Werken op een stembureau: wat verdient het?

Met de verkiezingen voor de deur werven gemeenten nog volop stembureauleden. Wat kunnen die precies bijverdienen? En: hoe vind je ze?

Na de Statenverkiezingen afgelopen maart is 23 mei, donderdag dus, de beurt alweer aan de Europese Parlementsverkiezingen. Om het stemproces in goede banen te leiden zijn er op de stembureaus heel wat handjes nodig. Gemeente.nu stelt de vraag: wat schuift dit werk eigenlijk, en hoe werf je genoeg leden en tellers? 

De colleges van burgemeester en wethouders zijn verantwoordelijk voor de bemensing van de bureaus, zo schrijft de Kiesraad. De leden van het stembureau worden dan ook aangesteld door het college. Een stembureau moet uit minstens drie leden bestaan en maximaal zeven, van wie er één de voorzitter is. Er kunnen plaatsvervangende leden worden benoemd, bijvoorbeeld om te tellen, maar dat is niet verplicht. Hiervoor geldt dan ook geen voorgeschreven aantal. Raadzaam is het wel, aldus de Kiesraad, met het oog op de lange openingsuren van de stemlocaties.

Wisselend presentiegeld

Het presentiegeld voor stembureauleden is niet wettelijk geregeld. Elke gemeente bepaalt zelf of en wat er wordt vergoed. In de praktijk zijn er nogal wat verschillen. Bijvoorbeeld tussen de vergoeding voor een voorzitter, lid en teller. De eerste krijgt meestal meer, maar die heeft dan ook de verantwoordelijkheid dat alle regels rond het stemproces goed worden nageleefd. De laatste ontvangt doorgaans het minst. Het scheelt soms ook of het om een ochtend-, middag- of avonddienst gaat. Sommige gemeenten hanteren een uurtarief of een vast bedrag. Andere betalen per dagdeel.

De vergoeding is in principe altijd belast, gemeenten betalen bruto uit. Soms is er sprake van een onbelaste vrijwilligersvergoeding, maar daaraan stelt de fiscus paal en perk: in 2019 ligt de lat hiervoor op maximaal 5 euro per uur en 170 euro in een maand. Deze bedragen worden geregeld aangepast.

Voorbeelden van verdiensten

Over het algemeen kun je zeggen dat de noeste arbeid niet direct een Dagobert Duck van je maakt. Maar hé, je draagt een steentje bij aan de democratie, en dat is onbetaalbaar. Toch is het natuurlijk interessant wat je eraan overhoudt. Dat verschilt nogal, zoals we zien we bij een paar voorbeelden. In de gemeente Zaanstad ontvangt de voorzitter van het stembureau 322 euro. Een lid krijgt 232 euro en een teller 58 euro. Wie maandagochtend 27 mei komt tellen bij de centrale stemopneming (CSO) ontvangt 13,50 euro per uur.

In de gemeente Breda is de vergoeding voor stembureauvoorzitters een stuk lager: 150 euro. Voor stembureauleden komt het bedrag op 125 euro, ook veel minder dan in Zaanstad. ‘Dit is inclusief een onbelast deel van 40 euro voor eten, consumpties en telefoongebruik,’ aldus de gemeente.

Haarlem vergoedt leden van het stembureau 80 euro per dagdeel, en 160 als iemand de hele dag actief is. Stemmentellers moeten zich in Haarlem tevreden stellen met 35 euro. In Den Haag strijken zij 80 euro op en in de gemeente West Betuwe 25 euro – mooi binnen de belastingvrije ruimte.

Stemmentellers werven

Sommige gemeenten regelen zelf leden en tellers. Ze vragen ambtenaren en roepen inwoners op via de gemeentesite en vacaturepagina’s, sociale media en huis-aan-huiskranten. Andere gemeenten gebruiken doelgroepgericht de app Mijnstembureau, bedoeld voor het monitoren van de opkomst, als wervingsinstrument. Dat doen bijvoorbeeld Rotterdam, Zwijndrecht en Groningen.

Andere gemeenten laten het zoeken naar de juiste mensen over aan uitzendbureaus. Een dagklus tegen matige beloning is niet waar iedereen warm voor loopt tenslotte. Zo worden in de gemeente Alkmaar nog stemmentellers gezocht en Bloemendaal zoekt een gastvrouw om minder validen toegang te verlenen tot de stembureaus.

Meer over de Europese verkiezingen

Van de 355 gemeenten gaan er 72 experimenteren met een centrale opzet bij het tellen van de stemmen. De stembureaus binnen deze groep tellen donderdagavond 23 mei na sluitingstijd de biljetten alléén op partijniveau. Op basis daarvan bepaalt elke gemeente een voorlopige uitslag, die zondagavond 26 mei bekend wordt gemaakt. De deelnemers aan het experiment tellen pas op maandag 27 mei, op een centrale locatie, hoeveel stemmen de afzonderlijke kandidaten kregen. Tot slot is er ook nog de publicatieplicht en een zwarte lijst voor de gemeenten die daaraan niet voldoen.

Meer weten over de verkiezingen? In dit artikel staan feiten en weetjes voor gemeenten op een rij. Over een toegankelijk stemlokaal bijvoorbeeld, of bijzondere stemlocaties.