Opinie ‘Innovatie’ is een verwarrend woord.

Innovatief innovatiegericht inkopen is waar het naar toe gaat. Maar hoe?

‘Innovatie’ is een verwarrend woord. Net als ‘strategisch’ bijvoorbeeld. Er zijn weliswaar goede definities van, toch heeft iedereen er een ander beeld bij. Dat hangt vooral af van het sociale referentiekader en de ervaringen van degene die de term gebruikt. De één vindt iets compleet normaal (traditioneel) terwijl een ander datzelfde zeer innovatief vindt. Vast wel herkenbaar.

Toch hebben veel mensen de mond vol van innovatie. Ze schrijven er verschillende positieve effecten aan toe. Groei, efficiency, concurrentiekracht, toegevoegde waarde en welvaart: de Nederlandse economie moet het hier in toenemende mate van hebben. Daarom besloot het kabinet 2,5% van de overheidsinkopen aan innovaties te besteden. Deze maatregel vertegenwoordigt een waarde van 1,6 miljard euro per jaar. Geen onbeduidend bedrag. Maar hoe zorgen we ervoor dat dit geld ook het gewenste rendement oplevert?

Het begint met een goed inkoopproces. De theorie zegt dat innovaties het beste op een innovatieve manier kunnen worden ingekocht. Innovatief innovatiegericht inkopen dus. Het lijkt in eerste oogopslag een contaminatie, maar als je het even laat bezinken merk je dat het klopt. Immers, met traditionele inkoopmethoden bereik je meestal alleen de traditionele ondernemers.

Maar wat ís nou een innovatie? En wat is een innovatieve manier om hem in te kopen? Dat hangt er maar net van af… Best Value, UAV-gc, PPS, EMVI, Marktconsultatie, DBMFO zijn onder andere voorkomende voorbeelden. Het is erg belangrijk dat overheidsorganisaties, die vaak erg risicomijdend zijn, erkennen dat er met innovatief inkopen wel eens wat misgaat. Trial and error is niet de veiligste weg. Ook brengt de weg je wellicht niet helemaal waar je wilt uitkomen. Je neemt een gecalculeerde gok. Een nieuwe methode kan er echter wel voor zorgen dat je díe ondernemers bereikt die werkelijk innovatief zijn.

De recente perikelen rondom integriteit in het inkoopproces zorgen ervoor dat bij veel overheidsorganisaties juristen zich meer en meer bemoeien met aanbestedingen. De rechtmatigheid van het proces is nog belangrijker geworden. Bij innovatief inkopen is het juist de kunst om het doel goed voor ogen te houden en minder de weg er naar toe. Het is daarom dus nog een hele uitdaging om de kabinetsdoelstelling te behalen. Maar ik hoop het van harte!

Door het uitwisselen van kennis en ervaringen (wat werkt wel en wat werkt niet) neemt de kans op succes bij het innovatief innovatiegericht inkopen fors toe. Ik doe op dit moment een onderzoek met een student van de Haagse Hogeschool naar procesinnovaties bij verschillende inkoopcategorieën bij overheidsorganisaties. Ook zoeken we het antwoord op de vraag wat de overheidsinkoper over de streep trekt om procesinnovaties toe te passen. Met dat antwoord kunnen experimenten in het ‘procurement lab’ een stukje effectiever worden. Als het onderzoek klaar is zullen we de opgedane kennis via deze weg met u delen.