Vaak zijn er inwoners met goede ideeën en medewerkers binnen de gemeente die willen helpen daar een succes van te maken. Maar ‘overheidsparticipatie’ heeft meestal geen duidelijke plek in het participatiebeleid.
Steeds meer gemeenten zien het belang van burgerparticipatie en maken daar in hun beleid ruimte voor. Enerzijds helpt dit de gemeente en is het informatief. Anderzijds is het voor inwoners een manier om bij te dragen aan het beleid. Inwoners zijn immers de motor van de gemeente. Het is zonde om hun potentieel onbenut te laten. Toch? Maar waar deze burgerparticipatie steeds vanzelfsprekender wordt, is overheidsparticipatie het vergeten kindje.
Initiatief inwoner
In tegenstelling tot burgerparticipatie, ligt het initiatief bij overheidsparticipatie juist bij de inwoner, dus niet bij de gemeente. Die inwoner heeft een idee en de gemeente faciliteert dat. Dat kan variëren van meedenken bij een initiatief tot het verlenen van een vergunning of het uitvoeren van een plan.
Voorbeelden van overheidsparticipatie zijn het plaatsen van een AED (Automatische Externe Defibrillator), of het aanleggen en onderhouden van een basketbalveld in de buurt. Geweldig dat inwoners energie steken in het beter maken van hun omgeving. Waarom zien we dit maar zo mondjesmaat? Is het lastig voor de gemeente dit te faciliteren?
Vaak goede ideeën
Regelmatig doe ik rekenkameronderzoeken naar participatie. Daaruit blijkt niet dat er sprake is van onwil van de gemeente of inwoners. Vaak zijn er inwoners met goede ideeën, en medewerkers binnen de gemeente willen best helpen. Maar die welwillende medewerkers lopen vast, want officieel heeft dit geen plek in het beleid.
Je hebt als gemeente bij het opstellen van je begroting en jaarplannen geen idee hoeveel initiatieven er zullen komen van inwoners. Bovendien weet je niet op welk domein die ideeën betrekking hebben. Vaak is er dan ook geen budget voor gereserveerd. En de verantwoordelijkheid voor overheidsparticipatie is niet belegd bij één persoon of groep mensen binnen de gemeente.
Als extra uitdaging varieert ook de hulpvraag aan de gemeente sterk per initiatief. De ene keer gaat het slechts om advies, de andere keer om budget of een vergunning. De onzekerheid die overheidsparticipatie meebrengt, vraagt dus veel coördinatie en flexibiliteit van gemeenten.
Onbenut potentieel
Als de gemeente een manier vindt om hiermee om te gaan, kunnen niettemin prachtige dingen ontstaan. Buurten krijgen voorzieningen die passen bij hun behoeften. En juist bij overheidsparticipatie geldt: vele handen maken licht werk!
Dus begin eens met het reserveren van budget voor deze onvoorziene projecten, geef aan waar inwoners terecht kunnen met initiatieven, en maak mensen verantwoordelijk. Laat je verrassen door het onbenutte potentieel.
Anne Graas is verbonden aan PBLQ. Zij is betrokken bij verschillende rekenkameronderzoeken naar burger- en overheidsparticipatie. Tevens geeft zij advies over uitwisseling van gegevens (inrichting, kansen en risico’s) in de publieke sector.
Dit is aflevering 2 van een viertal zomerblogs over participatie bij gemeenten. De auteurs zijn deskundige adviseurs en onderzoekers van de gemeentelijke praktijk, verbonden aan PBLQ. De gepubliceerde blogs zijn hier te vinden. Volgende week donderdag deel 3.
Geef een reactie