Bezuinigen is zeker niet alleen een financiële operatie, maar de aanleiding om een andere wijze van werken te introduceren.
– OPINIE –
Als er meer gedaan moet worden met minder geld dan vraagt dat om ambitie en partnership. Dit betekent dat de klassieke methode van ‘gemeente bedenkt beleid, bepaalt beleid en bemoeit zich met de uitvoering want ze betaalt tenslotte’ niet langer zal voldoen.
Als de gemeente niet meer of minder betaalt, kunnen er twee dingen gebeuren; activiteiten en/of voorzieningen worden beëindigd of andere partijen gaan taken overnemen en anders organiseren. Deze laatste optie biedt veel perspectief in vooral het sociaal-economische domein.
Maatwerk
De verantwoordelijkheid van gemeenten om meer maatwerk te gaan bieden voor bemiddeling naar arbeid, verstrekking van zorgpakketten en participatiemogelijkheden vraagt een doortastende aanpak. Omdat de middelen beperkt zullen zijn en de belangen van de burger groot zijn, zullen de verantwoordelijkheden anders verdeeld moeten worden.
Om het gevaar tegen te gaan dat het alleen maar gaat om het verschuiven van het probleem (komt vaak voor bij gemeentebesturen met een krappe beurs), zal vooral ingezet moeten worden op een efficiënte uitvoering. Hiervoor is nodig dat gemeenten samen met uitvoeringspartijen uit onderwijs, bedrijfsleven en zorg bepalen wat de gezamenlijke ambitie is. Publiek-private initiatieven laten zien dat zij beter in staat zijn om meer maatschappelijk resultaat te boeken tegen geringe kosten.
In onze WMO-uitvoeringspraktijk hebben we bijvoorbeeld het lokale bedrijfsleven weten te interesseren om de boodschappenservice voor kwetsbare groepen uit te voeren en niet zelf – betaald door de gemeente- te doen. De winst van dit praktische voorbeeld is betrokkenheid van het bedrijfsleven en een structurele oplossing voor een maatschappelijk probleem waar de gemeente minder kosten voor hoeft te maken.
Cocreatie
Dit vraagt om een andere rolinvulling van de gemeente. Om tot cocreatie van beleid te komen en daarmee ook van invloed laat zijn dat de belangen van anderen worden meegewogen. De rollen worden omgedraaid. Benoem de problemen en vraagstukken en geef vervolgens ruimte om het anderen te laten vertalen en uitvoeren. De gemeente is niet langer de eigenaar van het beleid en de uitvoering maar organiseert het proces.
Op deze manier ontstaat een motor om privaat/publieke samenwerking vorm te geven en is het meer dan het herverdelen van de kosten. Het gaat om een investering waarbij beide (of meerdere) partijen hun belangen terugvinden.
Hans Spigt is oud-wethouder sociale zaken van de gemeente Dordrecht en initiator van Besturen.nu. Jaap Geerlof is bestuursvoorzitter van de B&A-groep
Het is uit rapporten van BZK en van de Nationale Ombudsman al te lezen dat er veel winst – in letterlijke en figuurlijke zin – kan worden geboekt als gemeenten de aanpak en behandeling van klacht- en bezwaarschriftenprocedures op een andere wijze uitvoeren. Het meteen zoeken van het persoonlijke contact met de burger om te bezien wat er werkelijk schuil gaat achter de geuite klacht of het gemaakte bezwaar bespaart kosten en tijd. En het levert winst op voor het imago van ?de overheid?!
Deze aanpak vraagt om het ontwikkelen van vaardigheden in het voeren van een goed gesprek. En voor deze andere wijze van werken moet steun bestaan bij het management en het bestuur.
Vanuit mijn ervaringen in de verschillende hoedanigheden waarop ik voor gemeenten werkzaam ben (geweest) kan ik van harte aanraden om u te ori?nteren op de mogelijkheden die het Mediation Trainingsinstituut MTi u biedt om deze wijze van werken in uw organisatie te implementeren.