Secretaris Harrie Timmermans legt de visie van de gemeente Eersel uit. Het NUP heeft daarin een bescheiden rol als één van de middelen om de dienstverlening aan burgers en bedrijven te optimaliseren.
‘Een toonaangevende gemeente die zelfbewust en proactief samen de verwachting overtreft’. Dat is het beeld waar de Brabantse gemeente Eersel (circa 18.000 inwoners) voor wil staan.
Het beleid van de gemeente is gestoeld op een viertal pijlers, zo schetst Harrie Timmermans, sinds juli 2005 gemeentesecretaris van de Brabantse gemeente. “Als management hebben we kritisch gekeken naar wat nou eigenlijk onze opgave is, en daar is een viertal pijlers uitgerold. De eerste pijler is dat we er in ieder geval voor willen zorgen dat de basis op orde is, en dat we onze bedrijfsvoering strak georganiseerd hebben. Zeker in een tijd die gedomineerd wordt door gebrek aan geld, is dat belangrijk. De tweede pijler is het prikkelen van de integraliteit. Wij zijn een organisatie met bijna alleen maar specialisten, en het wordt pas feest als je die op een goede manier en op de juiste tijd laat samenwerken. De derde pijler gaat over projectmatig werken, een in zijn algemeenheid bij de overheid wat onderontwikkeld gebied. Dat willen we professionaliseren. De vierde pijler is het gegeven dat wij ons bestaansrecht ontlenen aan onze dienstverlenende taak. Wij zijn er niet voor onszelf. Wij zijn er om aan het eind van de dag te kunnen zeggen: wat heeft die burger er aan?”
NUP
In de visie van Eersel is de invoering van het NUP (Nationaal Uitvoeringsplan Dienstverlening en e-Overheid) één van de ondersteunende middelen om de doelstelling te realiseren. “Daarbij hebben we wel zoiets van: we halen er vooral uit wat van onze gading is”, aldus Timmermans. “Het NUP is voor ons geen ICT-feestje, maar we proberen het te benaderen van: wat zijn de elementen die voor ons goed bruikbaar zijn in het streven naar blije en contente klanten? In het kader van de digitalisering snap ik goed dat je een midoffice moet bouwen als je zaakgericht wilt werken. Maar of het voor een kleine gemeente, zoals Eersel, ook interessant is? Het betekent dat je de afweging moet maken tussen de investering ten opzichte van de klanttevredenheid die je ermee zou kunnen vergroten. Je moet de afweging maken of het je die 5 ton waard is. Of zijn er andere manieren, waarbij je met minder middelen toch hetzelfde doel bereikt?”
Timmermans is van mening dat de invoering van het NUP voor een individuele gemeente als Eersel eigenlijk niet behapbaar is. “Dat is ook de reden waarom we bijvoorbeeld bij de invoering van eHerkenning (een van de NUP-resultaatverplichtingen) hebben gezegd: we zoeken de samenwerking. We gaan met onze Kempen-buurgemeenten (Bergeijk, Bladel, Oirschot en Reusel-De Mierden) opschalen naar het niveau van een kleine 90.000 inwoners. Dan hebben we meer massa.”
EHerkenning
Aan de invoering van eHerkenning hangt een prijskaartje, aldus Timmermans. “Als je de platte analyse maakt, de investering aan de ene kant en het aantal transacties dat daar tegenover staat, dan hebben wij hier een relatief dure voorziening. Maar als dienstverlening je core business is, zoals bij de gemeente Eersel, dan mag je er ook wel op investeren zonder dat dat zich gelijk vertaalt in terugverdientijd”, aldus Timmermans, die eHerkenning vooral ziet als één van de middelen om ondernemers serieus te nemen.
“Net zo goed het een middel is dat wij overleg hebben met de belangenbehartigers van de industrie. En net zo goed het een middel is dat wij ons bij de provincie kapot gevochten hebben voor bijvoorbeeld uitbreiding van ons industrieterrein. In dat scala is eHerkenning een onderdeel, waarmee wij richting ondernemers willen zeggen: wij vinden jullie zo belangrijk, u verdient voor ons het zout in de pap, u bent de economische motor in Zuidoost Brabant waar we trots op mogen zijn. We willen met eHerkenning graag voor jullie klaar staan.”
Samenwerking
De implementatie van eHerkenning kon plaatsvinden dankzij een nauwe samenwerking tussen de vijf Kempen-gemeenten. Voor Timmermans is die samenwerking, die begon in 2003, absoluut noodzakelijk. “We werken nu samen op het gebied van ICT, op het gebied van Sociale Zaken en op dat van Personeel en Organisatie. Waar het eindigt weet ik niet, maar voor Eersel is het volstrekt onomstreden dat je voor het soort opgaven waar gemeenten de komende jaren voor staan, te klein bent en dan ook samenwerking móet zoeken. Binnen onze gemeente is dat geen discussie meer. Samenwerken móet.”
Timmermans gaat verder: “Toch zie ik her en der ook nog wel ontkenners. Gemeenten met 14.000inwoners die zo iets hebben van: ‘waar maken we ons allemaal druk over?’. Wat ik hen aanraad? ‘Wakker worden!! Duidelijker kan ik het niet zeggen. Eigenlijk zijn de gemeenten die nu nog met samenwerken moeten beginnen, aan de late kant. Wij hebben er binnen de Kempen-gemeenten tien jaar over gedaan om een infrastructuur op te bouwen en het vanzelfsprekend te vinden dat we elkaar opzoeken. Nou helpt de tijd wel mee dat het urgentiegevoel hoog is, maar het kost gewoon tijd voordat je uiteindelijk ook een werkende samenwerking hebt. Je kunt morgen de intentie uitspreken om samen te werken, maar er gaat zeker een jaar of twee overheen tussen een intentie uitspreken en een werkend geheel. Die tijd heb je niet.”
Toekomst
Besparingen, decentralisaties, maar ook burgers en bedrijven die steeds vaker op hún manier en in hún tijd zaken willen doen met gemeenten. Timmermans is ervan overtuigd dat gemeenten de komende jaren nog pittige veranderingen te wachten staat. In het ideaalbeeld van Timmermans zouden de veranderingen er toe moeten leiden dat iedere medewerker van de gemeente, van de bode tot aan de secretaris, van de buitendienst tot aan de beleidsmedewerker, ervan doordrongen is dat ze elke dag het verschil kunnen maken. “Het verschil kun je in negatieve zin maken. Door bureaucratisch, star en niet flexibel te zijn. Maar je kunt het verschil ook maken in positieve zin. Door verwachtingen te overtreffen. En dáár word ik blij van… “
Harrie Timmermans heeft gelijk. De invoering van het NUP is voor kleine gemeenten niet te doen. Ik vraag mij al langer af of dit dan ook nodig is. Als ik het NUP zou zijn dan zou ik mijn ‘klanten’ een kant en klare oplossing aanbieden via de cloud en dan wel zo dat iedere gemeente die dat zou willen moduulsgewijs kon participeren. Ik vind het in ieder geval de moeite waard om er een discussie over te beginnen, zeker in deze tijd waarin je elk dubbeltje 10 keer om moet draaien.