Er is een groeiend aantal gemeenten dat permanent aandacht besteedt aan het terugdringen van belemmerende regels en het verbeteren van de dienstverlening. Waarom lukt het bij hen wel en wat zijn de succesfactoren van die gemeenten?
‘Wat zijn de werkende elementen van de aanpak van regeldrukreductie bij gemeenten die hier succesvol mee bezig zijn?’. Die vraag stond centraal in een quickscan die is uitgevoerd door KING onder tien gemeenten, waarbij is gekeken naar werkende elementen die binnen gemeenten mogelijk een rol kunnen spelen om de ervaren regeldruk te verminderen.
Regeldruk is een hardnekkig probleem. Regeldruk, en de daaronder vallende administratieve lasten, zijn de kosten die het bedrijfsleven moet maken om te voldoen aan de informatieverplichtingen die voortvloeien uit wetten en regels van de overheid. Het gaat daarbij onder meer om het verzamelen, bewerken, registreren, bewaren en ter beschikking stellen van informatie. Ondanks de aandacht voor het onderwerp en de doelstellingen van verschillende kabinetten, is regeldruk voor (kleine) ondernemers in de afgelopen jaren nauwelijks afgenomen. Nog altijd is Nederland een land met een woud aan regels. Toch zijn er lichtpunten. Zo is er een groeiend aantal gemeenten dat permanent aandacht besteedt aan het terugdringen van belemmerende regels en het verbeteren van de dienstverlening. Waarom lukt het bij hen wel en wat zijn de succesfactoren van die gemeenten?
‘Gewoon doen!’
Erg belangrijk als het gaat om het terugdringen van regeldruk, is om gewoon te doen en daarbij uit te gaan van de eigen kracht. Dat hebben ze ook ervaren in de gemeente Eindhoven. “Gewoon doen! Niet te lang bezig zijn met schrijven, uitwerken en het maken van een plan van aanpak. Natuurlijk moet je daarover wel nadenken, maar je moet ook gewoon aan de slag gaan.” Een tweede werkend element is organisatorische inbedding. Zorg dat de aanpak past binnen een grotere beweging in de eigen organisatie.
Cruciaal in dat proces is bewustwording. Zo zien ze dat ook bij de gemeente Den Haag. “De collega’s en de raad maken zich zorgen om nieuwe regeldruk, maar zij zitten er natuurlijk wel zelf bij als het gebeurt.” Ook focus op dienstverlening blijkt goed te werken. Wat betreft de gemeente Noordoostpolder betekent dat met name dat ondernemers aan de voorkant weten waar zij aan toe zijn en wat nodig is om dat voor elkaar te krijgen. “We hebben niet zozeer de regels verminderd, maar wel de dienstverlening aan de ondernemers verbeterd.”
Experimenteerruimte
Ruimte om te experimenteren is een andere succesfactor. Het stimuleert innovatie en bovendien vermindert het de weerstand. Dat hebben ze ook ervaren in Rotterdam. “Door binnen de aanpak regeldruk te ‘experimenteren’, konden we de verstikkende regelgeving omzeilen. Een experiment werkt ook goed tegen weerstand en interne scepsis.” Inspraak van stakeholders is ook een element dat speelt bij het terugdringen van regeldruk. Gebleken is dat te veel inspraak ten koste gaat van slagvaardigheid en effectiviteit.
Dat zag ook de gemeente Hollands Kroon. “Op het moment dat je toestemming gaat vragen aan stakeholders, willen zij er ook wat van vinden. Wij hebben hen achteraf geconfronteerd met een verkorte procedure rondom het verlenen van vergunningen. Dat werkte goed.” Als gewerkt wordt aan het verminderen van regeldruk, is het belangrijk dat die aanpak ook bestuurlijk verankerd is en er politiek draagvlak is. Zoals in de gemeente Roosendaal. “Wij zijn met raadsleden langs de ondernemers gegaan zodat zij zelf konden uitleggen hoe zij geparticipeerd hadden in het proces. Daarna konden ze eigenlijk geen nee meer zeggen.”
Flitsvergunning
Van eminent belang bij het verminderen van regeldruk is het in contact zijn of komen met ondernemers. In Rotterdam hebben ze daarbij gekozen voor een gevoelsmatige aanpak. “Je gaat met hen in gesprek en dan pas kom je erachter wat er echt speelt en waar die ondernemer last van heeft.” Een aantal gemeenten heeft ervaren dat het hebben van een multidisciplinair team kan helpen om regeldruk te verminderen. Zoals in Hoogeveen. “In het Bouw Begeleidings Team zit iemand van elke betrokken afdeling en die persoon heeft mandaat om te beslissen over de aanvragen die worden voorgedragen. Daardoor kunnen wij vergunningsaanvragen binnen een week behandelen.”
Een belangrijk werkend element is een gevoel van urgentie om de rol van de gemeente te veranderen. Bij de gemeente Boekel was dat een afgeblazen fusie tussen de gemeenten Boekel, Uden en Veghel. “Op dat moment hebben wij besloten zelf dingen beter te regelen.” Een laatste, tiende werkend element is het introduceren van een flitsvergunning. Er valt veel winst te behalen door bij veelvoorkomende vergunningen (‘laaghangend fruit’) de afhandeling te versnellen. De gemeente Noordoostpolder kan daar over meepraten. “De flitsvergunning staat bij ons voor snelheid, met behoud van kwaliteit. De tijdsbesparing zit ‘m in de dode tijd eruit te halen. De winst zit in klanttevredenheid, zo is gebleken uit gesprekken met aanvragers.”
