Werken op een stembureau: wat verdient het?

Met de verkiezingen voor de deur werven gemeenten nog volop stembureauleden. Wat kunnen die precies bijverdienen? En: hoe vind je ze?

Na de Statenverkiezingen afgelopen maart is 23 mei, donderdag dus, de beurt alweer aan de Europese Parlementsverkiezingen. Om het stemproces in goede banen te leiden zijn er op de stembureaus heel wat handjes nodig. Gemeente.nu stelt de vraag: wat schuift dit werk eigenlijk, en hoe werf je (genoeg) leden en tellers? 

De colleges van burgemeester en wethouders van gemeenten zijn verantwoordelijk voor de bemensing van de bureaus, zo schrijft de Kiesraad. De leden van het stembureau worden dan ook aangesteld door het college. Een stembureau moet uit minstens drie leden bestaan en maximaal zeven, van wie er één voorzitter is. Er kunnen plaatsvervangende leden worden benoemd, bijvoorbeeld om te tellen, maar dat is niet verplicht. Hiervoor geldt dan ook geen voorgeschreven aantal. Raadzaam is het wel, aldus de Kiesraad, met het oog op de lange openingsuren van de stemlocaties.

Hoogte presentiegeld

De hoogte van het presentiegeld van stembureauleden is niet wettelijk geregeld. Elk gemeentebestuur bepaalt zelf of en wat er wordt vergoed. In de praktijk zijn er nogal wat verschillen. Bijvoorbeeld tussen de vergoeding voor een voorzitter, lid en teller. De eerste krijgt meestal meer, maar die heeft dan ook de verantwoordelijkheid dat alle regels rond het stemproces goed worden nageleefd. De laatste ontvangt doorgaans het minst. Het scheelt soms ook of het om een ochtend- middag of avonddienst gaat. Sommige gemeenten hanteren een uurtarief of een vast bedrag, andere betalen uit per dagdeel. In principe is de vergoeding belast, gemeenten keren het bedrag bruto uit. Soms is er sprake van een vrijwilligersvergoeding, maar daaraan stelt de fiscus paal en perk: in 2019 maximaal 5 euro per uur en 170 euro op een dag.

Voorbeelden van verdiensten

Over het algemeen kun je zeggen dat de noeste arbeid niet direct een Dagobert Duck van je maakt. (Maar hé, je draagt wel een steentje bij aan de democratie, en dat is onbetaalbaar.) Toch nog een paar voorbeelden van hoe vergoedingen kunnen verschillen. In de gemeente Zaanstad ontvangt de voorzitter 322 euro. Een lid krijgt 232 euro en een teller 58 euro. Wie maandagochtend 27 mei komt tellen bij de centrale stemopneming (CSO) ontvangt 13,50 euro per uur.

In de gemeente Breda is de brutovergoeding voor stembureauvoorzitters een stuk lager: 150 euro. Voor stembureauleden komt het bedrag op 125 euro. ‘Dit is inclusief een onbelast deel van 40 euro voor eten, consumpties en telefoongebruik,’ aldus de gemeente.

In Haarlem wordt er voor de werkzaamheden als stembureaulid 80 euro per dagdeel vergoed (belast) en 160 als iemand de hele dag actief is. Stemmentellers krijgen er 35 euro. In Den Haag krijgen de tellers 80 euro, in de gemeente West Betuwe verdienen zij 25 euro; mooi binnen de belastingvrije ruimte.

Stemmentellers werven

Sommige gemeenten regelen zelf leden en tellers. Ze vragen ambtenaren en roepen inwoners op via de gemeentesite en vacaturepagina’s, sociale media en huis-aan-huiskrantjes om zich te melden. Andere gemeenten gebruiken doelgroepgericht de app Mijnstembureau, bedoeld voor het monitoren van de opkomst, als wervingsinstrument. Dat doen bijvoorbeeld Rotterdam, Zwijndrecht en Groningen.

Daarnaast zijn er genoeg gemeenten die het vinden van kandidaten overlaten aan (verschillende) werving- en selectiebureaus. Tijdelijk werk en een matige beloning zijn tenslotte best lastige wervingscriteria. Zo worden er in de gemeente Alkmaar nog stemmentellers gezocht en Bloemendaal zoekt een gastvrouw om minder validen toegang te verlenen tot de stembureaus.

Meer over de Europese verkiezingen

Van de 355 gemeenten gaan er 72 experimenteren met een centrale opzet van het tellen van de stemmen. Hier tellen de stembureaus op donderdagavond 23 mei na sluitingstijd de biljetten alleen op partijniveau. Op basis daarvan wordt voor elke gemeente een voorlopige uitslag bepaald die op zondagavond 26 mei bekend wordt. Deze stembureaus tellen pas op maandag 27 mei, op een centrale locatie, hoeveel stemmen op de afzonderlijke kandidaten zijn uitgebracht. Tot slot is er ook nog de publicatieplicht en een zwarte lijst voor de gemeenten die daaraan niet voldoen.

Meer weten over de verkiezingen? In dit artikel staan feiten en weetjes voor gemeenten op een rij. Over een toegankelijk stemlokaal bijvoorbeeld, of bijzondere stemlocaties.