De samenwerking tussen angst en illusie, die de laatste jaren bij leidinggevenden vorm heeft gekregen, is bijzonder sterk geworden. Een samenwerking die bijzonder destructief is. Dit is een pleidooi voor het loslaten van illusies en daarmee het afscheid nemen van angst.
– OPINIE – Hans Doorenspleet
Het management is bang. Bang om fouten te maken. Bang om de verkeerde beslissingen te nemen. Bang om de greep te verliezen. Bang om het eigen belang te schaden. Nog maar zo’n 15 jaar geleden werd je nauwelijks aangesproken op de dingen die je niet zo goed deed.
Dit moest veranderen. Minder vrijblijvendheid, meer aanspreken op prestaties. Dit is de afgelopen jaren vervormd tot meten is weten, het ontwikkelen van allerlei HR tools, het moeten presteren en consequenties als doelen niet gehaald werden. Geen reflectie, niet leren, maar flink zijn, duidelijk zijn, aanspreken! Niet alleen voor de medewerkers, maar ook voor een groot deel van het management levert dit angst op. Angst om je baan, je positie, je carrièreperspectief, te verliezen. Bij het management wordt deze angst daarnaast stevig gevoed door Illusies.
Illusies
De illusie dat als je alle touwtjes maar stevig in handen houdt, het wel goed komt. Dat planmatigheid en tot in detail uitwerken van processen helpt bij beheersing. Ongeacht of dit nu werkprocessen of veranderingsprocessen zijn. De illusie dat als je maar van alles op de hoogte blijft, over alles laat terug rapporteren, werkt met KPI’s en andere indicatoren, je door meten ook alles weet. Meten is weten. De illusie dat je weet wat er speelt als je meet.
De illusie dat competitie op alle medewerkers dezelfde positieve invloed heeft. De illusie dat extrinsieke motivatie elementen zoals salaris en bonus er voor zorgen dat er meer kwaliteit en kwantiteit in het werk komt. De illusie dat intrinsieke motivatie niet de belangrijkste driver is.
De illusie dat wanneer je een complex probleem moet oplossen, je het gewoon in kleine mootjes moet opdelen, die oplossen en vervolgens denkt dat daarmee het geheel ook opgelost is. De illusie dat als je alles in regels en voorwaarden definieert, een handboek HR opstelt en nog wat aanverwante zaken regelt, de medewerkers gaan handelen zoals jij dat graag wilt. De illusie van maakbaarheid. De illusie van het uitsluiten van fouten.
Loslaten
Als managers zouden inzien dat dit slechts illusies zijn, zou dat onmiddellijk tot gevolg hebben dat de angst een stuk kleiner wordt. Want als je jezelf niet meer verschuilt achter illusies, ga je de werkelijkheid zien. Weet je dat er van alles mis kan gaan. Weet je dat je mensen kunt stimuleren in hun motivatie, maar ze ook gemakkelijk kunt demotiveren. Weet je dat fouten maken hoort bij het leven en dus ook bij werken. Weet je dat veranderingsprocessen succesvoller verlopen als je flexibel en lerend het traject in gaat.
Als je als manager reëel gaat kijken naar de situatie van vandaag zal je ontdekken dat de meeste medewerkers goed geschoold zijn en graag serieus willen worden genomen als professional. Ga je ontdekken dat als je ze als zodanig gaat behandelen, ze ook anders gaan functioneren. Gaan heel veel dingen opeens veel soepeler lopen dan voorheen. Kan je angst nog kleiner worden. En dat is goed, want angst is een slechte raadgever.
Realistisch veranderen
Als je scherpte in je organisatie wilt houden, zal je moeten blijven meten, zal een zekere mate van controle nodig zijn. Maar kun je ook toe met veel minder meten, veel minder instrumenten, veel minder managers. Is vertrouwen weer een kernwaarde, durven we weer samen op te trekken, als collega’s. Durven we weer fouten te maken. Om van te leren, om nog beter van te worden. Zijn we bevrijd van angst en illusies.
Hans,
Helemaal mee eens. Een geluid dat je op het ogenblik niet zo veel meer hoort. Het moet anders, dat roept iedereen, en het moet drastisch anders. Onzin natuurlijk. Voor verandering moet het een beetje drastisch zijn, anders lukt het niet wordt gezegd. Terwijl we alleen maar uit balans zijn. Herstel van de balans is al heel ingrijpend, en gaat wonderen opleveren!
Natuurlijk geen blind vertrouwen. Maar inderdaad durf het eens om te draaien! Als vakbroeder heb ik dankzij Starreveld cs alle beheersmaatregelen geleerd en mijn klanten geadviseerd alles dicht te timmeren….En dat terwijl organisaties bewezen succesvoller zijn als vertrouwen je grondhouding is! Dus inmiddels draai ik het om, en kijk ik of het niet wat minder kan. Het vinden van de balans tussen control en vertrouwen, daar gaat het om!
Dirk-Jan,
Allereerst bedankt voor het compliment.
Ten tweede over controle: ik ben van origine Registeraccountant en ben dus specialist op het gebied van controle. Dat geeft me dan ook gelijk de basis om je heel erg gelijk te geven. Er wordt niet alleen veel te veel op controle geleund, de meeste managers hebben geen verstand van controle en doen maar wat. Levert onzinnige acties op.
Inleven en de juiste vragen stellen, dat zal de basis vormen. En inderdaad: heel erg andere eisen aan de managers. Management als vak ipv als carri?re/hi?rarchie element.
Fris artikel. Helemaal eens, zeker als we ons bedenken hoeveel (onnodige) controleslagen er worden uitgevoerd. Maar het stelt wel hele andere eisen aan ons management. Mensen die zich weten te beperken tot het stellen van de juiste vragen. En die wars zijn van eindeloze procedures en duffe regels. En die zich daar dan niet achter verschuilen!