn stempas meenemen naar het bureau en moet zich kunnen legitimeren met paspoort, identiteitskaart of rijbewijs. Omdat waterschappen zich uitstrekken over gemeente- en provinciegrenzen, kan het zijn dat een stemmer bij een bepaald bureau niet kan stemmen voor het waterschap waar hij bij hoort. Gemeenten als Amsterdam, Rotterdam en Arnhem vallen zelfs onder het werkgebied van drie waterschappen. De kiezer wordt doorverwezen naar het juiste lokaal.
Stemgeheim
Een stemmer moet vanwege het stemgeheim alleen het stemhokje in. Hiermee wordt ook voorkomen dat iemand wordt gedwongen ergens op te stemmen. Alleen mensen met een lichamelijke beperking en blinden en slechtzienden mogen worden geholpen.
Kinderen
Een kind mag niet mee het stemhokje in. Alleen als iemand een baby of een kindje tot drie jaar bij zich heeft kan hij of zij wel toestemming vragen aan de voorzitter van het stembureau, omdat kinderen op deze leeftijd geen invloed op het stemgedrag kunnen hebben.
Vergissing
Wie zich heeft vergist en een verkeerd hokje heeft roodgekleurd, mag éénmaal een nieuw stembiljet vragen. Het ‘verkeerde’ stembiljet wordt ingenomen en onbruikbaar gemaakt, maar wel bewaard. Deze biljetten gaan ’s avonds terug naar het centrale stembureau. Een kiezer mag ook geen hokje inkleuren. Dat geldt als een blanco stem.
Vanmorgen ging ik in Utrecht stemmen op Zuilen beatrixlaan, ik had geen legitimatie van mijn man meegenomen zodat ik niet voor hem kon stemmen oke dat is logisch, ik heb toen zelf wel gestemd omdat ik niet wist of ik nog een mogelijkheid zou hebben opnieuw naar het stembureau te gaan. Mijn man had mij gevraagd voor hem te stemmen, hij is ziek en niet in staat het zelf te doen. Dus vond ik het rot en ben vanmiddag alsnog naar het stembureau gegaan met stembiljet en legitimatie en mijn eigen legitimatie, tot mijn grote verbazing en teleurstelling is stemmen alleen mogelijk als het voor beiden tegelijkertijd gebeurt! Dit hebben zij op dat bureau vanmorgen niet gemeld en tevens staat hierover niets op het stembiljet vermeld, ik ging er vanuit dat elke stem belangrijk is althans dat wordt beweerd maar ik vind dit echt een onmogelijke reactie.?
Dank voor uw verhaal. We moesten even zoeken, maar de regel blijkt eind jaren tachtig te zijn ingevoerd tegen het ronselen van stemmen. Dat heeft voor u helaas teleurstellend uitgepakt. Misschien is het goed om uw ervaring ook onder de aandacht te brengen bij uw gemeente en/of de Kiesraad: https://www.kiesraad.nl/contact
Bij verkiezingen gebruikt de gemeente ons kunstatelier als stemlokaal. Nu is er de laatste keer een schilderij tje verdwenen wat in het stemlokaal stond. De gemeente vindt dat wij daar eerst aangifte van moeten doen. Ik, als voorzitter van de Vereniging voor Beeldende Kunst, ben van mening dat de gemeente dit moet regelen. Zij hebben tenslotte die dag het gebouw in gebruik. Wat is uw mening?